Pelin Ünker
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan evvelki gün en düşük emekli maaşının 2 bin TL Ahmetli Escort Bayan artırılarak 5 bin 500 TL’den 7 bin 500 TL’ye yükseltileceğini duyurdu
Erdoğan’ın ‘müjde’ olarak sunduğu açıklamasının akabinde AKP Küme Başkanvekili Mustafa Elitaş en düşük emekli maaşının 7 bin 500 liraya Ahmetli Escort çıkarılması ve ayrıyeten süreksiz çalışanlara takım verilmesini de içeren 16 unsurluk kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na sunduklarını duyurdu
7 bin 500 lira üzeri için düzenleme yok
Elitaş Cuma günü yaptığı açıklamada Escort Ahmetli 7 bin 500 TL’nin üstünde emekli maaşı olanlar için ise bir düzenleme yapılmayacağını söyledi
Ancak çalışma iktisadı uzmanları ve emekli sendikalarına nazaran ortalama emekli maaşını en düşük emekli maaşına yaklaştıran bu adım emekliler ortasındaki adaletsizliği daha da artıracak
Seçim öncesi atılım olarak bedellendirilen artış emeklilere göre geçim problemi problemini çözmekten uzak Emekli maaşlarının düşük olmasının nedeninin AKP’nin 2008’de devreye aldığı yasal sistemle bağlı olduğuna işaret eden uzmanlar ve sendikalar emekli maaşları en az minimum fiyat seviyesinde olmalı diyor
Asgari fiyatın altında kalıyor
AKP’nin iktidara geldiği 2002’de bir emekçi emekli aylığı taban fiyatın yüzde 40 üstündeydi Erdoğan’ın açıkladığı sayı yasalaşsa bile emekli maaşı taban fiyatın altında kalıyor Minimum fiyat 2023 yılında yüzde 54 66 artırım oranıyla net 8 bin 506 liraya çıkarılırken tıpkı devirde emeklilere yüzde 30 artırım yapılmıştı
Uzun yıllardır taban fiyatın altında maaş aldıklarını belirten emekliler açıklanan sayısı tatmin edici bulmazken emeklinin minimum fiyat altında maaş almasının Anayasa’ya da karşıt olduğuna işaret ediyor
DW Türkçe ‘ye konuşan Birleşik Emekliler Sendikası Genel Başkanı Mahmut Şengül emeklinin bundan 20 yıl evvel minimum fiyatın üzerinde maaş aldığını belirterek Bugün çarşı pazar enflasyonuna mesken kiralarına baktığımızda emeklilerin bu artışla hayatını idame ettirebilmesi mümkün değil Yani aslında biz yeni bir şey değil 20 yıldan beri hem cebimizden hem soframızdan eksileni istiyoruz Bunun da tekabül ettiği sayı 11 bin 500 TL diyor
Kira hariç günlük 250 lira
Erdoğan’ın açıkladığı 7 bin 500 liralık emekli maaşı günlük 250 lira üzere bir sayıya denk geliyor Bir emeklinin ortalama 5 bin lira kira verdiği düşünüldüğünde ise emeklilerin öteki muhtaçlıkları için bir günde harcayabileceği sayı 85 lirayı bulmuyor
Mahmut Şengül buna elektrik doğal gaz su üzere faturaları da dahil edildiğinde emeklinin elinde hiçbir şey kalmadığını vurgulayarak Emeklinin sıhhat masrafları var beslenme sarfiyatları var Maalesef şu anda dillendirilen 7 bin 500 liralık emekli maaşı bu harcamaların hiçbirini karşılamıyor sözlerini kullanıyor
Hazine’den karşılanacak
Yasa çıkarsa argüman edildiği üzere en düşük emekli aylığı 7 bin 500 TL olmayacak Bu sayıdan düşük aylıklar Hazine tarafından 7 bin 500 liraya tamamlanacak Pekala emekli aylığı artışının Toplumsal Güvenlik Kurumu ya da Hazine tarafından karşılanması ortasında ne far var
