İnsan Hakları Derneği: Hapishanelerde 3 ayda en az 436 hak ihlali yaşandı

 

 

3 ay içerisinde yapılan müracaatlardan tespit edilen 436 ihlal müracaatının olduğunu belirten Yoleri, raporu şu biçimde paylaştı: 

 

“Nisan ayında 20, Mayıs ayında 22, Haziran ayında 39 olmak üzere derneğimize 3 ay boyunca toplam 81 müracaat yapılmıştır. Bu müracaatların 68’i erkek, 13’ü bayan mahpuslar tarafından ve tekrar 70’i politik 11’i isimli mahpuslar tarafından yapılmıştır.

 

Yapılan müracaatlardan tespit edilen 436 ihlal müracaatının, 45’i sıhhat, 48’i makûs muamele, darp, azap, disiplin cezaları 15’i çıplak arama, 18’i muayene sırasında kelepçelerin çıkarılmaması, 10’u sürgün sevk,  25’i hücre cezası, 41’i tehdit, küfür, ırkçı telaffuz, onur kırıcı davranışlar, 23’ü süreli- süresiz yayın, kitap ve mektup yasakları, 17’si sohbet, spor, ortak kullanım alanlarının kısıtlanması, 12’si yer değişikliği talebi, 9’u tekmil dayatması, 14’i resmi kurum ve cürüm duyurusu dilekçelerinin gönderilmemesi, 10’u süngerli hücreye koyma, 31’i hücreli ring aracıyla mahkeme ve hastaneye götürme, 20’si görüş yasağı, 15’i özel alanların kamerayla izlenmesi, 4’ü İnfaz yakma, 9’u havalandırmaların üzerinin tel örgüyle kapatılması, 7’si Kürtçe konuşmaya müdahale, 11’i fotoğraf kalemlerinin ve kırtasiye gereçlerinin yasak olması, paklık unsurlarında kısıtlama vb. kantin alışverişine getirilen keyfi sınırlamalar, 2’si açlık grevindekilere hedef dışı kullanım gerekçesiyle karbonat verilmemesi, 6’sı aykırı kelepçe uygulaması, 2’si görüşçülerin hücreli ring aracıyla görüş yerine götürülmesi, 3’ü görüşe, revire vb. çıkarken ‘terörist’ ibareli kimlik kartı takma ve tek sıra halinde yürüme dayatması, 3’ü ayakta sayım, 16’sı muayene sırasında kelepçelerin çıkarılmaması, 3’ü telefonla görüşürken görüşmenin kesilmesi, 2’si açık cezaevlerinde mahpusların düşük fiyatla çalıştırılması, 1’i el yazmalarına el konulması, biçimindedir.

 

Üç ay boyunca mahpuslara yönelik fiziki ataklar, tehdit, darp ve azap devam etmiştir. Bunun yanında ayakta sayım dayatması, zıt kelepçe uygulaması, tekmil ve askeri nizam dayatması, çıplak aramaya zorlanma, sürgün sevk, birtakım hapishanelerde mahpusların özel alanlarını da görecek biçimde kameraların konulması,  sohbet ve spor hakkının kullandırılmaması, mektupların engellenmesi, eşyaların  ‘amaç dışı kullanımı’ olarak disiplin cürmü oluşturması ve bunlara el konulması (kalem, mendil, yoğurt kabı, süpürge sapı vs), hücre ve disiplin cezaları, infaz yakma, gazete ve mecmuaların verilmemesi, yemeklerin az verilmesi, çok doluluk nedeniyle birçok hapishanede mahpusların yerlere yatak koyarak yerde yatmak zorunda bırakılmaları vb. problemler devam etmektedir. 

 

Bu üç ay boyunca tedavi hakkına yönelik akınlar ve açlık grevleri ve açlık grevi sonrası tedavi süreçlerinde yaşanan sıkıntılar öne çıkmıştır. Açlık grevindeki mahpuslara gaye dışı kullanım gerekçesiyle karbonat verilmemesi, açlık grevleri sonrasında mahpusların tedavi ve beslenme sürecinde neredeyse hastanelere hiç götürülmemesi, ortak kullanım alanlarına çıkarken ‘terörist’ kimliği ve tek sıra halinde yürümenin dayatılması, hastane ve mahkemelere götürülürken zıt kelepçe takılmak istenmesi,  havalandırma yasağı, vadeli süresiz yayınların verilmemesi, mektup yasakları, açık cezaevinde bulunan mahpusların düşük fiyatla çalıştırılmaları sıkıntıları devam etmektedir. (Örneğin; Silivri Açık Cezaevinde bulunan M.O’nun aktardığına nazaran aylık 125 lira fiyatla çalıştırılıyorlar, buna karşı çıkamıyorlar, günde 5 kere ayakta sayım yapılıyor ve  sayımdan evvel kapalı bir yerde bekletiliyorlar).

