Asuman ARANCA
AKP’nin geçen Cuma günü TBMM’ye sunduğu kanun teklifi ile Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarına artırım yapılacak olması yargıda isyana sebep oldu. Birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar, Yargıtay ve Danıştay üyelerine yaklaşık 15 bin lira maaş artışı sağlayan ve emeklilik maaşları ortasında da 5 bin lira farka neden olan düzenlemeye yansılı.
Yüksek yargıya üye seçilmenin “liyakattan değil siyasi temaslardan geçtiğini” savunan kimi 1. Sınıf hakim ve savcılar, Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile ortalarında oluşacak artırım farkına, “Bizler de üye seçilme yeterliliği olan şahıslarız. Torpilimiz yok diye üye seçilemediğimiz için birebir emsalde olduğumuz üyelerle ortamızda hem çalışırken hem de emeklilikte önemli bir maaş farkı olacak. Düzenlemede bize reva görülen 85 liralık 3-5 çay parası” diyerek isyan etti.
Teklif, Yargıtay ve Danıştay üyelerini de mutlu etmedi. Üyeler, Anayasa Mahkemesi üyeleri ile mali ve özlük hakları bakımından eşitliğin sağlanmasını istediklerini buna rağmen sunulan teklifte özlük hakları istikametinden eşitliğin hala sağlanamadığını öne sürüyor.
Maaşları 65 bin lira olacak
Emeklilere verilen bayram ikramiyelerinin 2 bin, en düşük emekli maaşının da 7 bin 500 TL olmasını düzenleyen kanun teklifinde Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarına artırım yapılarak Anayasa Mahkemesi üyeleri ile denkleştirilmesi düzenlemesi de yer aldı.
YSK ve Sayıştay üyelerinin de yararlanacağı düzenlemeye nazaran, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşına yaklaşık 15 bin lira artırım öngörülüyor. Hali hazırda 50 bin lira artırım alan üyeler, mevcut düzenlemenin yasalaşması durumunda Anayasa Mahkemesi üyeleri ile tıpkı maaşı alacak. Üyelerin maaşı, AYM üyeleri ile denkleşerek, 65 bin lirayı bulacak.
Emekli maaşları da artıyor
Düzenlemeye nazaran, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay ve YSK üyelerinin ek göstergeleri de AYM üyeleri ile eşitleniyor. Böylelikle yaklaşık 28 bin lira emekli maaşı alan üyelerin emekli aylığı 35 bin lirayı geçiyor. Fakat teklifte hakim ve savcıların kapsam dışı tutulması bilhassa Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilme yeterliliği bulunan 1. Sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasında isyana neden oldu.
Taslağa nazaran yalnızca ek göstergelerinde küçük bir değişiklik yapılan ve maaşlarına yalnızca 85 TL yansıyacak olan 1. Sınıfa ayrılmış yargı mensupları, taslağın hazırlanmasından evvel Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın “kendisinin bakanlığı periyodunda bu türlü bir farklılığa müsaade vermeyeceğini söylediğini” aktarıyor.
“Liyakat değil siyasi bağlantı”
Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilme yeterliliğine sahip olan 1. Sınıf hakim ve savcılar, TBMM’ye sunulan ve maaşlarında 3’te 1’den fazla fark yaratacak düzenlemeye ait teklifte kendilerinin kapsam dışında tutulmasına reaksiyonlu.
T24’ün ulaştığı kimi isimler, Yargıtay ve Danıştay üyeliğine seçilmek için “liyakata değil siyasi temaslara sahip olmak gerektiğini” vurgulayarak, oluşacak maaş farkının aslında ağır iş yüküne sahip olan hakim savcıların çalışma azmini bitirme noktasına getirdiğini söylüyor.
“Seçilirken dünya standartlarını aramıyorlar”
Teklifte, hakim savcıların maaşlarında bir değişiklik olmadığını, yalnızca birinci sınıfa ayrılarak bu statüde 3 yılını doldurmuş olan hakim – savcıların ek göstergeleri 7800’e çıktığı için maaşlarına 85 liralık bir ek ödeme geleceğini belirten bir yargı mensubu, T24’e yaptığı açıklamada, düzenlemeye şu sözlerle reaksiyon gösterdi:
“Yargıtay ve Danıştay üyeleri, maaşlarına yapılan artırımı ‘dünyanın bütün ülkelerinde yüksek mahkeme üyeleri daha fazla maaş alıyor’ diyerek açıklamaya çalışıyor. Fakat dünyanın gelişmiş, uygar ve hukuk üstünlüğüne inanmış hiçbir ülkesinde 40 yaşındaki bir hakim Yüksek Mahkeme hakimi olamadığı üzere seçilmesi için liyakat gerekiyor. Gelişmiş ülkelerin hiç birinde yüksek yargıçların liyakati tartışma konusu dahi değildir.
Bizde ise aranan nitelik yalnızca siyasi ilişki. Seçilirken dünya standartlarını aramayan üyeler, maaşlar ve özlük hakları kelam konusu olunca dünya standardı diyor. Biz de üye seçilme yeterliliğine sahibiz ancak torpilimiz yok. Çoğunluğumuzun iş yükü de bu üyelerden daha ağır. Torpilimiz yok diye üye seçilemediğimiz için tıpkı emsalde olduğumuz üyelerle ortamızda hem çalışırken hem de emeklilikte önemli bir maaş farkı olacak. Düzenlemede bize reva görülen 85 liralık 3-5 çay parası.“
Zam da şad etmedi
Öte yandan teklif hem maaş hem de emekli aylıklarında önemli bir artışa neden olacak olan Yargıtay ve Danıştay üyelerini de şad etmedi.
Bireysel müracaat yolunun açılmasıyla birlikte AYM’nin Yargıtay ve Danıştay’dan daha yüksek bir mahkemeymiş üzere göründüğünü, bu nedenle Yargıtay ve Danıştay’ın prestijinin zedelendiğini öne süren birtakım üyeler, kendilerinin maaş düzenlemesi değil mali ve özlük haklarının eşitlenmesi talebinde bulunduklarını belirterek, mali haklar tarafından eşitlik sağlansa da özlük hakları istikametinden hala eşitsizliğin devam ettiğini, örneğin AYM üyelerinin pasaportlarının dahi farklı statüde olduğunu savunuyor.
Başkanlar Beştepe’ye gitti
Bu ortada, teklifin hazırlanma kademesinde Adalet Bakanlığının bilhassa birinci sınıfa ayrılmış hakim – savcıların maaşlarında da artış yapılması tarafında ısrarla talepte bulunduğu öğrenildi lakin bu talebin karşılanmaması dikkat çekti.
Teklifin bu formuyla TBMM’ye sunulmasında Yargıtay Lideri Mehmet Akarca ve Danıştay Lideri Zeki Yiğit’in AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesi ve artıştan YSK üyelerinin de yararlanacak olmasının değerli bir etken tesirli olduğu konuşuluyor.
