İstanbul’da kayıtlı olmayan sığınmacıların kayıtlı oldukları vilayetlere gönderilmesi, hatta kimi sığınmacıların hudut dışı edilmesi, Türkiye’de yaşamaya çalışan sığınmacıların dertlerini artırıyor. Üstelik bu tasayı yalnızca Suriyeli sığınmacılar değil, İranlı, Afganistanlı, Türkmenistanlı, Afrikalı sığınmacılar de taşıyor. İstanbul Çağlayan’da konuşulan sığınmacı çalışanlar “Devletten hiçbir şey beklemeden var olma uğraşı veriyoruz. Fakat artık kaygımızdan emekçi pazarında bile bekleyemiyoruz” diyor.
Hasret Kanat‘ın Evrensel’deki haberine nazaran İbrahim 4 yıldır Türkiye’de yaşıyor. 17 yaşındayken Suriye’den geldiğinde Çanakkale’ye gitmiş, bu yüzden Çanakkale’de kimlik çıkarmış. Lakin yaklaşık 4 yıldır İstanbul’da. Çanakkale’de Suriyelilere iş verilmediği için İstanbul Çağlayan’da dokuma atölyelerinin yolunu tuttuğunu söylüyor. Burada bir pansiyonda oda tuttuktan sonra ömrünü kurabilmiş.
Tekstil atölyelerinde iş öğrenmiş, 17 yaşında makineci olmuş. İbrahim lisanı döndüğünce anlatıyor:
“Ben ailemi bırakıp geldim, akrabalarım ve ailemden çok insan kaybederek geldim. Yalnızca yıllarca savaşa karşı asker olmamak için. Esad evvelden 7 yıl askerlik yaptırırken artık 9 yıl yaptırmak istiyor. Bizleri Suriye’ye gönderecekleri takdirde hapsedecekler. Türkiye kimliği yetmiyor İstanbul’da yaşamak için, tıpkı vakitte İstanbul kimliği olmak zorundaymış. Ben Çanakkale’ye dönsem kimsem yok. Burada arkadaşlarım oldu artık. Türkiye’de çok yabancı var, yalnızca Suriyeliler değil. Mısırlı, Afganistanlı, İranlı var…”
Siren sesiyle irkiliyor
Bir an sokaktan gelen polis arabasının siren sesiyle irkiliyor İbrahim. “İşte biz bu türlü yaşıyoruz” diyor: “Sabah meskenden atölyeye, atölyeden de konuta gidiyoruz. Ben yerimde duramayan bir insandım, artık endişeden hiçbir yere gidemiyorum.” Okmeydanı ve Şişli’de Suriyelilerin toplandığını söylüyor İbrahim:
“Sıra bize de gelecek. Polis bulduğu an toplayıp gönderiyormuş. Nasıl gönderecek üzerimde para yok, bir şey yok.”
Mehmet de 24 yaşında… “Suriye’ye gitmek isterim ancak burada yaşamak zorundayım” diyor ve şöyle devam ediyor:
“3 tane çocuğum var. Suriye’de Esad var. 6 yıldır İstanbul’da yaşıyorum. Dokumacılıkta sıkıntı da olsa çalışıyorum. Kimliğimiz çıktı fakat yeniden sigortasız çalışıyorum. Tıpkı Türkiyeliler üzere… Evvelce her yerde kimlik çıkaran istediği yerde yaşayabiliyordu. Benim İstanbul’da aldığım kimlik var ancak kimliği olanları da gönderdiklerini söylüyorlar.”
Dilek Kürt bir personel… “Savaşın ve askerin olduğu bir yerde kim yaşamak ister? Vaktinde bize de yaptılar. Katliamlar, vefatlar… Biz de gurbette yaşamak zorunda kaldık. Artık sıra sığınmacılarda” diyor.
“Bizi de gönderirlerse” korkusu
Çağlayan’daki dokuma atölyelerinde birçok milliyetten emekçi çalışıyor. Türkmenistanlı bir emekçi, yaklaşık 2 yıldır eşiyle birlikte İstanbul’da yaşadığını anlatıyor:
“3 tane çocuğum Türkmenistan’da. Memlekette iş olmadığı için buraya geldik. Memlekette çalışırsan çok az para veriyorlar. Tarım ve inşaat işleri var ancak geçinemiyoruz. Mecbur buraya geldik. Burada bir sürü farklı insan var. Suriyelilerin gönderileceği söylendiğinde ‘Onları gönderirlerse bizi de gönderirler’ diye düşündük. Ne olacak bilmiyorum.”
