Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Irak hükümetinin milletlerarası tahkime açtığı davada Türkiye’nin 1,4 milyar dolar tazminat ödemesine hükmedilmesine ait “Böyle bir ceza kelam konusu değil” dedi.
Fatih Dönmez, TBMM’de basın mensuplarının açılan davayla ilgili sorularını yanıtladı. Bakan Dönmez, “Kapsamlı bir rapor var ve ona bağlı olarak birtakım yaptırımlar kelam konusu. Yaptırımlar tek taraflı değil. Irak tarafından sav edilen 5 bahsin 4’ü reddedildi, 1 tanesi kabul oldu. Bizim taleplerimiz vardı. Talep ettiğimiz 6 mevzudan 5’i kabul edildi, 1 tanesi reddedildi. Buna dayalı olarakta hukukçular bu mevzuyu kıymetlendiriyor. Irak hükümetiyle ortamızda yürürlükte olan bir mutabakatımız var. O muahede ve tahkimin vermiş olduğu bu rapor memleketler arası hukuka nazaran. Biz yapan bir rol oynamayı düşünüyoruz. Bunu vakit gösterecek” dedi.
Bakan Dönmez, bir basın mensubunun “Uluslararası tahkimde benzeri güç gerekçeli diğer evrakımız var mı?” sorusu üzerine de, “Başka mevzularda öteki davalar devam ediyor. Irak hükümetinin taraf olduğu öbür konular da var” dedi.
Bakan Dönmez, ayrıca İran doğalgazı ile ilgili Türkiye’nin taraf olduğu bir dava olmadığını açıkladı.
Ne olmuştu?
Irak, Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) çıkardığı petrolü Kerkük-Ceyhan ham petrol boru çizgisi üzerinden ithal etmesinin iki ülke ortasındaki muahedeyi ihlal ettiğini savunarak 2014 yılında tahkim davası açmıştı.
Irak’ın bu davayı kazandığını hafta sonu duyurmasının akabinde petrol sevkiyatı durdurulmuştu. Kararın akabinde petrol fiyatlarında yükseliş yaşanmış ve brent petrol 78 doları görmüştü.
“Hakem heyeti, Irak’ın beş talebinden dördünü reddetmiştir”
Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, hususla ilgili Irak’ın Türkiye’ye tazminat ödeyeceğini belirterek şu sözleri kullanmıştı:
“Ülkemiz ile Irak ortasında Paris merkezli ICC nezdinde görülen dava hakkında Irak’ın tahkim davasını kazandığı haberlerinden sonra kamuoyunu bilgilendirme gereksinimi doğmuştur. Türkiye birçok memleketler arası güç projesinin değerli bir paydaşı olarak her vakit sorumluluklarının şuurunda hareket etmiştir. Ülkemiz, bölgede yaşanan bütün istikrarsızlıklara karşın 1973 yılından beri Irak-Türkiye Petrol Boru Çizgisi Sistemi’ni çalışır durumda tutmak için milyarlarca dolarlık harcama yapmış ve global petrol piyasalarında istikrarın korunması için gereken katkıyı sağlamıştır. Kelam konusu uyuşmazlığın dostça tahlili için hem taraflarla hem de ilgili ülkelerle ağır bir diplomasi yürütmüştür. Davanın gelinen bu evresinde hakem heyeti, Irak’ın beş talebinden dördünü reddetmiştir. Ülkemizin taleplerinin ise büyük çoğunluğunu kabul ederek Irak’ın bu ihlaller sebebiyle Türkiye’ye tazminat ödemesine hükmetmiştir. Türkiye, her zamanki üzere milletlerarası hukukun gereğini yerine getirmeye ve uyuşmazlığın asıl tarafları ortasında kalıcı tahlile ulaştırılması için her türlü katkıyı sağlamaya hazırdır.”
