Denizli’de meydana gelen 6 büyüklüğündeki zelzele ile Kuşadası Körfezi yakınlarında 4,8 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde uzmanlardan ikaz geldi.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, bilhassa Denizli’deki sarsıntıda meskenleri hasar gören şahısların bu durumu yetkililere bildirmesi gerektiğini söyledi. İzmir’i de etkileyen merkez üssü Kuşadaşı Körfezi’ndeki sarsıntı ile Denizli’deki sarsıntının birbirinden farklı olduğunu belirten Prof. Dr. Sözbilir, “Türkiye’de 6 ve daha büyük ölçekli sarsıntı olmadığı sürece, yıkıcı bir olay yaşanmaz. Can ve mal kaybı 6 ve daha büyük ölçeklerdeki zelzelelerde meydana geliyor. Denizli’de olan sarsıntı, 6 büyüklüğünde. Dolaysıyla yıkıcı zelzele büyüklüğüne sahip. Bu zelzelede birtakım konutlar yıkılmış olabilir. Can ve mal kaybı yaşanabilir. Bu ölçekteki sarsıntı yüzeye kadar gelir ve yüzeyi kırar. Bu çeşit bir sarsıntıda resmi kurumların olay yerinde inceleme yapması gerekiyor” dedi.
‘Sarsıntılar devam edecek’
Depremin meydana geldiği bölgedeki fay sınırı boyunca yaşayan insanların konutlarında aşikâr hasarların oluşabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Sözbilir, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Evlerinde yahut binalarında hasar meydana gelen şahıslar, bu durumu yetkililere bildirmeli. Zira bunların artçıları devam edecek. 5 büyüklüğünde artçı zelzeleler olabilir. Dolaysıyla az hasar görmüş bir mesken daha büyük hasar görebilir. Bu nedenle yetkililerin o meskenleri, binaları inceleyip, bu cins yapılarda oturulup oturulamayacağını söylemeleri lazım. Şu anda yaptığımız çalışmalarda artçıları görüyoruz. Aşikâr bir sınır boyunca ilerliyorlar. Acıgöl Havzası’nın kuzey kenarı kırılmış durumda. Bu nedenle Denizli’de 6’dan küçük artçılar yaşanacak.”
‘İzmir Sarsıntı Master Planı yenilenmeli’
İzmir’de meydana gelen sarsıntının ise 5’ten küçük olduğunu ve bir mühlet bu sarsıntıların devam edeceğini açıklayan Sözbilir, “İzmir’de 5’ten küçük sarsıntılar olacak. Bu sarsıntılar yalnızca hissedilecek. İzmir etrafında 7 büyüklüğünde zelzele üreten faylarımız var. Münasebetiyle resmi manada yapılması gereken şeyler var. İzmir’in sarsıntı master planının yenilenmesi gerekiyor. İlçe özelinde bunların yapılması lazım. Seferihisar, Gümüldür, Gülbahçe canlı fayların üzerinde bulunan yerleşim bölgeleri. O nedenle bu bölgelerin zelzele master planlarının yapılması gerekiyor.”
‘Bayram mühletince hafif hafif sallanacağız’
Bugün gün içerisinde İzmir’de 30’un üzerinde artçı sarsıntıların meydana geldiğini ve bu sarsıntıların devam edeceğini de kaydeden Sözbilir, “Sarsıntılar çabucak bitmez. Bayram mühletince hafif hafif sallanacağız üzere görünüyor. İzmir, Muğla, Aydın, Denizli, Balıkeskir, Çanakkale üzere bir birine komşu vilayetlerin içinden geçen yüze yakın fay kesimi var. Bu fayların hepsi 6 ve daha büyük sarsıntı üretebilecek potansiyele sahip. O nedele gelecekte de bu tıp sarsıntılar, bu bölgede olacak. Bizden evvelki devirlerde, antik çağlarda bu cins zelzeleler oldu. O nedenle antik kentler daima yer değiştirdi. Dolaysıyla Batı Anadolu’da da azamî 7,2 olarak. Gelecekte bir zelzele olduğunda 7,2’ye ulaşabilir. Şu anda oluşan iki sarsıntı var. Bundan sonra meydana gelen zelzelelerin artçılarını yaşayacağız” dedi.
Prof. Dr. Barış: Zelzeleden korkarak tatillerini yarıda kesmesinler
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nde misyonlu Prof. Dr. Şerif Barış, İzmir’de meydana gelen 4,8 büyüklüğündeki sarsıntıyla ilgili olarak, “Bu sarsıntıdan korkarak vatandaşlarımızın tatillerini yarıda kesmemelerini tavsiye ederim. Muhtemelen bundan daha küçük 1 ay sonra yahut 1, 5 ay sonra artçı sarsıntılar olacak ve bunlar için de telaş etmemek gerekir” dedi.
