Irak federal hükümeti ile kuzeydeki Irak Kürdistan Bölgesel İdaresi (Ihttps://www.inspiredminds.de/tr/norve%C3%A7li-%C5%9Firket-kuzey-irakta-petrol-%C3%BCretimini-durdurdu/a-65164580KBY), on günlük ortanın ardından ülkeden petrol ihracatının yine başlatılmasını sağlayacak bir mutabakata imza attı.
Paris merkezli Milletlerarası Tahkim Mahkemesi, IKBY’nin merkezi idaresi baypas ederek Türkiye’ye direkt petrol ihraç etmesiyle ilgili davada Irak’ı haklı bulmuş, bunun üzerine Türkiye, 25 Mart’ta Kuzey Irak’tan Ceyhan limanına yapılan petrol ithalatını durdurmuştu.
Irak Başbakanı Şiya es-Sudani ile IKBY Başbakanı Mesrur Barzani’nin Bağdat’ta imzaladığı mutabakat sonrasında, petrol ithalatını yine başlatması için Türkiye’ye resmi müracaatta bulunulduğu bildirildi.
Nihai tahlil için federal yasa hazırlığı
Anlaşmanın imzalanmasının akabinde düzenlenen basın toplantısında konuşan Sudani, kuzeyden petrol ihracatının durdurulmasının Irak’ın gelirlerini azalttığını belirterek varılan mutabakatın süreksiz nitelikte olduğunu kaydetti. Petrol ve doğal gaz ihracatından elde edilen gelirlerin dağılımını düzenleyen bir federal yasa çalışması içinde olduklarını belirten Sudani, bu yasanın çıkmasının akabinde sorunun sonuncu tahlile kavuşturulacağını kaydetti. Sudani, “Herkes bu mutabakata riayet etmeli ve uygulamalı” dedi.
Barzani de yaptığı açıklamada varılan muahedenin süreksiz nitelikte olmasına karşın “Erbil ile Bağdat ortasında uzun yıllardır devam eden uyuşmazlığın sona erdirilmesi istikametinde hayati bir adım manasına geldiğini, ayrıyeten doğal gaz ve petrol yasasının nihayet çıkarılması için olumlu ve inançlı bir ortam yarattığını” belirtti.
Kuzey Irak petrolünün yönetimi SOMO’ya devrediliyor
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) en büyük ikinci üreticisi pozisyonundaki Irak, IKBY’nin Irak Ulusal Petrol Şirketini (SOMO) baypas ederek Türkiye üzerinden ham petrol ihracatına başlaması nedeniyle 2014 yılında Milletlerarası Tahkim Mahkemesine başvurmuştu. Irak’ta merkezi hükümet, ülkenin tüm petrol ihracatının 1973 yılında Türkiye ile imzalanan mutabakat gereği SOMO üzerinden yapılması gerektiğini savunmuştu.
IKBY bölgesinde çıkarılan petrolün yönetimi Irak Ulusal Petrol Şirketine devredilecek.
Bugün imzalanan mutabakat, Kuzey Irak ham petrolünün yönetimini SOMO’ya devrediyor. AFP haber ajansına konuşan Irak ve IKBY yetkilileri, petrol ihracat sürecinin kontrolü için iki taraf ortasında bir ortak komite oluşturulacağını, petrol gelirlerinin de Bağdat kontrolünde IKBY denetimindeki bir hesaba yatırılacağını belirtti. Reuters haber ajansına konuşan iki Iraklı yetkili ise hesabın Irak Merkez Bankasında olacağını, IKBY denetimindeki hesaba kontrol maksatlı olarak Bağdat hükümetinin de erişiminin bulunacağını kaydetti.
Yıllar süren anlaşmazlık
Ekonomisi büyük ölçüde petrole bağımlı olan Irak’ta hükümet, bütçe hesaplamalarında önümüzdeki üç yıllık süreçte varil başına 70 dolarlık gelir elde etmeyi hedefliyor. IKBY’nin Türkiye üzerinden kendi başına ihracata girişmesi Bağdat’taki merkezi hükümetle Erbil ortasında yıllardır gerginliğe neden oluyordu. IKBY ise Bağdat hükümetini bir yandan bölgedeki memurlara maaş ödemeye yanaşmazken öteki yanda Kuzey Irak’ın petrol gelirlerinden yarar sağlamaya çalışmakla suçluyordu.
Tahkim kararı sonrasında petrol akışı durdurulmadan evvel IKBY günde yaklaşık 450 bin varil petrol ihraç ediyordu. Irak’ın toplam petrol ihracatı ise günde ortalama 3,3 milyon varil civarında.
