Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi üyesi 22 ülke, Çin’in Sincan bölgesindeki Uygur Türklerine uyguladığı baskıyı eleştiren bir mektup yayınladı.
22 ülke temsilcilerinin imzaladığı mektup, bir birinci olma özelliği taşıyor. Mektupta, “başta Sincan’daki Uygurlara ve başka azınlıklara yönelik geniş çaplı gözaltı kamplarına, denetleme ve sınırlamalara” dair haberlere yer veriliyor.
Mektupta, “Çin’i, kanunlara uymaya, memleketler arası yükümlülüklerini yerine getirmeye, Sincan ve Çin genelinde din ve inanç özgürlükleri de dahil olmak üzere insan haklarına ve temel özgürlüklere hürmet göstermeye çağırıyoruz” tabiri kullanıldı.
Çin’den, BM ve memleketler arası bağımsız gözlemcilere “Sincan’a giriş izni” tanıması talep edildi.
BM uzmanları ve insan hakları kümeleri, Çin’in yaklaşık bir milyon Uygur ve öbür Müslümanları kamplarda tuttuğunu söylüyor.
Çin ise Uygur Türklerinin, radikal eğilimlerle çaba kapsamında “mesleki eğitim” gördüğünü söylüyor.
Mektubun imzacıları ortasında Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Japonya, İngiltere, Fransa, Almanya, İsviçre üzere ülkeler yer alıyor.
Diplomatik yük taşımıyor
Ancak 8 Temmuz tarihli mektubun, kurulda okunan resmi bir açıklama yahut oylamaya sunulan BM kararları kadar diplomatik yük taşımadığı söz ediliyor.
Reuters haber ajansına konuşan diplomatlar, yalnızca bir mektupla yetinme kararını, Pekin’in siyasi ve ekonomik misillemede bulunmasına ait telaşlara bağlıyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Cenevre yöneticisi John Fisher, mektubun Çin’in “Sincan’daki Müslümanlara yönelik makus muamelesini durdurması” için baskı yapmayı amaçladığını tabir etti.
Fisher, “Ortak açıklama yalnızca Sincan halkı için değil, BM’in insan hakları organının en güçlü ülkeleri bile sorumlu tutmasını bekleyen öbür beşerler için de kıymet taşıyor” dedi.
BBC’nin yaptığı bir araştırma, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki bir kentte 400’ü aşkın çocuğun iki ebeveyninin de kamplara alınmış olduğunu ortaya koymuştu.
Kampa alınanların birçoklarının kendi dini inancını tabir eden ibadet yahut kıyafeti nedeniyle yahut Türkiye üzere ülkelerle temasları nedeniyle cezalandırılmak üzere kampta tutulduğu görülmüştü.
Çin’in İngiltere’deki büyükelçisi ise çocukların sistematik olarak ailelerinden farklı tutulduğunu yalanlamıştı.
