Beyaz Saray’da Donald Trump ile Cumhuriyetçi senatörler ortasında basına kapalı bir toplantı gerçekleştirildi. Toplantıda Türkiye’nin Rus imali hava savunma sistemi S-400 alımının akabinde Türkiye’ye uygulanacak mümkün yaptırımlar görüşüldü. Toplantıda Trump’ın senatörleri yaptırım konusunda geri adım atmaya davet etti lakin karşılığında hem Cumhuriyetçiler hem de toplantıya mektup gönderen Demokratlar, NATO müttefiği olan Türkiye’ye yaptırım uygulanmasının gerekli olduğunu vurguladı.
Washington Post basına kapalı toplantının detaylarını içerideki kaynaklarından aktardı. Buna nazaran, Dış Bağlar Komitesi’nden James E. Risch’in liderliğinde toplanan Cumhuriyetçi Senatörler, S-400 alan Türkiye’nin NATO’nun F-35 sistemini ‘tehlikeye attığı’ gerekçesiyle ABD Başkanı’na yaptırım konusunda geri adım atmamasını talep etti. Trump, geçen hafta Türkiye’ye S-400 kesimlerinin gelmeye başlamasıyla 100’den fazla F-35 uçağının tesliminin iptal edildiğini açıklamıştı ancak Rusya’yla savunma sanayiinde işbirliği yapan Türkiye’ye daha fazla yaptırım uygulanması konusunda bir adımı olmamıştı. –
Toplantıya katılan kaynakların aktardığına nazaran, Trump sert yaptırımlardan fazla Türkiye’yle masaya oturma taraftarıydı. Trump’ın tekliflerinin Risch ile ortasında tartışmaya yol açtığı argüman edildi. Risch’in sözcüsü Suzanne Wrasse, “Toplantıdaki herkes masada bir çok seçeceğin olduğunu biliyordu ve mevzunun her alanıyla ilgili bir tartışma vardı” kelamlarıyla toplantıyı anlattı.
“Trump’ın duruşu iki partiden de farklı”
İçerideki senatörlerin aktardığına nazaran, Trump’ın Cumhuriyetçi Senatörlerle gerçekleştirdiği bu toplantının daha evvel özel olarak “Türkiye’ye mümkün yaptırımlar” başlığıyla bilinmesine karşın liderin bahse ilgisizliği dikkati çekti. Trump’ın sıhhat sistemi, göç ve idarenin Kongre’den geçirdiği yeni muahede üzere bahislerle başlattığı toplantı, senatörlerden birinin yaptırımları gündeme almasıyla devam etti. İsmini vermek istemeyen senatör toplantıyı şöyle özetledi:
“Trump’ın duruşu iki partinin senatörleriyle de farklı, Demokratlar da Cumhuriyetçiler de ABD’nin Türkiye’yi S-400 sistemini almasıyla yaptırım uygulanması gerektiğini savunuyor. Toplantıya dahil olmayan kimi demokrat senatörler de bir mektup yollayarak, “Bakan Pompeo ve birçok Cumhuriyetçi Senatör’le tıpkı fikirde olduklarını, hukuka nazaran Türkiye’ye yaptırım uygulanması gerektiğini belirtti”
“Erdoğan’la nasıl anlaşabiliriz?”
Toplantıdan çıkan birtakım Cumhuriyetçi Senatörler ise yaptırımlardan çok “Erdoğan’la nasıl anlaşabiliriz” konusunu tartışıyordu. Senatör David Perdue, “Başkanın yapmaya çalıştığı, hususa daha geniş bir yaklaşımda bulunmak. Şayet bütün bölgeye bakılırsa ve diğer ülkelerde neler olduğuna bakılırsa farklı bir sonuç elde edilebilir. Dünyada müttefik geliştirmeye çalışıyoruz” tabirlerin kullandı.
Senatör Perdue, Türkiye’yle ABD ortasındaki ekonomik münasebetin değerini vurgulayarak, “Yaptırımlar yerine, birtakım hür ticaret mutabakatları yapılabilir. Bir ihtimal de Rusya’yla Orta Doğu’daki konumu hakkında görüşmek, bizimle ticaret yapmak da istiyorlar” dedi.
Yönetim yaptırımları engellemezse Türkiye, CAATSA yaptırımlarına maruz kalan birinci NATO müttefiği olacak. Cumhuriyetçiler de Demokratlar da, Türkiye’nin Rusya’dan ağır silah alan birinci NATO müttefiği olduğunu vurguluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan G20 Tepesi sonrası Trump’ın kendisine yaptırım uygulanmayacağı istikametinde garanti verdiğini söylemişti.
|
CAATSA yaptırımları Kongre muhabirlerinin uzun müddettir aktardığı üzere ABD’de birçok farklı görüşten siyasetçi Türkiye’ye S-400 alımı sebebiyle CAATSA (ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele) yaptırımları uygulanmasını istiyor. Argümana nazaran Beyaz Saray’daki toplantıda CAATSA yaptırımları da masaya yatırılabilir. Amerika’nın Sesi’nden Begüm Dönmez Ersöz’ün aktardığına nazaran ABD Lideri Trump yasa gereği 70 sayfalık CAATSA metninde listelenen 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek zorunda. Bu kalemler şöyle sıralanıyor:
ABD Lideri yasa gereği en fazla 180 gün (6 ay) boyunca yaptırımlardan muafiyet tanıyabiliyor. Muafiyet, müddetinin sona ermesinden en geç 15 gün öncesinde yeniden 180 günlüğüne yenilenebiliyor. CAATSA Başkan’ın yaptırımlardan muafiyet tanıma kararı vermesi halinde bunu Kongre’nin değerlendirmesine sunmasını kural koşuyor. |
