Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Lideri Donald Trump ile Japonya’daki G-20 Tepesi kapsamında yaptığı görüşmeye ait değerlendirmede bulundu. S-400 tansiyonuna ait “Herhangi bir sorun yaşamadan bu süreci atlatacağız” diyen Erdoğan, Trump’ın da hem S-400 hem de F-35 bahislerinde Türkiye’ye takviye verdiğini söyledi. ABD’nin Türkiye’ye yaptırım uygulayıp uygulamayacağı konusunda “Yaptırım diye hiçbir şey duymadık şu ana kadar” tabirini kullanan Erdoğan, S-400 teslimatının 10 gün içinde gerçekleşeceğini açıkladı.
Erdoğan F-35’ler konusunda da “Trump 1 milyar 400 milyon dolar para vermişler. Sen malını vermiyorsun. Bu türlü anılmak da uygun bir şey değil” dedi. Artık bu parayı verdik lakin malımızı bize vermiyorlar; ne bu türlü bir tüccar olur ne de bu türlü bir müşteri. Bunu da çok açık ve net söylemek bir insanın dürüstlüğüne işaret eder” açıklamasında bulundu. Erdoğan, “Teknolojik olarak bir S-400 üç Patriot’a bedel. Buna karşın biz kaideleri görelim. Şayet koşullar S-400 ile eşit bile olsa biz Patriot alırız” dedi.
Cemal Kaşıkçı cinayetinin gündemden düşürülmeye çalışıldığını kaydeden Erdoğan, “Dünyada hükümran güçlerin bir kısmı onu da gündemden düşürmeye çalışıyor. Birileri çok önemli paralar dağıtıyor” dedi.
Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Kıbrıs konusundaki açıklamalarına reaksiyon gösterdiği söyledi. Erdoğan, “İkili görüşmede kendisine şahsen söyledim; ‘Bak’ dedim, ‘Kıbrıs probleminde sen bir sefer konuşamazsın. Senin Kıbrıs’la yakından uzaktan alakan yok’ kelamlarını kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 28-29 Haziran 2019 tarihlerinde Japonya’nın Osaka kentinde gerçekleşen G-20 Devlet Liderleri doruğundan sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Sözlerine doruğun bu yıl dört ana başlığı olduğunu belirterek başlayan Erdoğan “Bu başlıklar iklim değişikliği, ticaret, mülteciler ve göç ile terörle gayretti. Biz de bu temel mevzularla alakalı durumlarımızı ortaya koyduk ve görüşlerimizin sonuç bildirgesine yansımasını sağladık” dedi.
Habertürk TV Genel Yayın Direktörü Selçuk Tepeli’nin haberine nazaran, Erdoğan’ın açıklamaları ve gazetecilerin yönelttikleri sorular şöyle:
“Mülteciler ve göç konusunda Türkiye’nin taşıdığı yükü herkes biliyor. Dünya külfet paylaşımı konusunda adil davranmıyor, biz bunu bir kere daha vurguladık. Bu sorunun yerinde çözülmesi ve kökenine inilmesi için daha güçlü ve geniş bir perspektif ortaya konulmasının gereğini söyledik. ‘Bu sorunun ötelenmesi yahut görmezden gelinmesi daha büyük krizlere yol açacaktır’ dedik.
Terörizmle çaba konusunda dengeli ve kararlı olunması değer arz ediyor. Tepede bilhassa internet üzerinden yapılan terör ve propaganda faaliyetlerine karşı ortak tavır takınılması konusunda mutabakat sağlanması memnuniyet vericidir.
Zirve oturumlarında ve ikili görüşmelerde bölgesel ve global mevzuları gündeme getirme imkanımız oldu. Tabi ki bunların en değerlisi Suriye’de siyasi tahlil… İdlib’de çatışmaların ve akınların durdurulması ve insani bir krizin önlenmesi… Türkiye-Suriye hududunda bir inançlı bölge oluşturulması ve Münbiç yol haritasının uygulanması… Bu mevzular üzerinde ısrarla durduk.
