Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘ın başbakanlığı periyodunda danışmanlığını da yapan Karar müellifi Akif Beki, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki doğalgaz sondajı çalışmalarına karşılık olarak yaptırım kararı alan Avrupa Birliği’ne karşılık düşündüğünü söyledi. Beki bu karşılığın “keenlemyekün politikası” olduğunu söyledi.
Beki, keenlemyekünü “Yani olursa da hiç olmamış üzere davranmak, ırgalanmamak, yok kararında sayarak devam etmek, hatta icabında el yükseltmek, vız gelip tırıs gittiğini gözlerine sokmak için tansiyonu daha da tırmandırmak…” kelamlarıyla tanımladı.
AB dediğini yaptı, Doğu Akdeniz’deki doğalgaz sondajı çalışmalarımıza yaptırımla karşılık verme kararı aldı.
Tepki, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’ndan geldi. Kararları göstermelik buldu. “Rum kısmını mutlu etmeye dönük kıytırık kararlar” dedi. Uygulamada karşılığı olmadığını, ciddiye almaya değmeyeceğini söyledi. Üstüne, çalışmalara katılan sondaj gemilerimizin sayısını üçten dörde çıkardığımızı açıkladı. Ve dördüncü gemi, dün yola koyuldu…
Ankara, çok da sallamamakta haksız değil. Sürece hakim bir bilene sordum, sembolik ehemmiyet taşımakla birlikte bu yaptırımların can yakıcı sonuçlar doğurmayacağını teyit ediyor.
Çavuşoğlu’nun “Bize gereksinimleri var, bir şey yapamazlar” kelamı de açık bir meydan okuma.
Ayrıca, sondaj çalışmaları Türkiye’nin legal hakkı.
Ama misillemeyle karşılık vermek, en az haklılık kadar AB’nin ‘bize olan mecburiyeti’ne duyduğumuz itimattan de kaynaklanıyor güya.
Belli ki Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘uyarı’ları ‘blöf’ olarak görmesinde de bu inanç tesirli oldu.
AB’nin, Türkiye’yi gözden çıkaramayacağına olan güçlü bir inanca yaslanıyor iktidar.
Fakat tekrar de ‘ne olur ne olmaz’ diye bir karşılık düşünülmüş. O da ‘keenlemyekün’ siyaseti. Yani olursa da hiç olmamış üzere davranmak, ırgalanmamak, yok kararında sayarak devam etmek, hatta icabında el yükseltmek, vız gelip tırıs gittiğini gözlerine sokmak için tansiyonu daha da tırmandırmak…
Ankara’nın vazgeçmeyeceğini, geri adım atmayacağını, göz korkutmayı başaramadıklarını AB’ye anlatmak üzere evvelden planlanmış, hazırda bekletilen o kararlılık gösterisi işte bu dördüncü gemi.
Demek ki alınan riskler gerçekleşebiliyor ve bu ihtimale her an hazır değilseniz altında kalabilirsiniz.
ABD’nin S-400 yaptırımları da bu türlü. Haklılığımıza ve bunu teslim eden Trump’a güveniyor iktidar. Lakin ona karşın tehditler hayata geçirilebilir mi, pekala geçirilebilir!
Ve bu yaptırımlar; pratikte etkisiz, hiçbir şeyi değiştirmeyen AB yaptırımları üzere sembolik ehemmiyetle de hudutlu kalmayabilir.
B planımız tekrar ‘keenlemyekün’ çekip yok kararında saymak mı olacak bu durumda? Ve hatta inada bindirerek ‘madem o denli alın size misilleme’ diye çabucak S-500 siparişlarine mi sarılacak Ankara?
Cevabı şimdiden açık etmemek en doğrusu elbette. Fakat sizin benim aklımıza birinci getirileni, Amerikalıların aklından dahi geçirmemesi ne mümkün.
Dış siyasette restleşme kumarı oynanır ve bunu yaparken elinizi göstermemeniz talihinizin yaver gitmesine oldukça yardım eder.
Bırakalım muhataplar, Ankara’nın muhtemel reaksiyonlarını kestiremesin demek isterdim. Ama galiba seçenekleri onlar da artık biliyor. Çekinecekleri bir öngörülemezliğimiz ve hazırlıksız yakalanmaktan korkacakları hesap edilemez bir şaşırtma, afallatma potansiyelimiz bulunmuyor el altında.
AB ile prova ettiğimiz elin birebirini tekrar oynayacaksak, yaptırımlarını yokluğa mahkum edecek, ‘alın başınıza çalın’ diyecek olmamız ABD’yi caydırmaya kâfi mi? Bir de alışılmış yaptırımların tesirini ve doğuracakları mümkün sonuçları bu defa de ortadan kaldırır mı?
