Burkina Faso’nın doğusunda, Gana sonlarına yakın Youga altın madeninde işten atılan bir maden emekçisi 7 Ağustos’ta gece yarısı madene girmeye çalışırken bir güvenlik vazifelisi tarafından ateş açılarak öldürüldü. Youga köyü halkı madencinin öldürülmesinin akabinde isyan etti.
Fransa’nın devlet kanalı France 24’ün haberine nazaran, Mehmet Nazif Günal’a ilişkin Kanada merkezli şirket Avesoro Resources INC ve madeni işleten taşeron Orkun Group Sarl ile yakın köylerde yaşayan emekçiler ortasında, işten çıkartmalar ve berbat çalışma şartlarının dayatılmasına bağlı olarak aylardır sorun yaşanıyordu.
İşçiler şirketin ofisini bastı
Evrensel’in aktardığına nazaran madenin basılmasına tanıklık eden ve olayları yaşayan maden emekçisi Issouf G.’nin aktardığı bilgilere nazaran; sonraki sabah erken saatlerde personelin cesedinin bulunması üzerine maden şirketinin yöneticilerine karşı öfke patlaması yaşandı. Cenaze merasiminden sonra bir küme ellerinde kürek ve kazmalarla madene yöneldi. Şirketin ofisini basan köylü ve personeller, ofisteki tüm gerece ziyan verdikten sonra Türkiyeli çalışanlarının iş başında oldukları madene yöneldiler. France 24’ün yayınladığı görüntüye nazaran, bunu gören 100 civarında Türkiyeli personel yakındaki ormana sığınarak jandarmanın gelmesini bekledi.
Madeni basan Burkinalı personel ve köylüler ise birçok araç ve kamyonu da ateşe verdiler.
Şirketten açıklama: Maden faaliyeti durduruldu
9 Ağustos’ta bir basın açıklaması yapan Avesoro Resources Inc. şirketi, Youga madeninde bir güvenlik sorunun çıktığını ve tüm işçinin başşehre transfer edildiğini ve sorunun tahliline kadar maden faaliyetlerinin dondurulduğunu belirtti.
Şirketin genel müdürü Serhan Umurhan olay yerine gelerek durum değerlendirmesinde bulundu ve halkın isyanını dindirmeye çalıştı. Ancak Burkina Fasolu BF1 TV’nin yaptığı habere nazaran, halk hala öfkeli ve reaksiyonlar devam ediyor.
Burkina Faso Güvenlik Bakanlığının yaptığı açıklamada ise bir yaralının bulunduğu ve büyük tahribatın yaşandığı belirtildi. Öte yandan Bakanlık, ateş açarak emekçiyi öldüren güvenlik görevlisinin gözaltına alındığını belirtti.
Youga altın madenini işleten Mehmet Nazif Günal’a Avesoro Resources şirketi, madeni Şubat 2016’da 27 milyon avroya Kanadalı şirket Endeavour’dan satın aldı. Forbes mecmuasına nazaran Türkiye’nin en güçlü işverenlerinden olan, MNG Holding’in de işvereni Mehmet Nazif Günal’ın sahip olduğu Avesoro Resources şirketi, internet sayfasına nazaran Kanada’da kayıtlı ve Burkina Faso’nun yanı sıra Liberya ve Kamerun’da da madenleri var. İstanbul Havaalanı’nın işletmesini üstlenen şirketlerden biri olan Mapa İnşaat da Günal’a ilişkin. Günal, yıllar evvel Cumhurbaşkanı Erdoğan’a itafen sarfettiği: “Başbakanım, siz ikinci Atatürk’sünüz, hatta ondan daha büyüksünüz” kelamlarıyla gündeme gelmişti.
Şirket İstanbul havalimanının işletmesini üstlenenlerden
Öte yandan L’Economiste du Faso isimli iktisat gazetesinin yaptığı haberde şirketin Nisan ile Haziran 2019 ortasında 500 civarında çalışanın işine son verdiği belirtiliyor. Orkun Group Sarl şirketiyle anlaşarak şirketin lojistik ve maden kısmı taşerona verilmiş. Gereksinimlere bağlı olarak işe alınacak yeni emekçilerin ise artık Orkun Group Sarl şirketiyle mutabakatı istenmiş. Orkun Group’un da tekrar İstanbul Havalimanı inşaatının harfiyat nakliyatını gerçekleştiren şirket olması dikkat çekiyor.
Haberde ise yeni iş mukavelesinde ise çalışanlara kölelik şartları dayatıldığı belirtiliyor. Reaksiyonlar temel olarak iki problemde ağırlaşıyor: Müsaade günleri ve maaşlar. Birinci sıkıntıda Orkun Group Sarl, emekçilere 14 günlük iş gününe karşı bir gün dinlenme önermiş, yani 30 günde yalnızca 2 gün dinlenme. Öbür yandan şirket aylıkların hesaplanmasını da büsbütün değiştirmek istiyor. Aylık çalışma gününe nazaran yapılan hesaplama sistemi yerine “madende bulunma” saatine nazaran işleyen hesaplama sistemi istiyor. Bu ise maaşların düşmesi, kontrolün ve baskının artması, mola ve dinlenme müddetlerinin de maaş dışına çıkarılması manasına geliyor.
7 Haziran’da iş bıraktılar
Burkinalı emekçiler bu teklifleri reddedip üretimi 7 Haziran’dan bu yana çalışmayı bırakmışlar. Ancak Orkun Group Sarl üretimin devam etmesini Türkiye’den getirdiği 100 civarında Türk emekçiyle sağlamış. Böylece Türk emekçilerle Burkinalı personeller ortasında reaksiyonlar ve sürtüşmeler de artmış. France 24 televizyon kanalına konuşan Burkinalı personel ve köylüler, Türk şirketine duydukları öfkeyi Türkiyeli personellere karşı da söz ediyorlar. Tam da bu türlü bir ortamda işten çıkartılan bir maden emekçisinin madene gece girmeye çalışması üzerine öldürülmesi öfkenin patlamasına neden olmuş.