Yine bu tepede Suriye’de PYD ve YPG’ye verilen dayanağın sonlandırılması, anayasa heyetinin oluşturulması, DEAŞ’la çabaya kararlılıkla devam edilmesi, Kaşıkçı cinayetinin bütün taraflarıyla açıklığa kavuşturulması, Mursi’nin vefatının aydınlatılması, Doğu Akdeniz’deki haklarımız, Avrupa Birliği ile bağlantılarımızın geleceği ve Libya’daki gelişmeler üzerinde ayrıntılı biçimde durma fırsatını bulduk.
İkili görüşmeler
Zirve çerçevesinde birçok ikili görüşmeler yaptık. Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Fransa, Almanya, Hindistan, İngiltere, İspanya, Endonezya başkanlarının yanı sıra Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ve Dünya Bankası Lideri ile görüşmeler gerçekleştirdik.
Sayın Putin’le yaptığımız görüşmede ise ikili bağların yanı sıra Suriye ve İdlib bahislerini ele aldık. Son periyotta müşahede noktalarımıza yapılan birtakım ataklar oldu, bunların değerlendirmesini yaptık. Bu bahisteki önlemlerimiz ortada. Ayrıyeten Türkiye-Rusya-İran olarak bir üçlü tepe yapalım dedik ve arkadaşlarımızı görevlendirdik. Bu üçlü tepeyi yakın vakit içinde, Temmuz başı üzere gerçekleştireceğiz. Üçlü tepenin akabinde dörtlü İstanbul Zirvesi’ni tekrar toplamayı planlıyoruz. Bu dörtlü tepeyi de Türkiye-Rusya-Almanya-Fransa olarak yapacağız. Bunun da görüşmesi olumlu. Arkadaşlarımızın yapacağı çalışmayla bu adımı atacağız.
Sayın Macron ve Merkel ile görüşmelerde ikili ticaret bağlantılarımızın yanı sıra Suriye, İdlib, Libya ve terörle çaba hususlarını ele aldık.
Hindistan Başbakanı Sayın Modi ile de hoş bir görüşmemiz oldu. Daha evvel ticaret hacmimizi 10 milyar dolara çıkarmayı kararlaştırmıştık; bu maksadı neredeyse yakalamış bulunuyoruz. Bu görüşmemizde amacımızı 20 milyar dolar olarak yeniledik. Bunun üzerinde duracağız. Hindistan’ın yazılımda ve siber güvenlikte değerli bir pozisyonu var. İlaç dalında de güçlü bir ülke. Bu bahislerde müşterek bir çalışma içerisine girmeye Sayın Modi de çok olumlu baktı. Kendisi bu yıl içinde ülkemize bir ziyaret düşünüyor. Akabinde da, muhtemelen 2020’nin birinci çeyreğinde, bizim Hindistan’a bir ziyaretimiz olacak.”
Bu temaslarınızın en önemli gündem hususu S-400 ve Trump’la görüşmenizdi. Trump “Obama idaresi Patriot’ları Türkiye’ye satmadı. Erdoğan benim bakış açımla çok çetin biri. Bu tansiyonda Erdoğan’ın kabahati yok. Ben kendisi ile çok düzgün anlaşıyorum” dedi ve Türkiye’ye adil davranmadıklarını söyledi. Nasıl izlenimlerle ayrıldınız? Bize detay verir misiniz?
Aslında çok hoş özetlediniz. Söylediği aslında bu çerçevede tabir edilebilecek sözler…
Trump’ın dediği gibi çetin biri misiniz efendim?
Pazarlıkta çetin biriysem -ki severim- bu güzel bir şey. Trump birtakım şeyleri tabir ederken zihin gerisinde bir şeyler saklamıyor. Mesela bugün basına yaptığı açıklamada S-400 ile ilgili çok açık, net, dürüstçe sözler kullandı. Ben de dedim ki “Ben de sizi bu tarafınızla seviyorum.” Zira kendi arkadaşları, grubu orada. Grubun içerisinde bu işe karşı duranlar da tahminen var. Bu tarafı gerçekten çok çok farklı. Bunları bu formda anlatması da takdire şayan. Obama’ya diyor ki “Bu süreci sen bu hale getirdin. Sen şayet Patriotları vermiş olsaydın bugün bu türlü bir durum olmayacaktı. Ancak sen vermedin. Kongre dedin, şu dedin, bu dedin, işi buraya kadar sürükledin. Şu anda da adaletli davranmaya mecburuz.”
