İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerdeki site ve apartman aidatları, mesken sahipleri ve kiracılar için ekonomik manada kıymetli bir yük oluşturmaya başladı. Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri avukat Ali Güvenç Kiraz, aidatların kira bedelinden yüksek olamayacağı ikazında bulunurken, sistemdeki eşitsizliğe dikkati çekti. Kiraz, “Yönetim planlarında 1 artı 1 daire de, 4 artı 1 daire de eşit öder yazıyor. Bu adil değil ancak idare planı bu.” dedi. “Bu durumda ne yapacağız?” sorusunu soran Kiraz, “Toplanacağız ve 5’te 4 çoğunluğa ulaşacağız. Lakin o vakit idare planını değiştirerek adilane bir idare planı hazırlayabiliriz” dedi.
Büyükşehirlerde site ve apartmanlarda oturanlar, son vakitlerde ekonomik daralmanın yanı sıra aidatlardaki yüksek oranda şikâyetçi olmaya başladı. Oturulan binada asansör, güvenlik vazifelisi, havuz, spor salonu, otopark ve maaşlı hizmetlinin bulunması üzere konfor ve toplumsal alan hizmetlerinden yararlanılması konusundaki çeşitlilik, ödenecek aidatların oranının belirlenmesinde en temel faktörleri oluşturuyor. Yapılan araştırmalar da aidatların bilhassa lüks sitelerde neredeyse 1200 TL’ye ulaştığını gösteriyor.
“Apartman ve site hayatının anayasası önemli”
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, aidat belirlenmesi ve itiraz edilmesi ile ilgili kıymetli bilgiler paylaştı. Kat Mülkiyeti Kanunu’nun, aidatlar konusunda belirli kararlar düzenlediğini, temel hususun ise aidat toplama konusu olduğunu belirten Kiraz, “Aidat, apartman vazifelisi, güvenlik ve sigorta üzere kalemlerde tüm bağımsız kısımlara, yani dairelere eşit dağıtılıyor. Öbürleri ise arsa hissesi oranında iştiraki düzenliyor. Kanun burada bir konudan bahsediyor, diyor ki; ‘Aksine bir karar yoksa’. Bu da idare planları. Bir konut alırken, işyeri satın alırken tapu ve belediyeye giderek taşınmaz üzerinde takyidat var mı bakıyoruz lakin idare planı okuma alışkanlığımız yok. Halbuki idare planları apartman ve site hayatının anayasası. Bu noktayı çok atladığımız için problemler ortaya çıkıyor.” dedi.
“1 artı 1 ile 4 artı 1 dairede oturanlar tıpkı aidatı ödüyor”
Sistemdeki eşitsizliği dikkati çeken Kiraz, vatandaşın idare planını bilmemesi nedeniyle adil olmayan durumlar yaşadığını söz etti. Kiraz, “Yönetim planlarında 1 artı 1 daire de, 4 artı 1 daire de eşit öder yazıyor. Bu adil değil lakin idare planı bu sistemin anayasası olduğu için uymak zorundayız. Bu durumda ne yapacağız? Toplanacağız ve 5’te 4 çoğunluğa ulaşacağız. Fakat o vakit idare planını değiştirerek adilane bir idare planı hazırlayacağız” diye konuştu.
“Asansör değiştirilecekse kiracı ödemek zorunda değil”
Vatandaşın kanuna ve idare planlarına kâfi ilgili göstermemesi nedeniyle haklarını bilmediğini tabir eden Kiraz, “İşletme bütçesi, yani o binayla ilgili apartman vazifelisi, güvenlik, ortak aydınlatma üzere sitenin günlük ömrünü sağlayan her türlü sarfiyatına konut sahibi de kiracı da dahildir. Fakat yatırım bütçesi taşınmazın kiracısını ilgilendirmeyen tarafıdır. Asansör değiştireceğiz, binamızı demirbaş materyaller alacağız kiracı bu harcamaya katılmak zorunda değil. Örneğin havuz ve spor salonu üzere yerler ortak alan fakat diyelim bir sinema salonu açmak istediniz yahut bir bebek odası açılması kararı alındı. Bunlara burayı kullanmayan kimsenin katılma mecburiliği yok. Buna dikkat edilmeli” diyerek, kiracılara kıymetli bilgiler verdi.
