Fehmi Koru
Muhalefet güya her şey yolundaymış üzere davranıyor AK Parti yıprandı aşikâr isimler bıktırdı Başakşehir escort biz birleştik gel seçim günü gel rahatlığıyla hareket ediyor muhalefet Büyüklü küçüklü her parti seçime gün sayıyor Hazırladıkları milletvekili listeleri ile önlerine çıkacakları halkın yalnız adaylarını cumhurbaşkanı yapmakla kalmayıp Meclis Bayrampaşa escort bayan te çoğunluğu da kendilerine vereceğinden çok eminler
Olmasınlar mı
Bence olmasalar âlâ olur Bir yıl evvel Meclis ten geçen yeni seçim yasası sandığa muhalefet partileri için atılacak oyların çıkaracakları milletvekili Escort Beşiktaş sayısına yansımamasını getirecek bir siyasi mühendislik harikası çünkü
Diplomat ve bir orta dışişleri bakan yardımcılığı da yapmış olan emekli büyükelçi Naci Koru kardeşimdir yeni seçim sistemindeki birinci bakışta kolay anlaşılmayan özelliklere bir mühletten beri ısrarla dikkat çekiyor
Kolay anlaşılmayan derken mübalağa etmiyorum bilakis bana birkaç sefer kelamlı anlattı üst üste iki sefer mevzuyu ele alan yazılar yazdı ekranlarda simülasyon tablolarıyla aktardı ve ben hepsini izledim yeniden de mevzunun künhüne tam vakıf olduğumu tez edemem
Böyle bir şey yeni seçim yasası
Sandıklar açılacak oylar sayılacak ve muhalefet için kullanılan oyların muhtemelen yarısı çöpe atılacak
Tedbir alınmazsa tabii
En düzgünü ben ortadan çekileyim kendisinin Murat Yetkin yönetimindeki Yetkin Report sitesinde yayımlanan yazısıyla sizleri baş başa bırakayım
Seçim tuzakları ittifak listeleri kritik notlar
Yazar Naci Koru
2018 seçimlerine partilerin ittifaklarıyla girmiştik Bu kere 14 Mayıs ta yapılacak seçimlerde de misal bir durum yaşayacağız Siyasi partiler seçim barajından etkilenmemek ve güç birliği yapmak için ittifaklar kurdular Seçim takvimi uyarınca ittifak protokolleri YSK na teslim edildi 7 Nisan dan sonra ittifak listeleri katılaşıyor
Seçim sonuçlarında ittifakların liste stratejileri belirleyici olacak ve seçime az sayıda listeyle girecek ittifaklar yarışa önden başlayacak
Ne ile karşı karşıyayız
Konuya en değerli yerinden girelim Seçim kanununda geçen yıl yapılan değişiklikle bu yılki seçimde ittifakların en değerli fonksiyonu yalnızca ve yalnızca hangi maksada hizmet ettiği bilinmeyen olan yüzde 7 seçim barajının aşılmasını sağlamakla sonlu olacak Bunun dışında oyların dağılımında ittifakların partilere faydası olmayacak
Uygulama basitçe şöyle işleyecek Rastgele bir parti vilayetlerde milletvekili çıkarabilecek kadar oy alabilirse milletvekili kazanacak Alamazsa oyları ittifakın oy hanesine yazılmayacak yani heba olacak İttifaktaki partiler milletvekili çıkardıklarında artacak fazla oyları olursa bunlar da ittifak içindeki öbür partilerin işine yaramayacak
Seçim kanunundaki bu değişikliğin AK Parti nin muhalefeti tuzağa çeken bir atılımı olduğu söyleniyordu Artık bu yorumun gerçek çıktığını görüyoruz Ancak bir yandan da bu yeni uygulama her iki tarafı keskin bir kılıç üzere Yeni düzenleme tüm ittifakları emsal formda etkileyecek
O halde ne olacak
İttifakların en yüksek sayıda milletvekili çıkarabilmek için olabildiğince en az sayıda listeyle seçime girmeleri gerekiyor Kolay hesap bu Öyleyse sıkıntıyı yalınlaştırarak neler yapılabileceğine bakmamız lazım geliyor
Önümüzdeki sorular şunlar seçim ittifakları oylamayı nasıl etkileyecek İttifak içindeki partiler kendi listeleriyle ve logolarıyla seçime girerlerse ne olur Ya da ittifakın öteki partilerinin birleşik listeleriyle seçime girilirse sonuç nasıl gelişir Bu soruların ve karşılıklarının hala berraklaşmadığını görüyoruz