F-35’ler konusunda bir noktaya geldi, bu çok daha kıymetli. “1 milyar 400 milyon dolar para vermişler. Sen malını vermiyorsun. Bu türlü anılmak da yeterli bir şey değil” dedi. Artık bu parayı verdik ancak malımızı bize vermiyorlar; ne bu türlü bir tüccar olur ne de bu türlü bir müşteri. Bunu da çok açık ve net söylemek bir insanın dürüstlüğüne işaret eder. Bununla ilgili olarak da arkadaşlarımızı görevlendirdik, işin takibini yapacaklar. Savunma Bakanlarımız, Dışişleri Bakanlarımız, onlar da bu işin takibini yapmak suretiyle kapıları inşallah açmış olacaklar.
“Biz ABD ile stratejik ortağız. Bu türlü ülkeler ortasında bu cins yaptırımlar olmaz” dediniz. Tam olarak “Ortadan kalktı” diyemiyoruz tahminen lakin nasıl bir orta yol bulunabilir?
Yaptırım derken; “şu şu şu hususta yaptırım” diye hiçbir şey duymadık şu ana kadar. Sayın Trump, kendisi ile telefon görüşmelerimde, ikili olarak bir ortaya gelişlerimizde şu ana kadar “Biz size şu yaptırımı yapacağız” demedi. S-400’le ilgili olarak da “Haklısın” dedi. Bugün işi çok daha ileri bir düzeye taşıdık. Bu ileri düzeyde de Sayın Trump “Bu adaletsizliktir” dedi. Bu çok değerli. Sayın Putin’le üçlü olarak bir ortaya geldiğimizde de tekrar makul ve hoş şeyler söyledi. Tabi daha evvel de Sayın Putin ve Trump ortasındaki görüşmeyi Sayın Putin esasen bize anlatmıştı. Yani oralardaki görüşmelerde de bu mevzu olumlu istikamette. O denli zannediyorum ki rastgele bir külfet olmadan bu süreci aşacağız. Tabi bu ortada Sayın Trump’ın Türkiye ziyaretinin gerçekleşmesiyle ve iş kurulunu de yapmak suretiyle bu işi çok daha ileriye taşımış olacağız. Bu ortada biz bir de oradan THY olarak 100 tane Boeing uçağı alıyoruz.
Bütün dünya bu görüşmeye gözünü çevirmiş durumdaydı. “Sayın Erdoğan Trump’ı ikna edecek mi?” diye beklendi. Güya ikna olmuş üzere geldi;”Hiçbir Hollywood setinde bu kadar hoş insanı bir ortada görmedim” diyerek mesela. Nasıl karşıladınız bu yaklaşımını?
Böyle bir yaklaşım elbette güzel karşılanır. Natürel bundan sonraki süreç de çok kıymetli. Bu S-400’ler konusunda bilhassa birilerinin, farklı bölümlerin sağda solda artık konuşmaması lazım. Zira bu açıklamadan sonra Sayın Trump pozisyonunu belirlemiştir. Lakin birileri de maalesef kendilerine nazaran gelin güvey oldular, rastgele yazıp çiziyorlar.
Sayın Trump sizden sonra ABD basınına konuştu. Sizinle yaptığı açıklamaları daha da ileriye götürdü. “F-35’leri, yani parasını ödediği uçakları almak istiyorlar, bundan doğal ne olabilir ki?” dedi.
