“Üretici kâr hissesinden vazgeçti”
Fındık maliyetleri ile ilgili Durmuş şu bilgileri verdi:
“Fındığın hasadıyla birlikte her şey bitmiş olmuyor. Fındığın ışkın dediğimiz, eser veren kısımların yanında büyüyen fidanların paklığı yani bıçkılama dediğimiz olay için üretici yevmiyeyle emekçi fiyat. Ayrıyeten 2 kere otlara tırpan vurulur. Ot biçme maliyeti bu yıl 300 lira. Yılda 2 kere yapıldığı için 600 liralık maliyet çıkar. Eser yanmasın, kara yanık olmasın, eser çürümesin diye yapılır bu süreç. Yani bahçe temizliğiyle ilgili bir süreçtir bu. Bu üzere maliyetleri alt alta yazdığımızda fındığın maliyeti ortalama 15 lira olur. Bunun üzerine üretici kâr hissesi ve refah hissesi bekler. Üretici kâr hissesinden da refah hissesinden da vazgeçmiş durumda.”
Fındık maliyetlerindeki artışlara da değinen Durmuş şöyle konuştu:
“Motorda akaryakıt kullanırız, akaryakıt fiyatı arttı. Nakliye fiyatları arttı. Patoz fiyatları arttı. Toplama fiyatları arttı. Hükümet evvel emekçilerin fiyatını belirliyor fakat personel için de bu fiyat düşük kalıyor. Ekonomik krizi göz önüne aldığımızda her şeye gelen artırımı göz önüne aldığımızda bu krizden en çok etkilenen maalesef fındık üreticisi oluyor.”
“Maliyetler yüzünden bakımını yapılamıyor bu da rekolteyi düşürüyor”
Maliyetlerin artmasından ötürü fındık bahçelerine bakım yapılamadığını belirten Yaşar Durmuş bu durumun rekolteyi düşürdüğünü şu sözlerle anlattı:
“Fındık bakım istiyor, gençleştirmek istiyor. Gübre değerli, akaryakıt değerli bir ocağa bir kilo gübre vermek gerekirken üretici artık yarım kilo gübre veriyor. Maliyetler arttığı için beşerler fındığın bakımını yapamıyor o da rekolteyi düşürüyor. Rekolte üreticinin, toprağın bakımını eskisi üzere yapamadığı için düşüyor.”
“Tekelleşme yüzünden üretici krize girdi”
Fındığın artık insanların geçimini sağlamadığına değinen Durmuş fındık üreticisi örgütlerinin etkisizleştirilmesiyle tekelleşmenin doğduğuna değindi. İktidarın fındık siyasetlerinin monopol şirketlerinin lehine olduğunu aktaran Durmuş son olarak şunları söyledi:
“Fındık evvelce 8 milyonu aşkın bir nüfusun aşı, işi ekmeğiydi. Düğünüydü, cenazesiydi, okuluydu üniversitesiydi. Lakin üretici artık bahçesindeki fındıkla geçimini sağlayamaz hale gelince büyükşehirlere göç edildi. Fındık fiyatlarının geç açıklanmasıyla ilgili de meseleler yaşıyoruz. Bilhassa geçen yıl Ekim ayında açıklandı. Ekim ayında hiçbir üreticinin elinde fındık kalmamıştı. Fındık tefeci tüccarların elindeydi onların işine yaradı bu. İtalyan FERRERO şirketinin inhisarı de kelam konusu bunun için de üretici de bir ümitsizlik var. Monopollerin işine yaraması için fiyatları geç açıklıyorlar. Örgütsüz olmanın, rastgele bir fındık üreticisinin ona sahiplenecek bir örgütü olmayışının getirdiği bir yılgınlık hali var. Dünya fındık üretiminin yüzde 70’ine sahip olan bir ülkenin bu durumda olmaması gerekir. Fındık yeşil altındır. Altın arama furyasının başlatıldığı bu periyotta asıl altın orta Karadeniz’deki fındıktır. Bilhassa İtalyan şirketlerin tekelleşmesini sağlamak için şuurlu olarak fındık siyaseti bugüne getirildi bu üreticiyi krize soktu lakin monopollerin işine yaradı. Bir kilo fındık fiyatıyla bundan yirmi yıl kadar evvel 3 kilo zeytin alıyorduk. Artık zeytinin kilosu yirmi liradan 3 kilosu 60 lira yapar. Fındığın kilosu bu yıl 16,5 lira. Bu fındık üreticisinin ne hale getirildiğini anlatmaya kâfi.”