DW Türkçe’ye konuşan çalışma iktisadı uzmanı Prof Dr Aziz Çelik bir sonraki artırım periyodu geldiğinde emekli aylığı 5 bin lira olanın 5 bin lira üzerinden 7 bin lira olanın 7 bin lira üzerinden artırım alacağına işaret ederek Yani 7 bin 500 lira esaslı emekli aylığı olmayacak Bu da emekli aylıklarının uzun vadede daha az artması manasına gelebilir diye konuşuyor
Çelik’in verdiği bilgiye nazaran kelam konusu maaş tamamlaması hak sahipleri ve yakınlarının da en az 7 bin 500 lira emekli maaşı alacağı manasına gelmiyor Çelik Örneğin emeklinin eşi çocukları 7 bin 500 lira almayacaktır Aldıkları maaş kendi almış oldukları hisse oranında artırılacaktır Yani şöyle düşünün emekli aylığının dörtte üçü eşine kalıyorsa 7 bin 500 liranın dörtte üçünü alacaktır diye konuşuyor
Diğer emekli maaşları gerileyecek
Yasa teklifiyle ortalama emekli maaşları tıpkı taban fiyatta olduğu üzere en düşük aylığa gerçek gerileyecek
Çelik Eğer en düşük emekli aylığını 2 bin lira ekleyerek 7 bin 500 liraya tamamlarsanız 7 bin 500 liranın üstündeki emekli aylıklarını tıpkı oranda artırmazsanız öbür emeklilerin aylıkları en düşük emekli aylığına yanlışsız gerilemiş olacaktır diyor
Düzenleme yasalaşırsa en düşük emekli aylıklarına yüzde 40 civarı artış yapılmış olacağını söz eden Çelik’e nazaran bu durum emekliler ortasındaki makası kapatacak ve daha yüksek prim ödeyen emeklilerin daha düşük emekli aylığı almasına yol açacak
Asgari fiyat üzere burada da emekli aylıklarının aşağı yanlışsız bastırılması yaklaşımı var diyen Çelik Türkiye’de emeklilik sisteminin prime dayalı olduğunu belirterek ekliyor Ömür uzunluğu yüksek prim öderseniz yüksek emekli aylığı bağlanır düşük prim öderseniz düşük emekli aylığı bağlanır Primli sistemlerin özü budur Hasebiyle primli sistemlerde buna dikkat edilmesi gerekir Fakat bu uygulamayla yüksek prim ödeyenler en düşük emekli aylığına yaklaşıyor
Enflasyon oranında artırım talebi
Birleşik Emekliler Sendikası Genel Lideri Şengül de eşitlemenin daha yüksek maaş alanları cezalandırılarak yapıldığını emeklilerin düşük maaşta eşitleneceğini tabir ederek Pekâlâ 7 bin 500 liranın üzerinde emekli maaşı alanlar da var ve bu emekli maaşını alanlar da enflasyondan önemli manada etkilenmiş durumda diyerek yılbaşında yapılan yüzde 54’lük minimum fiyat artırımını hatırlatıyor Şengül minimum fiyattaki yüzde 54’lük artışa karşın emeklilere yüzde 30 artırım yapıldığını belirterek bütün emeklilere yüzde 24 oranında artırım yapılmasını ve emeklinin enflasyon karşısındaki mağduriyetinin giderilmesini talep ettiklerini söz ediyor
Çalışma iktisadı uzmanı Çelik ise olağan koşullarda Erdoğan’ın açıklamasından evvel Meclis’e yasa teklifinin gelmesi gerektiğini vurguluyor
Çelik Seçim gündemde olmasaydı ve emeklilerin oyuna muhtaçlık olmasaydı bu düzenlemenin yapılmayacağını düşünüyorum Büsbütün seçime endeksli Zira bunun aykırısını yaptı AKP Yani 2008’de emekli aylıklarını düşürecek bir yasal sistemi kabul etti tabirlerini kullanıyor