 

Bakanlıkların, infaz hakimliklerinin ve savcılıkların devam eden bu meselelerin ortadan kaldırılması istikametinde tesirli bir müdahalesi saptanamamıştır.

 

Hapishanelerdeki azap ve makûs muamele bu üç ayda da devam etmiştir.

 

Bursa H Tipi Hapishanesinde bulunan İdris Başaran’ın babası tarafından yapılan müracaatta, “Her iki saatte bir hücresine giderek kapısını açıp ‘sen örgütün adamısın, örgütten talimat alıyorsun, seni öldüreceğiz’ deniliyor. Örgüte ait talimat verdiği, PKK tarafından yönlendirildiği, şifreli iletiler ilettiği söylenerek yönetim tarafından mevtle tehdit ediliyor. Gece 3-4 üzere hücre mazgalını açarak ‘kendine dikkat et, sen bittin artık’ deniliyor. Müracaatçı ‘avukat görüşlerinde imaj ve ses kaydı yapıldığını’ ve oğlunun hayatından telaşlı olduğunu aktarmıştır.

 

ekirdağ 2 No’lu F Tipi Hapishanesinden mahpusların gönderdiği mektu: Beşerler elleri-ayakları kelepçelenerek koridorda sürüklenip hücrelere götürülüyor ve saatlerce azap görüyor. Mehmet Yıldırım ve Murat Güneş’e keyfi münasebetlerle saldırıldı.

 

Mahpusların bu devirde en çok ihlal yaşadıkları hususlardan biri de irtibat yasaklarıdır. Kitap, gazete, mecmua üzere müddetli ve süresiz yayınların verilmemesi, dışarıdan gönderilen gazete ve mecmuaların alınmaması, yeniden mahpusların yazdığı mektupların hiçbir münasebet gösterilmeden gönderilmemesi ve mahpuslara gönderilen mektupların verilmemesine dair meseleler artarak devam etmektedir.

 

Tekirdağ 2 No’lu F Tipinden Mirza Aydın: Yönetimin, günlük gazete, kitap ve mecmuaları son bir aydır vermediğini, mektuplarının gitmediğini ve gelen mektupların kendilerine verilmediğini, kapalı ve açık görüş yasağı verildiğini

 

Maltepe 1 No’lu Kapalı Cezaevinde bulunan Aziz Bayın: Cezaevi yönetiminin kendilerinin ilgili kurumlara yazmış oldukları mektuplara el koyduklarını ve mektupları göndermediklerini belirtmiştir. Silivri Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda (9 No’lu) bulunan Soydan Akay’ın durumuna ait müracaatta; ‘mektupları alıcılarına ulaştırılamıyor, kendisine gelen mektuplar verilmiyor, kitapları verilmiyor ve yönetime yazdığı hiçbir dilekçe sürece alınmadığı üzere yönetim 1 yılı aşkın müddettir toplumsal ve sportif faaliyetlerini engelleniyor

 

Her raporumuzun kıymetli bir kısmını oluşturan sıhhat hakkının ihlalleri devam etmektedir. Müracaatlara nazaran tüm hapishanelerde, mahpuslar, tesirli bir revir hizmeti alamadıklarını, tam teşekküllü hastanelerin bulunmadığını, bulunanlara da aylar sonra sevk yapılabildiğini belirtmişlerdir.

 

Gebze Hapishanesinden Mesude Pehlivan; Hem kanser, hem lenf tüberkülozu hastasıyım, bir an evvel hastaneye sevkimin, kontrollerimin ve  tedavimin yapılması gerekiyor, ben tedavi konusunda bu kadar sorun yaşayacağımı bilmiyordum. Geldiğimden beri hastalıklarım ile ilgili atılmış olumlu bir adım yok

 

Edirne F Tipi Hapishanesinden mektup gönderen Selmani Özcan: Beynimin 5 kısmında erime, dokularda genişleme ve bir öbür hasar daha rapor edilmişti. Ayrıyeten, beyinciğin hacminin küçüldüğü saptandı. Ayrıyeten sağ ayak bileğimde hudut sıkışıklığı gelişti. Ağrısı parmaklarımdan omzuma kadar vuruyor, ameliyat geçirdim. Bir müddet rahat etsem de 6 ay sonra daha ağır biçimde tekrar etti. Yeni bir ameliyat gerekiyor. Ama 4 yıldır koltuk değnekleriyle hareket eder hale mahkûm edildim. Yeni bir ameliyat gerekiyor, burada hastane sevklerinin 6 ay sonra yapılması, tekli hücrede yalnız tutulmam nedeniyle 6 ayda güzelleşeceği söylenen ayağıma dört yıldır gerçek düzgün basamıyorum. 2. Ameliyatı yapmamak için adeta oyalayıp duruyorlar.