Bunu bizim yanımızda da söyledi zati. F-35’ler konusunu daha evvel de kısmen anlatmıştım. Biz şu ana kadar 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yaptık ve alacağımız savaş uçağı sayısı 100 artı 16. Yani toplamda 116 tane. Bunların da ödeme planları belirlenmiş durumda. Mesela geçen hafta 50 milyon dolarlık ödeme yapıldı. Bu peyderpey gidiyor. Bu ödemeyi aksatmadan yapan bir ülkeye, üstelik bir stratejik ortağa karşı bu türlü bir uygulamayı o da haklı olarak eleştirdi; “Ödemesini yapıyorlar lakin biz uçaklarını vermiyoruz” dedi. Bu ABD üzere bir devlete yakışacak bir şey mi? Mümkün değil. Üstelik gönderdiğimiz pilotların eğitim programını durdurmuşlardı.
Şimdi Rusya’da ise tam tersine, S-400’lerle alakalı çok önemli bir eğitim çalışması yapıldı. O eğitim çalışmalarına katılanlar birebir vakitte öğretmen konumundalar. Yani döndükten sonra öğretmen olarak burada insan yetiştirmeye başlayacaklar. Biz yola çıkmışız. Şurada tahminen bir hafta, 10 gün içerisinde birinci serisi inmiş olacak. Bu türlü bir noktadayız ve bu hususta her türlü hazırlık, önlem vesaire bitmiş. Bunu Trump’a açık açık ben de söyledim, Sayın Putin de söyledi.
Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi içine alan bir tansiyon tırmanıyor. Bu hususta siz Türkiye’de iken Macron ile ilgili çok sert tabirler kullandınız. Buradaki görüşmelere nasıl yansıdı?
Buradaki görüşme tam tersine çok olumlu geçti. Sayın Macron “Niye bana bunları söyledin” falan demedi. İkili görüşmede kendisine şahsen söyledim; “Bak” dedim, “Kıbrıs sorununda sen bir kere konuşamazsın. Senin Kıbrıs’la yakından uzaktan alakan yok. Burada ben konuşurum, Yunanistan konuşur, İngiltere konuşur, AB konuşur ancak sen konuşamazsın.”
Suriye konusuna dönecek olursak… İdlib’deki taarruzları rejim yapıyor fakat Rusya’nın da denetiminde olan bir yer. Siz Putin ile bu mevzuyu konuştuğunuzu söylediniz. Nasıl açıklıyorlar bu atakları? Bununla ilgili ne söylüyorlar? Bir de ABD’nin de İdlib’e ilgi duyduğunu söylediniz. Biraz açar mısınız, onların bir talebi var mı bu hususta?
Yani talep demeyeyim de şunu söyleyelim. Daima söyledikleri şu; “İdlib’i birlikte başardık.” Ancak işin doğrusuna bakarsanız İdlib’de biz gerçekten Sayın Putin’le çalıştık ve çalışıyoruz. Şu anda orada Rusya’nın etkisi olsa bile biz bunun ardında rejimin olduğunu görüyoruz. Putin’e bu ataklar konusunda rejimi uyarmasını söylüyoruz.
Son olayda rejimin bizim müşahede noktalarımıza yaptığı akında 1 askerimiz şehit oldu. Biz de buna gerekli karşılığı verdik. Bundan sonraki süreçte de şayet bu türlü bir yanlışları olursa gerekli dersi almaya devam edecekler.
Bugün bizim en çok üzerinde durduğumuz hususlardan biri de bilhassa şu anda buradaki gayrette 300 bin insanın bizim sonumuza yanlışsız hareketlenmesi emareleridir. Biz bu hareketlenmenin durdurulması isteğindeyiz. Çünkü 330 bin kişi Suriye’ye geri dönüş yaptı. Biz geri dönenlerin daha da artmasını beklerken İdlib’den bu türlü bir durum kelam konusu olursa o vakit demek ki elde var sıfır. Bu türlü bir noktaya gelmeyi istek etmiyoruz. Öyleyse bunun önünü o denli ya da bu türlü kesmemiz lazım.