Bu hususta yaptığım bilgi dayanaklı simülasyonun ışığında derlediğim 8 Soru 8 Cevabı aşağıda paylaşıyorum Sorulara kolay olanlarından başlıyoruz
8 soru 8 karşılıkta seçimler
Soru 1 İttifak tarafından Cumhurbaşkanı adayı gösterilen bir parti önderine oy verirken milletvekili seçimi için tıpkı ittifakın içindeki dışındaki bir öteki partiye oy verilebiliyor mu
Cevap Elbette Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri birbirlerinden farklı ve bağımsız Bu nedenle seçimlerde iki farklı oy pusulası var ve bunları kullanarak iki sefer oy kullanacağız
Soru 2 Cumhurbaşkanlığı seçimi için oy pusulasında partilere mi ittifaklara mı oy vereceğiz
Cevap Cumhurbaşkanlığı seçimi kolay ve kolay İttifaklar yalnızca bir kişiyi aday gösterdikleri için pusulada tercih edilen ittifakın adayına yahut bağımsız adaylardan birine oy verilecek
Soru 3 Milletvekili seçimi için oy pusulasında partilere mi ittifaklara mı oy vereceğiz
Cevap Milletvekili seçimi biraz karmaşık Seçim pusulasında parti isimlerini ittifaklar prestijiyle kümeler halinde göreceğiz Son seçimlerde de böyleydi Seçmenler pusulada tercih edecekleri partinin ismini bularak o partinin kutusuna mührü basacaklar
İşin püf noktası şurada Oy sayımı sonucunda bir parti ittifak içindeyse ülke barajı sorunu yaşamayacak Lakin bulunduğu vilayette milletvekili çıkarmasına yetecek sayıda oy kazanması gerekecek Şayet bu parti kâfi oyu alamazsa geçen seçimden farklı olarak o vilayette kazandığı tüm oylar ittifak hanesine yazılmayacak boşa gidecek
Karmaşık hesaplar
Soru 4 İttifak içindeki bir parti kendi logosu ve listesiyle seçime katılırsa ve Türkiye genelinde yüzde 7 den daha az oy alırsa Meclise girebilir mi
Cevap Bu partinin dahil olduğu ittifakın toplam oyu geçerli oyların yüzde 7 sini geçerse baraj sorunu ortadan kalkıyor
Cumhur Millet Emek ve Özgürlük ittifaklarının alabilecekleri toplam oyların ülke barajını yüzde 7 geçeceklerini varsayıyoruz O halde bu ittifaklardaki partiler sorun yaşamayacaklar Bu ittifaklara dahil bir parti kendi listeleriyle seçime katılırsa ve ülke genelinde toplam yüzde 6 5 oy alırsa aslında barajın altında kalsa bile baraj pürüzüne takılmayacak Milletvekili çıkaracak kadar oy aldığı vilayetlerde milletvekili kazanacak
Soru 5 Milletvekili çıkarmak için her seçim etrafında yaklaşık 100 bin oy almak gerekiyor (*)İttifak içindeki bir parti bu sayının bir eksiğini alırsa yahut bu sayının epey üstünde ancak ikinci milletvekili çıkarmaya yetmeyecek sayıda oy toplarsa ne olacak
Cevap İşte bir öteki sorun da burada İki ihtimal var
1 Bir parti milletvekili çıkarmak için gerekli oyun bir eksiğini alırsa kazandığı oyların tamamı boşa gidecek
2 Diyelim bir milletvekilliği kazanıldı ek 60 bin oy daha kazanıldı Ek 60 bin oy ikinci milletvekilliğine yetmiyorsa bunlar da boşa gidecek Her iki ihtimalde de boşa giden oylar ittifakın oy hanesine yazılmayacak
İttifak politikaları
Soru 6 İttifaktaki partilerin tümü kendi logolarıyla listeleriyle milletvekili seçimine girmek zorunda mı
Cevap Hayır gerekmiyor Bir parti rastgele bir ilin seçim etrafında ittifak içindeki bir öteki partinin listesinden aday gösterebilir Geçtiğimiz yıllarda da bu türlü olmuştu Bu nedenle birebir ittifak içinde olsalar da kimi partilerin isim ve logolarını oy pusulalarında görmeyeceğiz
Milletvekili seçimine hangi partilerin kendi isim ve logolarıyla katılacaklarını aday listelerinin YSK na teslim edileceği 9 Nisan tarihinde öğreneceğiz