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nde misyonlu Prof. Dr. Şerif Barış, İzmir’de meydana gelen zelzeleyle ilgili olarak açıklama yaptı. Bu sarsıntının akabinde ‘Daha büyük bir zelzele olur mu?’ sorusunun akıllara geldiğini söyleyen Prof. Dr. Barış, “İzmir Türkiye’nin tehlikeli zelzele nesillerinin birinin üzerinde yer alıyor. Ege bölgesi açılma rejimi dediğimiz teknik bir rejim var. Sık sık sarsıntılar üretiyor. Batıda 5,1- 4,8 yani orta büyüklüğündeki zelzelelerin olağanda hasar yapmaması lazım. Bu sarsıntının de binalarda hasar yapacağını zannetmiyorum. Batı ekonomik olarak, eğitim düzeyi olarak bu sarsıntılara alışık ve sarsıntıya sağlam bina ve şuur manasında daha üst seviyede. Ben binalarda çok fazla hasar beklemiyorum. Köy meskenlerinde hiçbir mühendislik görmemiş yapılarda muhtemelen küçük ve orta hasarlı olabilir diye düşünüyorum. Bunun da can kaybına yol açmaması gerekir bu büyüklükteki bir zelzelenin orta büyüklükteki bir zelzele insanın aklına bunun öncü bir sarsıntı mi olduğunu getiriyor ?’ Bu zelzeleden sonra daha büyük bir zelzele tıpkı bölgede olabilir mi?’ sorusu akıllara geliyor. Ege’de daha evvel olmuş büyük sarsıntılara baktığımızda öncüsü yok. Orta büyüklükte zelzele olduktan sonra daha büyük bir sarsıntı olmuyor” dedi.
‘Tatillerini yarıda kesmesinler’
Depremden korkan vatandaşlara tatillerini yarıda kesmemelerini tavsiye eden Prof. Dr. Barış, şöyle konuştu:
“Buna bakarak ve binalardaki hasar durumuna bakarak şayet binada hasar yapısal sorun yoksa ben şahsen orada olsaydım dönmezdim. Bu sarsıntıda Türkiye’nin bir sarsıntı gerçeğinin göstergesi. Buna bakarak bu sarsıntıdan korkarak tatillerini yarıda kesmemelerini tavsiye ederim. Lakin Türkiye’nin bir zelzele ülkesi olduğu için konuştuğumuz husus tekrar zelzeleler. Oradaki vatandaşların nereye giderlerse gitsinler yaz tatili yahut aile ziyaretine sarsıntı sırasında hakikat davranış biçimlerini öğrenmeleri lazım. Sarsıntıdan evvel almaları gereken ve sarsıntı sırasında almaları gereken tedbirleri öğrenmeleri lazım. O vakit sarsıntıdan korkmaya gerek yok. Zira yapı stoku o bölgeler için o kadar berbat değil. Sarsıntı olduğunda başımızı koruyacak bedenimizi koruyacak çök-kapan-tutun hareketiyle beden küçültüp, savrulacak düşecek eşyalardan korunmamız lazım. Mobilyaların sabitlenmiş olması lazım. Binalardan süratlice kaçmamamız lazım. Asansöre binmemek, balkonlardan atlamamak, merdivenlere gitmemek lazım. Bunun üzere kolay davranışlarını yaparlarsa ömürlerini olağan biçimde sürdürürler. Bu zelzelenin gerisinden muhtemelen bundan daha küçük 1 ay,1,5 ay artçı zelzeleler olacak bunlar için de telaş etmemek gerekir.”
“Denizli’de artçı zelzeleler sürebilir”
Deprem İddia Uzmanı Kadir Sütçü, bölgede artçı sarsıntıların devam edebileceğini kaydetti. Daha evvel, Yunanistan’da 4 ila 5, İtalya’da ise 4.0’ın üzerinde bir sarsıntının meydana gelmemesi durumunda Türkiye’de Ege Bölgesi kıyı şeridi yahut etrafında 5.6 şiddetinde zelzele olacağını kestirim ettiklerini söyleyen Sütçü, “Küçük bir sapma ile zelzele varsayımlarımız tuttu. 7 günlük hava iddialarına bakıldığı vakit alçak basınçlı hava Türkiye’ye girmiyor. Bu da zelzele riskinin sürdüğünü gösteriyor” diye konuştu.
Depremler ile sıcaklık ortasında bir temas olduğunu yüzde 100 doğruladıklarını anlatan Sütçü, “Yağışlı hava şu sıralarda Kuzey Avrupa’da, sarsıntı bizde. Alçak basınçlı hava Türkiye’ye girene kadar zelzele riski mevcut” diye konuştu.
Deprem Uzmanı Sütçü, “Daha büyük bir sarsıntının olabilmesi için Türkiye ve etrafında alçak hava basıncı olmaması lazım.Türkiye ve etrafında yüksek hava basıncı olursa ya büyük şiddetli bir zelzele olacak ya da bir kaç tane sarsıntı fırtınası meydana gelecek” halinde konuştu.