 

Bandırma 1 No’lu T Tipinden gelen mektupta Kerem Dayan: Siirt Hapishanesinden 20 arkadaşımla birlikte Bandırma 2 Nolu T Tipi Hapishanesine sürgün edildik. Münasebet olarak Siirt Hapishanesinin kapasitesi gösterildi. Bandırma’da baskılar fazlaydı. Hapishanenin verdiği kimliği ortak aktivitelere giderken üzerimizde taşımamız, tek sıra halinde yürümemiz, çıplak arama dayatması ağır olarak uygulanıyor. Karşı çıkanlar darp ediliyor bir arkadaşın kaburgaları kırıldı.

 

Kandıra 1 Nolu F Tipinden Tülin Soyhan: Son periyotta sürgün sevk azabıyla karşı karşıyayız. Günün ya da gecenin rastgele bir saatinde hücremize giren erkek gardiyanlar bizi sürükleyerek ringe atıyorlar. Aksi kelepçe yapılarak süren seyahat nerede bitiyor bilmeden bir seyahate çıkartılıyoruz. 8-10 saatlik seyahatlerde hiçbir gereksinimimiz giderilmiyor. Götürüldüğümüz hapishanede onursuz arama azabı dayatılır, zorla saldırarak üstümüz aranır. Akabinde pis, rutubetsiz bir hücreye konuluruz. Gereksinimlerimiz giderilmez ve geri kalan mahpus yıllarımızın burada geçip geçmeyeceği de meçhuldür.

Mahpuslara keyfi olarak disiplin cezaları verilmekte ve bu disiplin cezaları birbirine eklenmek sureti ile süreklilik sağlanmaktadır. Slogan atılması, görevliyi çağırmak için hücre kapısına vurulması bile disiplin cezasına münasebet yapılmaktadır. Verilen disiplin cezaları, mahpuslara yönelik tecridi derinleştiren irtibat ve görüş yasaklarıyla birlikte hücre cezalarını da içermektedir. Üç disiplin cezası, mahpusun infazının yakılması için kâfi münasebet kabul edilmektedir.  Düzmece raporlarla verilen disiplin cezaları infaz yakmanın silahına dönüştürülmüştür. Şu an hapishanelerde hücre cezası almamış, infazı yanmamış politik mahpus kalmamıştır. Kaideli tahliye yolu büsbütün kapanmıştır. Düzmece raporlarla verilen disiplin Tahliyeleri gelip de rastgele bir disiplin cezası bulunmayan ‘iyi halli’ olanların ise ‘örgütsel faaliyet yürütebilir’ üzere afakî yorumlarla tahliyeleri ertelenmeye çalışılmaktadır.

 

Başvurucu G.D; Kardeşi ‘Tekin Dönmez’in cezasının 2,5 yılı kaldığını bu cezaya infazı yakılarak bir buçuk yıl daha eklenmiştir’ demiştir.

Sunduğumuz 3 aylık hak ihlalleri raporu,  başvuru yapanları kapsamaktadır.  

 

Son raporumuzdan bu yana takibi yapılan hak ihlallerinin devam ettiği gözlenmiştir.

 

Ağırlıklı olarak gelen mektuplar ve yapılan müracaatlarda, hapishanelere derneğimiz tarafından sorunun yerinde tespiti için heyet gönderilmesi ve avukat talebi öne çıkmaktadır ve yılın ikinci üç ayında mahpusların avukat talebi büyük oranda istekli avukatlarımız tarafından karşılanmıştır.

 

Sunduğumuz 3 aylık hak ihlalleri raporu bizim ulaşabildiklerimizi kapsamaktadır. Hapishanelerdeki problemlerin devasa boyuttadır. Hapishane Komitesi olarak içerdekilerin küçük de olsa sesi olabilmeyi, yaşanan meselelere hassaslık yaratabilmeyi, sıkıntıları görünür kılabilmeyi amaçlıyoruz.

 

Hazırladığımız rapor bu manada, hapishanelerde yaşanan devasa problemlere ait hassaslık ve mahpuslarla dayanışma davetimizdir.” (MA)