Soru 7 O halde bir parti ittifak içinde milletvekili seçimine giriyorsa ve kendi ismi ve logosuyla seçmen pusulasında yer almak istiyorsa en az kaç vilayette seçime katılmalıdır
Cevap Bir partinin seçimlerde kendi isim ve logosunu kullanabilmesi için yasa gereği en az 41 vilayette yani 81 ilin yarısından fazlasında seçimlere girmesi gerekiyor Bu mecburilik ittifak içindeki partilerle ittifaka katılmayıp müstakilen seçimlere girecek partiler için de geçerli İttifaklarda bu mevzu detaylı biçimde bedellendiriliyor Kimi partilerin kendi isimleri ve logolarıyla tüm vilayetlerde milletvekili seçimlerine girmeyeceklerini en az 41 vilayette aday gösterseler de aday göstermedikleri yerlerde ittifaktaki öbür partileri destekleyeceklerini kestirim ediyoruz
Soru 8 İttifak içindeki partilerin tümünün kendi isimleri ve logolarıyla seçime katılmaları yahut ittifaklar içinde ortak listeler hazırlayarak tek yahut iki listeyle seçime katılmaları ortasında fark var mı
Cevap Evet bu nokta çok kıymetli farklar yaratabilir Ortak liste sayısının az olması büyük değer taşıyor
İttifaklar ne kadar çok listeyle seçime katılırlarsa seçim bölgelerinde çıkaracakları milletvekili sayısı birebir oranda azalacak Buna karşılık güç birliği yapan ve ortak listeyle seçime giren partiler tek tek alacakları oylar birleştiğinde oy kaybı yaşamayacak ve daha fazla milletvekili çıkarabilecekler
Kaza geliyorum diyor
Yeni seçim kanunu parti yöneticileri tarafından bilindiği için ittifak içindeki partiler ortasında bu bahislerin görüşüldüğünü biliyoruz
Ancak ittifaklar içinde görüş ayrılıkları devam ediyor Birtakım partiler hiç değilse en az 41 vilayette seçimlere kendi isimleri ve logolarıyla katılarak oy pusulalarında görünmek istiyorlar Lakin bu durumda milletvekili çıkaramazlarsa alacakları oylar boşa gideceği için ittifak içi ortaklarının itirazlarıyla karşılaşıyorlar
Bu nedenle ortak liste hazırlanmasının ne kadar değerli olacağını tekrar hatırlamamız gerekiyor Siyasett web sitesinde bu hususta onlarca yüzlerce farklı simülasyon yaparak başka listeler ve ortak listelerle seçimlere katılmanın yaratacağı çok farklı sonuçları görmek mümkün
Özellikle Millet ittifakında ittifak içinde ittifak yapmayı düşünen partiler Örneğin muhafazakâr çizgideki Saadet Deva ve Gelecek partileri bunu inceleyip seçimlere farklı ayrı girmekle 3 parti halinde girmenin ne kadar farklı olacağını gözlemleyebilirler
Önümüzde fazla vakit kalmadı ittifaktaki partilerin bir an evvel kararlarını vermeleri gerekiyor Aksi takdirde görünen o ki birtakım ittifakların içindeki partilerin hayal kırıklığı kaçınılmaz olabilir
Bilinen kelamdır Kaza geliyorum demez Ancak Türkiye nin baht seçimi yaklaşırken aklı başında serinkanlı ve sorumlu davranılmazsa bu kez kaza geliyorum diyebilir Öyleyse umarım bu kıymetli ikaz dikkate alınır
NOT
(*) Burada 100 bin sayısı örnek olarak verilmiştir Yoksa her seçim bölgesine düşen milletvekili sayısı ve seçmen sayısından da adaletsiz bir dağılım vardır Örneğin 69 bin 405 seçmenin kayıtlı olduğu ve TBMM ye 2 milletvekili gönderecek Ardahan da her milletvekilinin 34 bin 702 64 bin 292 milletvekili gönderen Tunceli de 32 bin 145 oy alması kafidir Halbuki 3 milyon 820 bin 086 seçmenin 35 milletvekili çıkaracağı İstanbul 1 inci Bölgede her milletvekilinin 109 bin 145 oy 1 milyon 401 bin 842 seçmenin 13 milletvekili seçeceği Ankara 1 inci Bölgede her vekilin 107 bin 843 oy alması gerekiyor
Bu yazı fehmikoru com adresinden motamot alınmıştır
