T24 Dış Haberler
İsrail’de Başbakanı Binyamin Netanyahu‘nun Savunma Bakanı Yoav Gallant‘ı “tartışmalı yargı ıslahatını durdurması için davet yaptıktan sonra” kovmasının akabinde on binlerce kişi protesto için sokağa indi.
Gallant, Netanyahu’ya ülkede önemli fikir ayrılığına sebep olan, toplu protestoları tetikleyen ve ordu içinde rahatsızlığa neden olan, yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında kelam sahibi olmasını öngören ıslahatı geri çekmesi için davet yapmıştı.
İsrail tarihinin en çok sağcısı olarak nitelendirilen hükümetin Savunma Bakanı’nın daveti nedeniyle vazifeden alınması, Netanyahu’nun hukuk devletine önemli ziyanlar vereceği konuşulan ıslahattan geri adım atmayacağını sinyali olarak görüldü.
İsrail basınının aktardığına nazaran Gallant’ın misyondan alınması reaksiyon çektikten sonra Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar, Diaspora İşleri Bakanı Amichai Chikli ve İktisat Bakanı Nir Barkat; Netanyahu’nun ıslahatı geri çekmesi durumunda kararı destekleyeceklerini söz etti. Islahatın en büyük destekçilerinden Adalet Bakanı Yariv Levin’in ise geri adım atmaya niyeti olmadığı belirtiliyor.
Parlamento bu hafta, ıslahatın kalbinde olan yasa tasarılarından birini görüşecek. Tasarının onaylanması durumunda bütün yargı atamalarında son kelamı söyleme hakkı iktidar koalisyonunda olacak.
Gallant’ın kovulmasına jet tepki
Gallant’ın ıslahatı durdurma davetinden sonra kovulduğu haberi süratli formda yayıldı. Gallant, vazifeden alınmasıyla ilgili olarak, “İsrail devletinin güvenliği her vakit olduğu üzere benim hayatımın maksadı olacak” dedi.
Pazar günü kararın akabinde on binlerce İsrailli, Kudüs’te sokaklara inerek ıslahatı ve Gallant’ın kovulmasını protesto etti. Protestocuların, Netanyahu’nun meskeninin yakınlarındaki birtakım bariyerleri aştığı bildirildi.
Kudüs’te Netanyahu’nun meskenine yaklaşanlara polis tazyikli su ile müdahale etti. Yeniden binlerce kişi Kudüs’te parlamento binasının etrafında toplandı.
Tel Aviv’de ise protestocular kentin “atardamarı” olarak bilinen Ayalon Otoyolu’nu bloke etti. Ülkenin en etkin otoyollarından olan Ayalon, eli İsrail bayraklı protestocularla doldu.
İsrail’in Kanal 12 televizyonu, ülke genelinde 600 binden fazla İsraillinin şovlara katıldığının iddia edildiğini aktardı.
Üniversiteler greve gidiyor
Öte yandan ülkede üniversiteler de yargı reformundan geri adım atılmamasına karşı süresiz grev kararı aldı.
Üniversitelerin rektör ve idareleri, yayımladıkları ortak yazılı açıklamada, hükümetin yargı düzenlemesini protesto etmek için bu hafta itibariyle tüm derslerin ve bilimsel araştırmaların durdurulmasını kapsayacak halde süresiz grev ilan ettiklerini duyurdu.
Netanyahu hükümetinin tartışmalı “yargı reformu”
Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak’ta Yüksek Mahkemenin yetkilerini sonlandıran, yargının, yargıçların seçimi üzerindeki tesirini azaltan bir “yargı reformu” planladıklarını duyurmuştu.
Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının kimi yetkilerini Meclis’e devretmeye yönelik atakları, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı sistemi ortasında tansiyona yol açmıştı.
Ülkedeki en yüksek yargı makamı olarak misyon yapan İsrail Yüksek Mahkemesi, Meclis’in çıkardığı kanunları, anayasa taslağı olarak kabul edilen “temel yasalara” terslik gerekçesiyle bozma yetkisine sahip.
Netanyahu hükümeti, açıkladığı yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkemenin, Meclis’in çıkardığı kanunları bozma yetkisinin büyük ölçüde elinden alınacağını belirtmişti.
Hükümetin yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında kelam sahibi olmasını öngören yargı düzenlemesi, İsrail içinde ve milletlerarası alanda ağır biçimde eleştirilmişti.
Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un, taraflara “iç savaş” uyarısı yaparak sunduğu alternatif tasarı da iktidar tarafından reddedilmişti.
İsrail ordusunda savaş pilotları, denizaltı subayları, siber güvenlik uzmanları, özel kuvvetler üzere ünitelere bağlı binlerce yedek asker, hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesini uygulaması durumunda vazifelerine devam etmeyeceklerini yahut eğitimlere katılmayacaklarını açıklamıştı.
Devam eden tartışma ve yansılara karşın “yargı reformu” kapsamındaki “başbakanın misyondan alınmasını zorlaştıran” yasa tasarısı 23 Mart’ta Meclis’ten geçmişti.
Yarın Meclis’e getirilmesi planlanan yasa tasarısı, hükümetin, Yüksek Mahkeme üyelerinin belirlenmesinde öncelikli kelam sahibi olmasını ve böylece Yüksek Mahkeme Liderini belirleyebilmesini öngörüyor.
Netanyahu öncülüğündeki koalisyon, yargı düzenlemesine karşı davet yapan Gallant ve öteki Likud milletvekillerinin hükümetten takviyesini çekmesi durumunda tartışmalı yargı paketini geçirmekte Meclis çoğunluğunu kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
