Bu bakımdan kritik sonuçlardan birisi, klasik olarak çok kesimli, çok eğilimli toplumsal muhafazakâr alanın monolitik, tek modüllü bir siyasi temsil dokusu içine hapsolması, bu türlü epeyce hacim daralması yaşamasıdır. Hacim daralması muhafazakâr kesitin kendi içinde memnuniyetsiz, gezgin bir siyasi davranışa sahip merkezkaç güçler üretmesine yol açıyor. Muhafazakâr siyasi saha kendi içinde yeni sınıfsal, kültürel kırılmalar yaşıyor. Öbür bir tabirle siyasetin ve siyasetçinin toplumu, bilhassa muhafazakâr kısmı avucuna aldığı, içine hapsettiği bir evre kendi hudutlarına gerçek ilerliyor. Kimi muhafazakarlâr o kıskaçtan, o avuçtan başını, elini, kolunu dışarıya çıkarmaya çalışıyor, hatta çıkarıyor.
Gül, Davutoğlu üzere kıymetli isimlerinin yeni siyasi hareketlerle anılması bu gelişmelerin bir sonucudur. Ali Babacan’ın kuracağını ima ettiği partinin siyasi alanı, siyasi kulisleri bu derece hareketlendirmesini, siyasi beklentiler üzerinde bir çeşit İmamoğlu tesirinde bulunmasını da bu türlü okumak gerekir.
Bu teşebbüsün, yukarıda
altını çizdiğimiz çerçevede, toplumsal bir karşılığının olduğu kesinlikle.
Babacan’ın siyasi karşılığı
Ancak toplumsal karşılık resen siyasi bir karşılık manasına gelmez.
Siyasi karşılığın temel kriteri, bu çeşit arayışların, siyasi itiraz kadar yeni bir değişim atılımını, toplumsal bir beklenti dalgasını söz ve temsil etmeleridir. Kuvvetli bir toplum tasavvuruna, ikna edici değişim projesine ve bunun heyecanlandırıcı araçlarına sahip olmayan hiçbir siyasi yapı ve parti, bugüne kadar Türkiye siyasetinde kendisine yer bulamamış, iktidara alternatif oluşturamamıştır.
Babacan ve arkadaşlarının şu an itibariyle bu açıdan, olumlu ve umut verici ipuçları sunduklarını teslim etmek gerekir. Bunların en kıymetlisi, kurulacak siyasi partinin AK Parti’nin fabrika ayarlarına dönmüş daha düzgün numunesi olma savından çok, yeni Türkiye’nin sıkıntılarını ve dinamiklerini dikkate alan bir yeni bir siyaset lisanı üretme niyeti taşıması ve bunu ortaya koymuş olmasıdır.
Ali Babacan’ın AK Parti’den istifa ederken yaptığı açıklamadaki şu iki cümle dikkat cazipti:
“İçinde bulunduğumuz koşullarda, Türkiye için orijinal bir gelecek vizyonuna muhtaçlık vardır. Ülkemiz için her alanda hakikat tahliller, yine düşünülmüş stratejiler, planlar, programlar gerekmektedir. Türkiye’nin bugünü ve geleceği için yeni bir çalışma başlatmak kaçınılmaz hale gelmiştir. Ben ve pek çok arkadaşım bu türlü bir çalışma için büyük ve tarihi bir sorumluluk hissediyoruz…”
Ali Babacan Türk iktisadının rasyonelleşmesinin, piyasa iktisadıyla ahenk halinde çalışmasının, siyaset ve siyasetçi karşısında karşısında özerkliğinin son devir mimarıdır. Ülke içinde ve dışında yetkinlik ve inanç duygusu denince birinci akla gelen kişidir. Beşir Atalay, demokratikleşme süreçlerinin, Kürt sıkıntısında siyaset fikrinin, tahlil sürecinin önde gelen ismidir. Sadullah Ergin, ülkenin devlet ve haklar tertibinde demokratikleşmenin, Kürt probleminde siyaset kapısının aralanmasının taşıyıcısı olmuş bir siyasetçidir. Haşim Kılıç içinden geldiği topluluğa hukuk unsurları ismine karşı durmayı bilmiş, bir anayasa mahkemesi lideridir. Abdullah Gül, 1995’lerden bu yana Ulusal Görüş hareketinin yaşadığı iç değişimin asli kaptanı, telaffuzda mahallî ve üniversal paha evliliğini sağlayan, bunu parti programlarına yerleştiren, ülkenin Kopenhag kriterlerine ahenk atılımlarını odunsuz gerçekleştiren, bugün çoğulcu, özgürlükçü ve demokratik tavrı simgeleyen eski cumhurbaşkanıdır.
