50 gazeteciye 130 yıl hapis
Sözcü’den Başak Kaya‘nın haberine nazaran sistemin fiilen yürürlüğe girdiği 25 Haziran 2018 günü 148 gazeteci hapisteydi. Bugün 134 gazeteci cezaevinde. Lakin yeni sistem OHAL şartlarında yürürlüğe girdi. Birinci bir ayını OHAL şartlarında tamamladı. Basın ve söz özgürlüğü 1 yıldır OHAL’den çıkamadı. Başkanlık sisteminin birinci yılında 132 gazeteci, müellif ve çizerin yargılanmasına devam edildi. En az 50 gazeteci toplamda 130 yıldan fazla mahpus cezasına çarptırıldı.
Eren Erdem 29 Haziran 2018’de tutuklandı, 1 Mart 2019’da haksız bir halde 4 yıl 2 ay mahpus cezasına çarptırıldı. İtirazı İstinaf Mahkemesi’nin önünde. Anayasa Mahkemesi başvurusu da mahkemenin tozlu raflarında bekletiliyor. Haklarında verilen hukuksuz cezaların mutlaklaştığı gazeteciler ortasında, Cumhuriyet davası sanıkları da var. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Cumhuriyet davasında yargılanan gazetecilerin, avukatların beraat ettirilmesini istedi. Lakin evrakları üzerinde beraat kararı verilmesi istenen gazeteciler Musa Kart, Hakan Kara, Güray Öz ve Mustafa Kemal Güngör ile Önder Çelik hâlâ mahpusta. Hem de daha evvel tutuklu olarak yargılanmalarına karşın. Bu hukuksuzluk sarmalını herkes kabul etti. Fakat ‘başkanlık mekanizması’ onların özgürlüklerine kavuşması için işlemedi.
Gazeteciler dayak yedi
Sözcü gazetesinin müellif ve çalışanları, başkanlık sisteminin birinci 1 yılında yargılanmaya devam etti. Emin Çölaşan, Necati Yanlışsız, Metin Yılmaz, Gökmen Ulu, Metin Yılmaz, Mustafa Çetin, Yücel Arı ve Yonca Yücekaleli yalnızca yargılanmakla kalmadı. Haklarında bir de 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası istendi. Başkanlık sisteminin birinci bir yılında gazeteciler dayak yedi, gaye gösterildi. 2018’de 20 gazeteci taarruza uğradı. 2019’da da 8 hücum gerçekleşti. Gazeteciler fişleme raporları ile maksat gösterildi. Gaye gösterilenlerden kimileri bir mühlet sonra işinden oldu. Tüm bunlar geliştirilen cezasızlık siyaseti ile adeta teşvik edildi.
657 basın kartı iptal
Başkanlık sistemi ile birlikte basın kartı süreçleri Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’na devredildi. Üye sayısı 10 binleri geçen Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Ankara ve İstanbul Gazeteciler cemiyetleri, Gazeteciler Federasyonu komiteden dışlandı. Yeni Basın Kartı komitesi 24 Temmuz’da toplandı. Yani tam da Basın Bayramı’nda. Basında sansürün kaldırılmasının yıldönümünde. 13 ay boyunca toplanmayan komite, toplanmadığı periyotta 657 basın kartını iptal etti.
Sertleşen kriz ağır yaraladı
Sistemle birlikte giderek sertleşen ekonomik kriz de basın ve söz özgürlüğünü yaraladı. HABERTÜRK gazetesi yayın hayatına son verdi. 46 yıl hizmet veren Anka Ajansı kapandı. Artan döviz kuru, gazetelere ağır bir kâğıt krizi yaşattı. Sözcü gazetesi eklerini kapattı. Vatan gazetesi evvel hafta sonu eklerini kapattı, akabinde büsbütün kapandı. Pek çok basın yayın kuruluşu, çalışanlarının işine son verdi. 2016 yılında gazetecilik mezunları ortasında yüzde 19.2 olan işsizlik oranı, 2019 yılında yüzde 19.1 oldu.
Can çekişen lokal basının sonu olabilir
Yerel basın; baskıdan kâğıda, mürekkepten boyaya her üretim kaleminde dövize bağımlılık nedeniyle büyük yara aldı. Lokal basının ilan alması, hiçbir borcunun olmaması koşuluna bağlı. Bu zorunluluğun ertelenmesi gerekiyor. Tüm bunların üzerine Yargı Reformu’nda icra iflas ilanlarının gazetelerde yayımlanması zorunluluğunun kaldırılacağı belirtildi. Lokal basın isyan ediyor, zira bu uygulama onların sonları manasına gelecek.