Başta BM Genel Sekreteri Guterres olmak üzere öbür görüşmelerde de bunu etraflıca konuştuk. Daha evvel Sayın Trump’la da yaptığımız görüşmede terör koridoru olarak belirlenen yerde bir 20 mil problemi vardı. Yani kuzeyden güneye gerçek 32 kilometrelik bir derinlikte inançlı bölge olarak söylediğimiz problem vardı. Artık burayı o denli bir inançlı bölge yapalım ki burada biz devlet olarak TOKİ ile devreye girebiliriz. Ancak öbür tarafta ABD, Rusya, Almanya, İngiltere, Fransa, koalisyon güçleri bize mali dayanak versinler ve bu mali takviyeyle biz buralarda konutlar inşa edelim.
Sıcak baktılar mı?
Bakın, ne yazık ki hiçbirisi vaatlerini yerine getirmedi. Biz bir de onların yükünü almış oluyoruz. Bizim niyetimiz buralarda onların kendi lokal mimarisine de uymak suretiyle içinde bahçesinde takım biçebileceği, hayvancılık yapabileceği konutlar inşa etmek. Ya da birkaç ailenin takım biçebileceği müşterek alanlar tahsis etmek. Bu türlü bir adımın atılmasıyla onları çadırdan, konteyner kentten kurtarıyorsun. Kendisine grup biçecek bir alan oluşturuyorsun. Şunu da söyledim; buralarda gerekirse kimi bölgelerde tarım sanayisi alanında organize sanayi bölgeleri oluşturup bu tarafta de meslek edindirme üzere bir adım da atarız. Orada bu işe alan da müsait. O vakit derinlik 20 mil olmaz da mutabık kaldığımız takdirde bunu 30-40 mile çıkarabiliriz. Onların hazırlığı yok. Biz onlara bunları söylüyoruz. Hayır demiyorlar, hoş diyorlar. Sayın Guterres’e “bunun başını sizin çekmeniz lazım” dedim. “Aynı vakitte BM’de mülteciler komiserliği yaptınız. Bu işi de biliyorsunuz. O kampları gezdiniz, gördünüz. Bu türlü bir adım atarsak o vakit bu çok hoş olacaktır. Dünyada bu birinci örnek olur. Gelin bunu yapalım” dedim. Ben bunun takipçisi olacağım. Bunları gittiğimiz her memleketler arası toplantıda ya da ülkemize öteki ülkelerin devlet liderleri geldiğinde anlatıp bir yerden başlamamız gerektiğini düşünüyorum.
Bir de Münbiç sıkıntısı var. Yol haritasına vurgu yaptınız. Gelirken yaptığınız açıklamada “sözlerini tutmuyorlar” dediniz. Bugün bir basamak kaydedildi mi?
Şu anda Münbiç’le ilgili olarak bize verilmiş bir kelam var. Daha evvel sayın Trump da çekilme talimatını vermişti. Lakin maalesef o kelam daha yerine gelmedi. Daha evvel söylediğimiz üzere orası yüzde 80-85 Araplara ilişkin. Oranın işgalcilerle yakından uzaktan alakası yok. Şu anda burada işgal devam ediyor. Kimileri da “Sizi oraya kim çağırıyor?” üzere laflar ediyor. Bizi Suriye halkı çağırıyor. Münbiç’te Münbiç aşiretleri çağırıyor. “Gelin bizi kurtarın” diyor. Bu çeşit bir durumla karşı karşıyayız. Münasebetiyle biz onu yerine getiriyoruz. Kaldı ki ne ABD ne Fransa ne İngiltere ne Almanya… Hiçbirisi oraya davetli değil.
G-20’de hem Sisi hem de Suudi veliaht prensi Selman vardı. Ve siz çok kıymetli 3 mevzuyu gündeme getirdiniz. Mısır’ın seçilmiş Cumhurbaşkanı Mursi’nin kuşkulu vefatı, Mısır’daki idamlar ve Kaşıkçı cinayeti. Hatta Kaşıkçı cinayetine ait bir soruya çok ağır bir cevap verdiniz. “Parayla her şeyi satın alamayacaklarını düşünüyorum. Onların satın alamayacakları şeyin kalem olması gerek” dediniz. Memleketler arası basına çok büyük misyon düştüğünü tabir ettiniz. Bugün görüşmelerde muhataplarınıza bunları ilettiğinizi söylediniz. Kimlerle bu mevzuları görüştünüz temaslarınızı anlatır mısınız?