“20 kişi belirliyor 100 kişi mağdur oluyor”
Aidatların belirlendiği idare planlarının, Kat Malikleri Genel Heyeti’nde kabul edildiğini kaydeden Kiraz “Kat Malikleri Genel Şurası toplantılarına katılan bir toplum değiliz. Bu toplantılar evvel 100 şahısla başlıyor sonra 20’lere düşüyor. Yani 16-20 kişinin kararıyla belirlenen aidatlarla çok fazla insanı mağdur edebiliyor. Genel Şura kararına 6 ay içinde itiraz hakkı var. Fakat istenilen aidat kaleminin çok adapsız olması gerekiyor ki mahkeme iptal kararı versin. Bu nedenle kesinlikle yüzde 51’i bulmak ve o genel şuraya katılıp aidat oranlarını değiştirmek gerekiyor” dedi.
“Aidatta tek hudut kirayı geçmemesi”
Aidatların çoğunlukla güvenlik bedeli nedeniyle yüksek olduğunu belirten Kiraz, “Herkesin şikayeti ve aidatların en yüksek kalemi güvenlik. Adres tekrar genel kurul” dedi.
Kiraz aidatlarda yalnızca kiracılar için bir üst hudut olduğunu da söz ederek; bu sonun da ‘kirayı geçemeyeceği’ halinde konulduğunu belirtti.
İtiraz etseniz de fark etmiyor, en yüksek kalem güvenlik”
Site sakinleri ise aidatların yüksekliğinden şikayet ederek, genel heyete katılmalarına karşın değiştiremediklerini tabir ediyor.
Konu ile ilgili görüş belirten kiracı Yıldırım Konuksever (53), “300 TL aidat ödüyorum. Çok yüksek, bu sıralar çok fazla artırımlar üst üste biniyor. İtiraz da edemiyoruz. Israr ettiğinizde de çıkmanızı istiyorlar. Aidatın içinde neler olduğunu yazıyorlar fakat güvenlik ve kapıcı masrafları. Yüzme havuzumuz bile olmamasına karşın bu meblağı ödüyoruz. Kiracı olduğum için genel heyete da katılamıyorum” dedi.
Gaye Toptaş (50) ise 600 TL aidat ödediğini belirterek, “Güvenlik, peyzaj ve hizmetlilerin paraları var. Çok yüksek. Kiranın yarısı üzere bir şey. Kirayı veriyorsun fakat aidat kira üzere onu da düşünmen lazım. Konut sahibinin de kiraya verirken de düşünmesi lazım. Kuru otlar böcekler, bir de güvenlik. Olağan bir geliri olan insan için çok yüksek. Herkesin mi 15 bin TL geliri var. Genel Konseye itiraz etseniz de hiç fark etmiyor. Dilekçe veriyorsunuz fakat fark etmiyor. Belirli bir bölümün elinde kat maliklerinin kararıyla bu para bu türlü oluyor. Birçoklarında dışardan yönetici var zaten” tabirlerini kullandı.
Kiracı ve mal sahiplerinin şikayetlerinin yanı sıra apartman yöneticisi Gökhan Gürlek (59) ise masrafların yüksekliğinden yakındı. Gürlek, “Bina paklığı ve güvenlik. En çok para tutan güvenlik. Aidatların düşmesi için elektronik güvenliğe geçmek gerek. Kapı ve garaj girişlerine elektronik güvenlik önlemi alınırsa düşebilir. Bir grup ek gelir kaynakları bulmaya çalışıyoruz. 1000 TL aidat çok olağandışı bir sayı lakin. Orada çok olağandışı şeyler oluyordur demektir” diye konuştu.
