Figen A. Çalıkuşu*
P24 Blog
Yer gök inliyor, ortalık yıkılıyor… Belediyelerin siyasetçi için nasıl bir arpalık olduğu ayyuka çıktı. Üstelik etrafa saçılanlar devede kulak misali, bana anlatılanların damlası bile şimdi kamuoyuna yansımadı.
Demek bir de bunlar yansısa en alttaki küpü çekmiş üzere olacağız.
Üstelik bu kirli gelenek parti ayrımı tanımıyor…
Siyaset halka hizmet mi, kayınço, bacanak, eş, dost, akraba, taallukat kayırma ve cüzdan doldurma hokkabazlığı mı ayırt edilemez oldu.
Sadece “belediye başkanlarının” bu işin erbabı imiş üzere sunulması da yanlış aslında. Belediye liderlerinden “bazı talepleri” olan parti büyüğü yöneticiler, milletvekilleri filan filan da unutulmamalı değil mi?
Sanıyorum bu kirli keyfîliğin temel nedeni bizde belediyelerin göstermelik olması, siyasetin örtülü ödeneği üzere bir bilinmeyen talana imkan vermesinden kaynaklanmakta…
Gerçek bir demokratik belediye anlayışı palavraya, talana müsaade vermez, bunu devlet ve toplum sapına kadar denetler.
Bizde ise denetleme ve denetlenmeden dışında her şey var.
Yeter ki sen kayırmacılık oyununu düzgün oyna, liyakat yerine hak etmeyene imkân ver ve cebini doldur.
Kayınço belediyeciliğinin panzehri nedir: demokratik belediyecilğin kuralı, unsuru kontrolü nedir?
Siyasetin konuşmayı hiç sevmediği bir mevzu bu.
CHP’nin mahallî idare stratejisini belirlemek üzere Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesinde yaptığı Çalıştay cumartesi günü tamamlandı.
Çalıştay’a CHP’nin Türkiye genelinde kazandığı 11’i büyükşehir, 10’u da vilayet olmak üzere 252 belediye lideri katıldı.
Belediye liderlerinin belirlediği ortak sıkıntıları ve çalışma hususlarını içeren “ortak akıl arama” konferansı yapıldı, problemlere deva olacak icraat planları oluşturuldu.
Çalıştay’da siyasal iktidarın anti-demokratik bir formda oluşturduğu ekonomik manilerin aşılması, CHP’li belediyelerin araştırma, proje geliştirme, finans, bütçe, bağlantı ve hukuk alanlarında iş birliği içerisinde çalışması hedeflendi.
Çalıştay’da alınan prensip kararları kamuoyuna da duyuruldu.
Bunlar natürel ki çok düzgün, çok güzel…
Ancak bizim ülkemizde lokal idarelerin demokratik bir öze ulaşmasının önünde büyük maniler var.
Bunların nasıl aşılacağı da evvelden daha hararetli bir iştahla tartışılırdı.
Ama siyasal İslam faşizmi ülkeyi o denli bir geriletti ki bu mevzular gündemden düştü.
Halbuki demokratikleşme her daim taze bir mevzu olarak masada durmadıkça gerileme daha hızlanıyor, İslamî faşizm daha rahat at oynatıyor.
Yerel idareleri demokratikleştirmeden, ülkenin demokratikleşmesinin de mümkün olamayacağı bir öbür gerçek.
CHP mahallî seçimlerde büyük bir muvaffakiyet kazandı, en büyük kentleri yine yönetmeye başladı ancak şimdiki en temel uğraş AKP’nin CHP ve başka muhalif partilerin elindeki belediyeleri çalışamaz hâle getirmesi sorunun nasıl aşılacağı sorusu.
Demokratik ülkede halkın iradesini beyan ederek lokal iktidarı teslim ettiği belediyelerle uğraşmak, onları iş göremez hâle getirmek üzere barbarca bir tutum olabilir mi?
Bizde oluyor işte canlar.
Şimdilerde Anayasa, yasa tanımayan zorba bir otoriter idare zihniyeti yanında İngiliz centilmeni üzere kalan 1982 Anayasası’nın 127 unsuru merkezî yönetimin mahallî yönetimler üzerinde “idarî vesayet” yetkisine sahip olduğunu söyler.
Anayasa’nın 127 unsuru bu içeriğiyle mahalle yönetimleri göstermelik hâle getiriyor.
Biz 12 Eylül rejimini etaptan daha da gerisine İslamî faşizme yuvarlandığımız için bunları unuttuğumuz üzere, hatırlamaz da olduk.
Demokratik ülkelerde, örneğin Britanya’da belediye “yerel hükümettir.”
Türkiye’de ise İçişleri Bakanlığı’nın kontrolünde vergi salma imkanı olmayan şube müdürlüklerine indirgenmiştir.
CHP en büyük beş kentte mahallî iktidarı kazanan bir parti olarak bir yandan İslamî faşizm, başka yandan 12 Eylül rejimini aşarak hizmet üretme zorunda bırakılıyor.
İktidarda işine gelmediği vakit barbarca tüm kuralları yok sayma eğiliminde bir parti iktidarında sağlıklı yol almak çok zorlaşıyor.
Bu zorlukları daha kolay aşabilmek için iki çok kıymetli örnekten güç alabiliriz; bunlardan biri Britanya’daki belediyecilik anlayışı ve uygulaması, oburu de AB Lokal Kalkınma Siyasetleri.
Bu iki çerçeve bize gerçek bir demokratik mahallî yönetimin ne olduğunu göstermiyor, gerçek demokratik bir belediyecilik için ne yapılmasını da her an hatırlatıyor.
Bu çok kapsamlı husus hakkında çok uzun bir anlatım imkanı yok fakat Britanya’da mahallî idarelerde karar verme yetkisi seçilmiş üyelerden oluşan lokal meclislerde bulunmaktadır.
Meclis üyeleri tek dereceli seçimle dört yıllığına seçilmektedirler.
Yerel idarelere muhakkak alanlarda vergi toplama ve harcama yetkisi tanınmıştır. Bunun yanında, merkezî idareden de genel maksatlı yardım almaktadırlar.
Kamu idarelerinde uygun yetişmiş ve tarafsız çalışan işçi ile kusursuz bir sisteme sahip yönetimsel yapı kelam mevzusudur.
Personel sisteminin de aşikâr başlı kuralları bulunmaktadır.
Kısaca AB Mahallî Kalkınma Siyasetlerini da anımsatmak isterim.
Bu siyasetler lokal aktörler tarafından uygulanır. Lokal kalkınmada belediyelerin rolü çok kıymetlidir.
Kent idaresinde “Yerel Kalkınma Yönetimi” yeni bir model olarak benimsenmiştir.
Yerel kalkınma, fizikî kalkınma, toplumsal kalkınma, kültürel kalkınma, ekonomik kalkınma, siyasî kalkınma ve aktif belediye idaresi olarak altı kategoride toplanır.
Etkin belediye idaresi; vatandaş odaklı idare, stratejik planlama, performans idaresi şeffaf idare, güzel yönetişim, toplam kalite idaresi anlayışını içerir.
Diyeceğim o ki lokal iktidarlarda başarılı olunmak isteniyorsa demokratik bir lokal idare anlayışı için Britanya ve AB mevzuat katkısını da unutmamak ve ıskalamamak gerekir.
Elbette “kayınço” devrini sonlandırmak için de… Zira merak edilmesi hâlinde buralarda demokratik idareye ilişkin bir umman var.
*Bu yazı bağımsız gazetecilik platformu P24’ten alınmıştır.