Bu mevzuyu gündeme getirdiğim konuşmamda Muhammed Bin Selman ya ben konuşurken ayrıldı ya da ben konuşmaya başlamadan ayrıldı. Burada kimse bu bahislere girmiyor. Sisi de Muhammed Bin Selman da bunu bizden dinlemeli. “Bu işler yapıldı ve artık bitti, unutuldu” olmaz. Bunu bizim gündemimizden çıkarmadığımızı göstermemiz gerek. Bu hususta hazırlanan bir rapor var. Bu iş BM Genel Konseyine kadar gündeme gelirse ben orada da bu mevzuyu gündemde tutacağım. Mursi’nin mevt biçimini anlattık. Şehadeti esnasında 50 dakika müdahale edilmiyor. İsimli tıbba götürülmüyor. Sabah erkenden adeta kaçırılarak gömülüyor. Eşini bile almıyorlar.
Gelecek nesiller dünyada Müslüman önderlere neler yapılmış bunu bilmeli. Zira bu ne birinci ne de son. Bakıyorsunuz buraya Sisi’yi çağırıyorlar. Ne diye çağırıyorsun? Hem demokratım diyeceksin hem demokrasi gayreti diyeceksin hem de “AB’de idam yasak” demene karşın 9 genci idam eden bir adamın toplantısına katılacaksın. Bu ikiyüzlülüğü tüm dünyaya ilan etmemiz, hatırlatmamız lazım. Bunların insan haklarıyla, demokrasiyle ne alakası var? Bunları anlatmak lazım.
Bir üçüncü mevzu da Kaşıkçı sorunu. Dünyada hükümran güçlerin bir kısmı onu da gündemden düşürmeye çalışıyor. Birileri çok önemli paralar dağıtıyor.
Trump’la yaptığınız görüşme sonrası muhtemel yeni bir Patriot alımına yeşil ışık yanmış oluyor mu?
Şimdi enteresan bir şey var. Teknolojik olarak bir S-400 üç Patriot’a bedel. Buna karşın biz koşulları görelim. Şayet koşullar S-400 ile eşit bile olsa biz Patriot alırız. Lakin eşit olmazsa -kusura bakmayın- o vakit sen menfaatini düşünüyorsan biz de menfaatimizi düşüneceğiz. Bunu da açıkça söyledik.
Eşit derken teknoloji transferini mi kastediyorsunuz?
Hayır. Kredi, ortak idare üzere birçok mevzu var ve tabi bir de fiyat problemi. Maliyet tahlillerini yapmadan bu tıp adımları atabilir miyiz?
Angela Merkel ile görüşmenizde hangi başlıklar vardı?
Son periyotlarda savunma sanayiine yönelik oradan almamız gereken birçok şey geciktiriliyor. Bunun peyderpey önünün açılacağını söylediler. Natürel burada münasebet olarak iki siyasetteki gelişmeleri gösteriyorlar. Başka yandan “AB’de mültecilerle ilgili verdiğiniz kelam yerine gelmedi” dedik. Kendilerinden bu süreci yakından takip etmelerini rica ettik. Bunun dışında terör problemine girdik. FETÖ, PKK vs…
Almanya ile ikili ticaret hacmini hızla artırmamız lazım. Bu Türk-Alman münasebetlerini daha düzgün bir noktaya taşımak için bize bir imkan sağlayacak. Bunlar üzerinde durduk. Turizm üzerinde durduk. Şu anda turizmde bir numara Rusya. Çok çok düzgün bir noktada. Sayın Putin “Bizim turistler uygun para harcıyor” diyor.
Manşet almak ismine bir şey sormak istiyorum. Birinci kez bir ABD Lideri şahinlerin gözüne bakarak Türkiye’nin haklı olduğunu üzerine basarak söylüyor, “siz haklısınız” diyor. Bu Türk-Amerikan münasebetleri ismine yeni bir devir mi?