“20 kişi bir meskende kalıyoruz”
Afganistanlı bir emekçi 1 yıldır İstanbul’da olduğunu söylüyor. Kıssasını şöyle anlatıyor:
“Bizim memlekette de iç savaş var. Çok kimse bilmiyor burada fakat orası da çok yaşanacak üzere değil. İş yok, lakin burada ne iş olsa yaptım. Günlük işlerde çalıştım. Emekçi pazarında bekleyip oradaki işlerde çalıştım. Artık birinci tertipli işim bu atölyede. Burada arkadaşlarla birlikte yirmi kişi bir konutta kalıyoruz. Kimimiz gündüz çalışıyor, kimimiz gece çalışıyor. Meskene bu halde uyumaya yatmaya gidiyoruz. Öteki bir yerde tanımadıklarımızla kalmak istemiyoruz. Suriyelilerin gönderileceğini biz de duyduk. Evvelce iş beklediğimiz personel pazarına endişeden biz de gitmiyoruz. Orada Moğolistanlı, Afganistanlı, İranlı, Mısırlı… Her yerden gelen emekçiler iş bekliyordu. Bazen akşama kadar bekliyorduk. En çok inşaatta çalışmak için gidiyorduk. Bir de parklarda, bahçelerde çalışıyorduk. Önümüze hangi iş gelse onu yapıyorduk. Bizi de gönderirler diye dehşetten kimse gitmiyor. Kimse kimseye güvenmediği için adres de bırakmıyor.
“Devletten beklentimiz olmadan yaşıyoruz”
Kenya’da doğan Diara, yaklaşık 11 yıldır İstanbul Tarlabaşı’da yaşıyor. Biz de saat satmaya çalışırken Çağlayan’da bir kafede tanışıyoruz. Uzun müddet Türkiye’de olduğu için Türkçeyi düzgün konuşuyor. Üstelik artık kendini Sivaslı olarak tanıtıyor. Nedenini sorduğumuzda, İstanbul’da Sivaslıların kalabalık olduğundan kelam ediyor ve artık bunun esprisini yaptığını söylüyor.
34 yaşındaki Diara buradaki çalışma şartlarını ve hayat uğraşını anlatmaya başlıyor:
“11 yıl evvel eşimle birlikte geldim. Memleketimde ne yazık ki iş yoktu, buraya çıkıp gelmek zorunda kaldım. Arkadaşlarım saat satarak para kazandıklarını söyleyince ben de bu işi yapmaya çalıştım. Dokumada de çalıştım. Ama saatten kazandığım paradan çok daha az verince mecbur saat satmaya devam ettim. Her gün diğer mahalleleri, ilçeleri gezerek saat satıyorum. Her gün için saat satacağım yer muhakkak. Gezerek satıyorum birden fazla sefer. Bazen de kalabalık olan yerde saatleri yere sererek satmaya çalışıyorum. Sabah 7’den gece 12’ye kadar dolaşıyorum.”
“Herkesten sırayla nefret etti buradaki insanlar”
Tarlabaşı’da oturdukları mesken 800 lira… 3 yaşında da bir çocuğu olduğunu söylüyor Diara.
Var olma çabası vermeye çalışan Diara şunları söylüyor:
“Eskiden bize karşı nefret ettiklerini o kadar çok duyardık ki. Birinci vakitler saat satmak için gezemezdik. Son birkaç yıldır geziyoruz kafeleri, kıraathaneleri. Stant açtığımız yerde o saatlerin satılmasını bekliyorduk. Siyah olmamızdan kaynaklı dalga da geçildi, küfür de edildi. Fakat bizim gibilerin gidecek yeri olmadığı için ses edemedik, susmak zorunda kaldık. Bizlere alışırken öteki yabancılar da geldi. Herkesten sırayla nefret etti buradaki beşerler. Çok makus ancak yaşamak zorunda herkes. Bunun için keşke yasaklar olmasa ve herkes yaşayabileceği yeri seçebilse lakin maalesef durum bu türlü. Bizim bu vakte kadar bir ziyanımızı görmedi Türkiye devleti. Lakin bizi de göndermek istiyorlarmış. 11 yıl yaşadım ben burada. Çocuğum bile Türkiyeli artık. Kendimiz yaşamaya çalışırken devletten beklentimiz olmadan yaşıyoruz. Bize karışmasınlar kâfi. Öteki bir şey istemiyoruz.”