Nasıl bir yol?
Bu cins ortak özellikler yeni bir siyaset için gereklidir, lakin kâfi değildir.
Bu kümenin önünde yeniliği, yeni dalgayı, kuvvetli ve ikna edici bir değişim projesini temsil edebilmeleri için çeşitli “siyasi ödevler” bulunuyor.
Geliştirmeleri gereken, gerçek ve yeni bir siyasi telaffuz birinci problemleri üzere görünüyor. Bundan sonra ikna edici tahlil teklifleri getirmeleri gereken üç temel sorun alanı var.
Toplum-siyaset bağlarını tekrar kuracak oranda güçlü olması ve yeni simgeler içermesi gereken telaffuzun ana teması şu olmalıdır ve muhtemelen olacaktır: Farklılıkları ve taleplerini ihmal etmeden, çatışmacı lisandan uzak duran, iştirakçi ve rasyonelliği birebir anda çağıracak siyasal ve toplumsal bir merkez inşası…
Çözüm önerisi getirmeleri gereken en değerli sorun alanları ise sırasıyla, (1) iktisat, (2) anayasal, yargısal ve siyasi boyutlarıyla hukuk sistemi, (3) Kürt sıkıntısıdır. Bu teklifler, amaçlar kadar, bu gayelere ulaşma yollarını işaret eden paket projeler üzerine oturabilirse, yeni ve ikna edici olma özellikleri artacaktır.
Bu çerçevede yeni siyasi partiyle ilgili varsayımlarım, ancak daha çok beklentilerim şöyle:
Yeni siyasi parti, bir devrin AK Parti’sinden farklı olarak yalnızca sentez siyasetleri izleyen değil, yapısı itibariyle toplumun farklı eğilimlerini bir ortaya getiren bir sentez partisi olma yolunda ilerlemelidir. Elbette bu türlü bir yapı içinde, Kürt ve sol temsili vitrin unsunu olmanın ötesinde, bu temsilin kurucu bir ögesi olmalıdır.
Merkezi dolduran, farklı siyasi ve toplumsal talepleri ortak bedeller ve temel demokratik unsurlar etrafında ele alacak, Kürt sorunu, mülteciler sorunu üzere toplumsal nitelikli sıkıntılara yönelecek yeni bir siyasi partiye, ferdî vurgular taşıyan özgürlükçü yaklaşım yetmeyecektir. Bu türlü bir parti yeni bir toplumsal kontrat üretmenin yollarını aramalı, bunun simgelerini ve bilhassa iştirakçi tekniklerini üretmelidir. Yeni siyasi parti, risk alma ve üretkenlik bakımından, muhtemelen en büyük zorluğu bu alanda yaşayacaktır.
Muhtemelen bu siyasi parti bir başkan partisi olmayacaktır. Bunun iki nedeni bulunuyor. Birinci neden Ali Babacan şeklinin karizmatik önder rolüne tam oturmaması ve daha çok ekonomik bir yönelime sahip olmasıdır. Bir öbür neden Abdullah Gül’ün varlığıdır. Gül, ismi geçen öteki siyasetçiler ortasında önde duran, bir birçoklarını siyasete sokmuş, manevi hiyerarşide üstte bulunan bir kişiliktir. Bu iki öge yeni siyasi partide, bilhassa uygulamada kolektif bir idare ve sözcülük biçimini beraberinde getirebilir. Gül’ün bu siyasi partinin neresinde duracağını vakit gösterecektir, lakin bununla birlikte, gerideki koordinatör, uzlaştırıcı, rasyonel eksper fonksiyonunu üstlenmesi şaşırtan olmaz. Bu da onu paylaşılan bir liderliğin bir adım önde duran modülü haline getirir. Bu türlü bir idare usulü karizmatik önder geleneği olan bir toplumda ezalar yaratabileceği üzere, paradoksal bir formda ülkeye hakim başkan hegemonyasının yarattığı reaksiyonlar dikkate alınırsa, yeni bir siyasi duruşun, tesirli ve yeni aracı olarak algılanabilir.
Yeni siyasi parti, muhafazakâr alanın büyük modülü olsa da olmasa da, projeleri ve duruşu yeterice tatmin etse de etmese de, kuruluşuyla birlikte bu alan bir dönüşüm sürecine girecektir. Tek parti hakimiyetinin kırılması, yeni muhafazakâr bir partinin muhalefet cephesinde yer alması ve getireceği siyasi hareketlilik demokratik siyasi hayat açısından değerlidir.
