İstanbul’da meydana gelebilecek olan sarsıntıyla ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Naci Görür, “Bulunduğumuz vakti fırtına öncesi sessizlik diye algılayabiliriz. 1999 sarsıntıları Marmara’nın altındaki fayı münasebetiyle kabuğu tetikledi. Bu kabuk çatırdamaya başladı. Günün birinde kırılacak” dedi. Alman sismolog Prof. Dr. Marco Bohnhoff da “İstanbul’da beklenen zelzele 7,0 ile 7,4 ortasında bir büyüklükte olacak” sözlerini kullanmıştı.
Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası’nda basın toplantısı yaptı. İstanbul’u sarsıntı beklediğini tabir eden Görür, “Bu bulunduğumuz vakti fırtına öncesi sessizlik diye algılayabiliriz. 1999 sarsıntıları Marmara’nın altındaki fayı hasebiyle kabuğu tetikledi. Bu kabuk çatırdamaya başladı. Günün birinde kırılacak. Yer bilimciler olarak, 1999 sarsıntılarından sonra 30 yıl içinde en az 7 büyüklüğünde zelzelenin olacağını ilan ettik. İstanbul’da da alarm verdik. 1999 sarsıntılarından çabucak sonra İstanbul’u gelecek sarsıntıya hazırlanan olmalıydı” dedi.
“Çalışma fazla sürmedi”
Başlangıçta hem niyetlerin hem de uğraşların uygun olduğunu vurgulayan Görür, “Belediyeler afet işleri kurdu. Konteynerler kuruldu. Toplanma alanları belirlendi. İrtibat parametreleri işler hale getirildi. Sonuç olarak da çalışmalar hızlandı. Yapı stoku elden geçirilmeye başlandı. Yollar köprüler viyadükler üzerinden çalışmalar yapıldı. Lakin bu çalışma fazla sürmedi. Biz zelzelesi 2 yıl içinde unuttuk. Zelzelesi unutmayacağız, 1999 milattır diyorduk ancak her şey eskisi üzere oldu. İstanbul’u sarsıntıya hazırlama noktasında değerli şeyler de yapıldı. Alt yapı belirli ölçüde elden geçti köprü, viyadük, devlet daireleri güçlendirildi. Okullar, hastaneler güçlendirildi. Lakin bu yapılan şeyler, yapılması gerekenlerin yanında epey az. Artık İstanbul’u zelzeleye hazırlama 20 yılda olabilirdi. Neler yapılabilirdi yahut bundan sonra neler yapmalıyızı konuşmak gerekirse, İstanbul’u ya da bir kendi oluşturan parametreleri sarsıntı inançlı hale getirmek lazım. Kent bileşenleri İdare, halk, etraf, yapı stoku alt yapı ve iktisat gelir” dedi.
TIKLAYINIZ- Büyük Marmara Depremi’nin üzerinden 20 yıl geçti, zelzele bekleyen İstanbul hala tedbirleri tartışıyor
“Risk çalışmalarına başlanması gerekir”
Yönetimin yapması gerektiği en değerli şeyin tehlike tahlili yapmak olduğunu lisana getiren Görür, “Önce idarenin organize olması ve bir afeti nasıl yöneteceğini bilmesi, ona nazaran gerekli planlamaların hazırlıkların içinde olması yapılması gerekir. İdarenin yapacağı en değerli şey tehlike tahlili yapmak. Tehlikeyle ilgili tüm bilgileri ortaya koymaktır. Daha sonra bu tehlike gerçekleştiği takdirde riskler neler olacaktır, onları belirlemek ve risk haritalarını İstanbul’da ölçeğinde ya da her bir ilçe için yaptırmalıdır. Üçüncü adımda risklerin en fazla olduğu yerlerde risk çalışmalarına başlanması gerekir” formunda konuştu.
“Halk sarsıntı konusunda bilinçsiz”
Görür halkın da zelzele konusunda bilinçsiz olduğunu kaydederek “Halk zelzelenin ne olduğunu biliyoruz anladık diyor lakin fiiliyatta bu bu türlü değil. Şimdi halkımız, sarsıntı öncesi ne yapacağını bilmiyor yahut umursamıyor. Oturdukları binaların zelzeleye güvenlikli olup olmadığını yaptırmış ve bunu gereğini yapmış değil. Zelzele sırasında ailece ne yapacaklarını, sarsıntı başladığında nereye kaçacaklarını nerede duracaklarını, çocuklarına öğretmiş değil, bunun tatbikatını yapmış değil. Sarsıntı sırasından merdivenleri kullanmak suretiyle ya da asansörlere atak ediyorlar. Üçüncü, dördüncü kattan aşağıya inmek üzere bir yanlışlık içine giriyorlar. Aile bireyleri zelzele sonrası elektrik-doğalgaz şalterini nasıl kapatacaklarını bilmiyor. Halk sarsıntı inançlı ömür üslubunu bilmiyor konutunu sarsıntıya uygun düzenlemiyor. Yatak odalarında büyük gardıropların altında yaşıyor, duvara tutturmuyor. Olabilecek bir zelzelede gardırobun nelere sebep olacağının şuurunda değil” dedi.
“Deprem en büyük etraf felâketidir”
Depremde oluşabilecek etraf kirliğine de dikkat çeken Görür, “Deprem en büyük etraf felâketidir. Çevreyi koruyacak tedbirler alınmamıştır. Olabilecek milyonlarca ton molozun nereye konacağı nasıl bertaraf edileceği, molozların iktisada nasıl kazandırılacağı, nerelerde gömüleceği, saklanacağı, hava su toprak, yer altı suyuyla, göl yahut denizle temasın nasıl engelleneceği konusunda bir çalışma yok” tabirlerini kullandı.
“En az sarsıntı kadar önemli”
Görür, “Yol ve viyadükler aşikâr ölçüde elden geçti ancak doğal gaz şebekesi, tatlı su şebekesinin atık, kanalizasyon şebekesinin ne ölçüde sarsıntı inançlı olduğunu bilmiyoruz. Mümkün bir zelzelede nerede ne kadar yangın çıkacak bilmiyoruz. İstanbul’daki tatlı su barajları ne ölçüde zelzeleye güçlü bilmiyoruz. Sarsıntı sırasında beşerler suya yiyeceğe muhtaçken salgın hastalık kol gezerken İstanbul’daki barajların kaybedilmesi durumunda olabilecek afet en az zelzele kadar değerli olacaktır” dedi.
Alman sismolog da uyarmıştı
Alman sismolog Prof. Dr. Marco Bohnhoff da İstanbul’da büyük bir sarsıntı tehlikesinin her geçen gün daha da arttığını, sonuçlarının da dramatik olacağını söylemişti. DW’ye konuşan Alman sismolog, “İstanbul’da beklenen zelzele 7,0 ile 7,4 ortasında bir büyüklükte olacak” tabirlerini kullanmıştı.
