Nijer’deki askeri darbe nedeniyle Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) ülkeye silahlı müdahale konusunda onay vermesi üzerine, Rusya bu durumun “uzun periyodik bir çatışmaya” yol açabileceği ihtarında bulundu.
ECOWAS önderleri, “mümkün olan en kısa zamanda”
Rusya Dışişleri Bakanlığı Cuma günü bir açıklama yaparak Batı Afrika ülkelerini Nijer’e askeri birlik göndermemeleri tarafında uyardı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Nijer’deki krize yönelik askeri bir tahlil, bu Afrika ülkesinde uzun vadeli bir çatışmaya ve bir bütün olarak Sahra-Sahel bölgesinde durumun keskin bir halde istikrarsızlaşmasına yol açabileceğine inanıyoruz” tabirlerine yer verildi.
Moskova darbeyi resmen desteklemedi fakat Nijer’deki darbenin Rusya ile Batı’yı bir vekalet çatışmasında karşı karşıya getirme riski taşıdığı belirtiliyor.
ABD ve Fransa’nın Nijer’de askeri üsleri bulunuyor ve bu üslerin Sahel bölgesindeki cihatçı kümelere karşı operasyonlarda kullanıldığı belirtiliyor.
Başkent Niamey’de Fransa’ya ilişkin bir askeri üs önünde çok sayıda darbe yanlısı protestocu Cuma günü tekrar şov yaptı.
Fransa’nın Nijer’i terk etmesini isteyen göstericiler ortasında Rusya ve Nijer bayrakları taşıyanlar olduğu ve “Kahrolsun Fransa, kahrolsun ECOWAS!” sloganları atıldığı bildirildi.
Müdahaleye hazır askeri güç
Batı Afrika ülkeleri topluluğu, Nijer için bir hareket planı üzerinde anlaşmak gayesiyle Perşembe günü Nijerya’nın başşehri Abuja’da toplanmıştı.
Ouattara, ECOWAS’ın daha evvel de anayasal nizamı yine tesis için Afrika ülkelerine müdahalede bulunduğunu kaydetti.
Askeri gücün büyüklüğü konusunda detaylı bilgi verilmedi.
Nijerya Devlet Lideri Bola Tinubu, güç kullanımına “son çare” olarak başvurulacağını belirtti.
Nijer’de askeri cunta 26 Temmuz’da iktidarı ele geçirdi.
Darbe önderleri evvelki gece yeni hükümeti kurduklarını duyurdu.
Fildişi Kıyısı’nın 850 ila 1100 kişilik bir tabur sağlayacağını belirten Ouattara, Nijerya ve Benin’den de askerlerin konuşlandırılacağını söyledi.
Topluluk lideri Omar Touray, üyelerin “Nijer’de anayasal tertibi tekrar tesis etmek için ECOWAS yedek gücünün konuşlandırılması buyruğu vermeye” karar verdiklerini söyledi.
Touray, oluşturulacak gücün nasıl bir aksiyonda bulunacağı konusunda daha fazla detay vermedi.
Topluluğun güvenlik komiseri Abdel Musah BBC’ye yaptığı açıklamada ECOWAS’ın Burkina Faso ve Mali’deki üzere bir geçiş periyodu boyunca cuntanın iktidarda kalmasına müsaade vermeyeceğini söyledi.
Musah, cuntanın ECOWAS ile direkt temas kurmak istemediğini, bunun da müzakereleri zorlaştırdığını kaydetti.
Fransa darbe sonrasında ECOWAS’ın atacağı her adımı destekleyeceği açıklaması yapmış ve “tüm bölgenin istikrarının tehlikede olduğu” iletisi vermişti.
ABD askeri harekatı açıkça desteklemese de cuntayı çekilmeye ve ülkenin demokratik anayasasının yine tesis edilmesine müsaade vermeye çağırdı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken yaptığı açıklamada “ABD Ecowas’ın krizin barışçıl tahlili için tüm seçenekleri araştırma kararlılığını takdir ediyor” dedi.
Blinken bu hafta başında BBC’ye yaptığı açıklamada Rusya’nın Wagner paralı asker kümesinin Nijer’deki istikrarsızlıktan “faydalandığını” söylemişti.
ABD ve Birleşmiş Milletler (BM), iki haftadan fazla bir müddettir konut mahpusunda tutulan devrik cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un sıhhati ve güvenliğinden tasa duyduklarını belirtiyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Cuma günü yaptığı açıklamada “Aldığım emniyetli raporlar, gözaltı şartlarının memleketler arası insan hakları hukukunu ihlal ederek insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele manasına gelebileceğini gösteriyor” dedi.
Avrupa Birliği dış siyaset temsilcisi Josep Borrell, Bazum ve ailesinin “birkaç gündür besin, elektrik ve tıbbi bakımdan yoksun bırakıldıklarına” inandığını söyledi.
Perşembe günkü toplantı öncesinde, Nijer ile uzun bir sonu paylaşan kuzey Nijerya’dan Müslüman din adamları Nijerya Devlet Lideri Tinubu’yu darbe başkanlarını devirmek için güç kullanmamaya çağırdı.
Darbe başkanları rastgele bir müdahaleye karşı kendilerini savunacakları ihtarında bulundular.
ECOWAS, demokratik yollarla seçilmiş hükümeti tekrar kurması için Nijer’deki askeri idareye geçtiğimiz Pazar gününe kadar müddet tanımıştı.
Askeri önderler ise bu süreyi dikkate almayarak yeni bir kabine belirledi.
