Hakan Özyıldız*
Esnafından iş insanına, öğrencisinden bankacısına herkesin ağzında birebir sorular: “Ekonomi neden bu halde? Ne olacak bu memleketin hali?” sohbetlerinin tepe yaptığı günler yaşıyoruz.
Arada sıra “Neden?” diye soranlar oluyor. Yanıtlar hukukun üstünlüğünden, eğitim sitemine, oradan vergi, bütçe ve para siyasetleri üzere birçok hususa kadar uzanıyor.
Ben bugün biraz farklı bir mevzuyu ele alacağım. Ülkede çalışan, gelir elde edebilen nüfusa bakacağım.
Türkiye’de yaklaşık 82 milyon insan yaşıyor. TÜİK bilgilerine nazaran bu nüfusun dağılımı aşağıdaki üzere.
Rakamları yuvarlarsak, 21 milyon çocuk ve genç var. 11 milyon konut bayanına, on beş yaş üstünde olup okuyan 4,7 milyon kişiyi, çalışamaz durumda olan 4 milyon kişiyi, çalışmaya hazır olan 2,4 milyon kişiyi ve 2 milyon işgücüne dâhil olmayanı ve 4,5 milyon işsizi eklerseniz, 50 milyonun üstünde insanın (toplamın yüzde 60’ı) çalışmadığı ortaya çıkar.
Buna 28 milyon çalışanı ve 5 milyon kadar emekliyi eklerseniz (Toplamın %40’ı) nüfusun toplamına ulaşırsanız.
Diğer bir tabirle, ülke iktisadı toplam nüfusun yüzde 40’ına gelir yaratabiliyor. Nüfusun çok büyük bir kısmı hiç gelir elde etmeden yiyor, içiyor, giyiniyor, hülasa tüketiyor.
Bir görüş oluşturmadan evvel gelir elde edebilenlerin durumuna biraz daha yakından bakalım.
Önce bir açıklama yapmam gerek. Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun datalarına nazaran 2018 yılı sonu itibariyle, Kurumdan maaş alan emekli sayısı 20 milyon kişi. TÜİK’in istihdam datalarına nazaran bu sayı 4,9 milyon kişi.
Fark çok büyük. Ben farkın neden olduğunu bilmiyorum. Bu durum yalnızca şöyle izah edilebilir sanırım: 15 milyon kişi hem emekli hem de çalışıyor (Örneğin ben). Varsayımım gerçek ise, TÜİK’in belirttiği üzere,emekli olup çalışmayan yalnızca 5 milyon kadar insan var.
Bunlara 13 milyon çalışanı da eklersek 33 milyon gelir elde eden insan sayısına ulaşıyoruz.
Bazı çalışmalar, çalışanların yaklaşık 10 milyonunun minimum fiyattan, 3 milyon civarında çalışanın da 3 bin lira civarında fiyat aldığını söylüyorlar. Toplam nüfusun yüzde 90’ından fazlasının kentlerde yaşadığını da dikkatinize sunayım.
Kentte yaşayan, çalışan sayısı az ve çalışanların büyük bir kısmının yeteri kadar gelir elde edemediği bir iktisatta yaşıyoruz. O vakit yaşamak için borçlanmak kaçınılmaz hale geliyor. Borçlanma süreksiz olsa keder değil. İktisatta kaideler düzelince gelirler de artsa, o vakit biraz sevinir, olay süreksiz diyebiliriz.
Ama durum tam bilakis. Borçlar azalmıyor. İktisat yeteri kadar süratli büyüyemediği için buna müsaade vermiyor. Milyonlarca insan, yine borçlanıyor ve/veya icra dairelerinde boğuşuyor.
*Bu yazı hakanozyildiz.com’dan alınmıştır.