Bunu ben söylemeyeyim. Siz zati kendisinden şahsen dinlediniz. Benden bu türlü bir manşet atmamı isterseniz bu gerçek olmaz. Biz manşetler ile savaşıyoruz.
Son devirde yüzyılın planı ismiyle lanse edilen ve aslında Filistin davasını bitirme niyeti taşıdığını dillendirilen bir muahededen kelam ediliyor. Bu mutabakatla ilgili sizin duruşunuz, görüşünüz nedir?
Bu hususa bizim olumlu yaklaşmamız asla ve kat’a kelam konusu değil. Her platformda, her ortamda bunun karşısında olduğumuzu daima söyledik. Mesela Bahreyn Tepesine karşı olduğumuzu baştan söyledik. “Filistin toprakları satılamaz” dedik. Tutumumuzu bu biçimde koyduk. Tıpkı biçimde oraya gitmeyen ve buna karşı çıkanların yanında olduğumuzu söz ettik. Yani Kudüs’le ilgili BM’deki halimiz ne ise yarın burayla ilgili net halimiz bu olacaktır. Buna katiyetle fırsat vermeyiz, bunun önünü açmayız.
Bu sorunun ardında yatan bir başka değerli mevzu da bilhassa 1967 planının unutturulmak istrenmesidir. O bölgenin 1967’deki bölünmüşlüğüne baktığımız vakit bunun ardında bugün Filistin probleminde olduğu üzere, İsrail vardı. Lakin onlar tabi artık oralara hiç yaklaşmıyorlar, üzerine yatmak istiyorlar. Tüm çabaları Filistin’i oralardan çıkarmak için, amaçları bu.
Halbuki ABD de AB de 1967’de yapılan muahedenin taraftarıydı. İki devletli tahlil konusunda oğul Bush ile yaptığım bir görüşmeyi aktarayım: Yaptığımız toplantıda Bush, Dışişleri Bakanı Colin Powell’a “Bak sana talimatı veriyorum. Bu işi sen çözeceksin” dedi. Neydi o iş? Orada hızla iki devletli bir tahlil için ABD’nin başı çektiği bir yola girmek. Biz de üzerimize ne düşerse yaparız, dedik ancak onlar bu işi başaramadı. Orada o denli kaldı. Ondan sonra gelen Obama idaresi de aldıkları yerden işi götürmediler. Böylesi bir şeyi Obama gündemine almadı. Yeni idare çok daha farklı, Evanjelik bir idare olduğu için zati meşakkat var. Ancak onlar da maksadına varamadı. Kudüs probleminde ne kadar taraftar buldukları ortada. İslam İşbirliği Teşkilatı devir başkanlığımızda İstanbul’da attığımız adımlar BM Genel Şurasında karşılığını buldu. Yapılan oylamada 128’e 8 üzere ezici bir üstünlükle bizim talebimize uygun bir sonuç çıktı.
Sayın Cumhurbaşkanım bugün basın toplantısında sizden yeni bir söz duyduk. Suriye’nin kuzeyiyle ilgili güvenlik koridorundan, göçmenlerin oradan geçişinden bahsederken “barış koridoru” dediniz. Bunu biraz açabilir misiniz? Çünkü bu tabir galiba bundan sonra çok duyacağımız bir söz?
İnşallah. Artık bu beşerler oraya barış ortamını yakalamak için gelecekler. O barış ortamında bu beşerler hem inançta olacaklar hem de “artık benim için savaş bitti, o denli bir ortamdan kurtuldum” diyecekler. Tabi orada koalisyon güçleri onların o barış ortamında yaşamaları için önlemleri alacak. Bize düşen vazife neyse biz de önlemlerimizi alacağız. Böylelikle beşerler orada üretime başlayacaklar. Kendi yiyeceğini kendi tarlasından alacak. Kurduğumuz sanayi bölgeleri ve organize sanayi bölgelerinde çalışacaklar. Bu çok kıymetli bir şey.
