Ayşe Sayın
31 Mart lokal seçimleri ve 23 Haziran’da tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin akabinde, AKP’de iç kıymetlendirme toplantıları sürüyor.
Bu kapsamda milletvekilleri ile kümeler halinde görüşmeye başlayıp, tenkit ve tekliflerini dinleyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1 yılını dolduran cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminden “geriye dönüş yok” iletisi verirken, milletvekillerini de yeni parti oluşumları konusunda, “Davadan ayrılanların tutunamadığını gördünüz” bildirisiyle uyardı.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin akabinde, birinci olarak geçtiğimiz günlerde partisinin Merkez İdare Konseyi’nde (MYK) iç kıymetlendirme toplantılarını başlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, partili milletvekilleriyle kümeler halinde görüşmeye başladı. Bu kapsamda Erdoğan, alfabetik sıraya nazaran 6 kümeye ayrılan birinci milletvekili kümesi ile dün sabah kahvaltıda biraraya geldi.
Erdoğan’ın haftasonu İstanbul’daki milletvekilleri ile farklı bir toplantı yapması, ilerleyen günlerde de öbür kümelerle toplantılarını sürdürmesi planlanıyor.
AKP kulislerine yansıyan birinci bilgilere nazaran milletvekilleri toplantılarda, başta İstanbul olmak üzere lokal seçimlerde birçok büyükşehirin kaybedilmesinin nedenleri konusundaki görüşlerini aktardı.
Sistem eleştirisi
AKP’de bir müddettir, sisteme ait, TBMM ile cumhurbaşkanlığı ve bakanlıklar ortasında irtibat kopukluğu yaşandığı eleştirisi lisana getiriliyor.
Erdoğan’ın geçmişte, kapsamlı “istişare” toplantıları yaptığını, fakat yeni sisteme koşut olarak, işlerinin ağır olması nedeniyle partiye gereğince vakit ayıramadığı, Cumhurbaşkanlığı siyaset heyetlerinin gereğince çalışmadığı, hantal kaldığı ve hatta iki başlılığa yol açtığı tenkitleri yapılıyordu.
Yeni sisteme geçilmesi ile birtakım bakanlıkların birleştirilmesinin, birtakım alanlarda aksaklıklar yaşanmasına yol açtığı, bürokrasinin yavaşladığı tenkitleri de sık sık lisana getiriliyor. Hatta Erdoğan’ın yeni sistemin aksayan tarafları konusunda çalışma yapmakla görevlendirdiği Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında oluşturulan çalışma kurulunda milletvekillerine de danışılması isteniyor.
Kulislere yansıyan bilgiye nazaran, Erdoğan’ın dün bir ortaya geldiği birçok milletvekili de bu husustaki tenkitlerini iletme fırsatı buldular.
“Geriye dönüş olmaz”
Edinilen bilgiye nazaran, toplantılarda milletvekillerinin sistemin aksayan taraflarına ait tenkit ve tekliflerini dinleyen Erdoğan, Türkiye’nin kurulduğu günden bu yana uzun bir parlamenter sistem tecrübesi olmasına rağmen, bir çok sorun ve kısıntı yaşandığını belirterek, 1 yıl evvel geçilen cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde de birtakım aksaklıkların olmasının doğal karşılanması gerektiğini vurguladı.
Ancak bu aksaklıkların birçoğunun uygulamadan kaynaklandığını ve yine parlamenter sisteme dönülmesi üzere bir fikirlerinin muhakkak olmadığını kaydeden Erdoğan, “Eksikler varsa giderilebilir. Lakin eski sisteme dönüş yok. Biz o evreyi geçtik, tekrar geriye dönüşümüz kelam konusu olmaz” görüşünü lisana getirdi.
Yeni parti uyarısı
Kahvaltıya katılan birtakım milletvekilleri, İstanbul’da seçimin kaybedilmesinin nedenlerine ait görüşlerini de lisana getirdiler. Kimi milletvekilleri Milliyetçi Hareket Partisi ile yapılan ittifakın parti aleyhine sonuç doğurduğu, yenilenen İstanbul seçimine giderken gerek hareket, gerekse telaffuz yanlışları ve hatta seçim yenilenmesi kararının seçim mağlubiyetinde tesirli olduğu görüşünü lisana getirdiler.
Erdoğan seçimde Cumhur İttifakı’nın ve bilhassa AKP’nin tekrar birinci parti pozisyonunu koruduğuna dikkat çekerek, seçim sonuçlarına takılıp kalınmaması ikazında bulundu ve “Artık işimize bakacağız, unsurlarımızı ve davamızı unutmayacağız” iletisi verdi.
Kulislere yansıyan bilgilere nazaran Erdoğan, milletvekillerinden “davalarına sahip çıkmalarını” isterken, “Bundan evvel bu davadan ayrılanların, inançtan ayrılanların ne hale geldiğini, hiçbirinin tutunamadığını gördünüz” kelamlarıyla de yeni parti oluşumları konusunda ikazda bulundu.
Parlamenter bakan-başkan yardımcısı talebi
Erdoğan, lokal seçimlerden sonra yaptığı birinci değerlendirmelerde, çıkan sonuçlardan seçmeni değil kendilerini sorumlu tutacaklarını, seçmene küsme ya da kızma üzere bir hal içine girmeyeceklerini belirterek, hem kabinede hem de parti idaresinde değişim olacağı bildirisini vermişti. İşte bu nedenle AKP’de öncelikle bir kabine revizyonu bekleniyor.
Ancak birçok milletvekili yeni sistem gereği, parlamento dışından atanan bakanların, halktan ve parlamentodan kopuk olduğu, seçmenin taleplerini karşılamadığı ve başarısız olduklarını lisana getiriyor. Bu nedenle de milletvekilleri ya da daha evvel milletvekilliği yapmış tecrübeli siyasetçilerin kabineye alınması gerektiği görüşünü lisana getiriliyor.
24 Haziran 2018 genel seçimlerinde, AKP, Meclis kurullarında çoğunluğunu kaybetme riski ile karşı karşıya kaldığı için, milletvekillerinin istifa ettirilerek, kabineye alınması riskli görülmüştü.
Ancak mahallî seçimlerde muhalefetten 5 milletvekilinin belediye lideri seçilip istifa etmesi ile, partinin kurullarda çoğunluğu kaybetme riskinin ortadan kalktığına vurgu yapılıyor. Bu nedenle, bir kaç milletvekilinin istifa ederek, kabineye alınabileceği değerlendirmesi yapılıyor.
Hatta kimi milletvekilleri, bir cumhurbaşkanı yardımcısının milletvekilleri ortasından atanması teklifini seslendiriyor.
Erdoğan’ın da bir cumhurbaşkanı yardımcısının parlamentodan seçilmesi teklifine, “olabilir” diyerek soğuk bakmadığı bildirisi verdiği belirtiliyor.
Erdoğan’ın, milletvekilleri ve partisinin öbür yetkili şuraları ile yapacağı toplantıların akabinde, kabine değişikliğini gündeme alması bekleniyor.
Bakanlıklar bölünecek mi?
AKP içinde, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesinden sonra sayıları 25’ten 16’ya düşürülen bakanlıklardan kimilerinin verimsiz olduğu, bürokrasinin yükünün arttığı ve işlerin yavaşladığı tenkitleri yapılıyordu.
Hatta kulislerde Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın da ortalarında bulunduğu kimi bakanlıkların tekrar bölüneceği tabir ediliyor.