Maaşlar 2008’deki düzenlemeyle düştü
Sosyal güvenlik mevzuatında 2000’li yıllarda yapılan değişiklikler ve bilhassa 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu çalışanlar yanında emeklileri de hayli olumsuz etkiledi Emeklilik yaşı yükseltildi emekli olmak zorlaştırıldı Emekli aylığı hesaplama ve bağlama oranlarında yapılan değişiklikler sonucunda emekli aylıkları düşmeye başladı Birebir şartlarda ama farklı vakitlerde emekli olanların aylıkları ortasında büyük eşitsizlikler ortaya çıktı
1999’dan itibaren emekli aylıkları hesaplamasına enflasyonun yanı sıra Gayrisafi Yurt İçi Hasıla GSYH büyümesi de dahil edilirken AKP’nin 2008 yılında yaptığı yasal değişiklikle güncelleme katsayısına ulusal gelirdeki büyümenin yalnızca yüzde 30’u eklenmeye başlandı Aylık bağlama oranları da yüzde 75’ler düzeyinden yüzde 50’lere düşürüldü
Emekli maaşları için esaslı tahlilin aylık bağlama oranı ve güncelleme katsayısının değiştirmesinden geçtiğini tabir eden Çelik Çözüm emeklilerin aylıklarının insanca bir düzeye yükselmesidir Alt hududu minimum fiyata çekmektir Artık bunlar yapılmıyor Süreksiz düzenlemelerle Hazine’den süreksiz bir kaynak aktarılıyor diye ekliyor
Bayram ikramiyesi maaş fiyatında olmalı
AKP Küme Başkanvekili Mustafa Elitaş hazırladıkları yasa teklifiyle emekli bayram ikramiyesinin de 1100 liradan 2 bin liraya yükseltileceğini açıkladı
Bin lira ile başlayan bayram ikramiyesi beş yıldan beri yalnızca 100 TL’lik bir artış gösterip 1100 TL olmuştu Geçen beş yıl boyunca resmi enflasyon yüzde 300’ler besin enflasyonu yüzde 400’ler civarında yükseliş kaydetmişti
14 milyon emeklinin yoksullukla gayret ettiğini ve yaşama tutunmaya çalıştığını söyleyen Mahmut Şengül yılda iki sefer verilen bayram ikramiyesinin de kâfi seviyede olmadığını söylüyor Şengül Devlet kamuda çalışan çalışana 52 günlük ek tediye veriyor Yani ikramiye Biz tıpkı oran kadar yani maaş meblağı kadar yılda iki sefer emeklilere ikramiye verilmesini istiyoruz diyor
Emeklilere nazaran siyasi rüşvet
Aziz Çelik emekli maaşlarındaki artış kararının siyasi olduğuna dikkat çekerken emekliler de açıklanan sayısı siyasi rüşvet olarak nitelendiriyor
Mahmut Şengül Sosyal Güvenlik Kurumu maalesef emeklilere taban fiyatın altında bir maaş vererek aslında Anayasal bir kabahat işliyor Bu bir İkincisi bunu bir seçim yatırımı ve seçim rüşveti olarak görüyoruz diyerek ekliyor Eğer niyetlerinde ciddilerse emeklilere insanca ve insan onuruna yaraşır bir fiyat vermelerini talep ediyoruz Bu da en düşük taban fiyat oranında olmalı
Muhalefet partileri de emekli maaşının en az minimum fiyat düzeyinde olması gerektiği görüşünde
CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya Perşembe günü Meclis’te düzenlediği toplantıda en düşük emekli maaşı ile emeklilere verilen bayram ikramiyelerinin taban fiyat düzeyine çekilmesi teklifinde bulundu
