“İki sene evvel vilayet müftüsü, ‘Bir bayan yanında erkek olmadan bakkala bile gidemez’ deyince itiraz ettim. Hala vazifede, bana o vakit karşılık veremedi lakin Facebook’taki paylaşımlarımı araştırmış. Sonrasında hakkımda soruşturma açıldı.”
İsmini değiştirdiğimiz 35 yaşındaki Abdullah Beyefendi, altı sene imam olarak misyon yaptıktan sonra Haziran ayında “ortak niteliğin kaybı” münasebet gösterilerek meslekten men edildi. İşten atılmasında, vilayet müftüsünün fetvasına karşı çıkmasının tesirli olduğunu düşünüyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Misyonları Hakkında Kanunu’nun 9. hususu, atanmalarda “ortak nitelik” arandığını belirtiyor. Dini tahsil kuralı temel alınan unvanlara atanacak şahısların “itikat, ibadet, hal ve hareketlerinin İslâm törelerine uygunluğunun etrafında bilinir olduğu halinde ortak nitelik taşıması” gerektiği belirtiliyor lakin bu nitelik hakkında ayrıntı verilmiyor.
“Ortak nitelik” taşımayanların dini tahsil koşulu aranan takımlara atanamayacakları ve bu niteliği taşımadığı anlaşılanların Devlet Memurları Kanunu’nun “Memurluğa alınma kurallarından rastgele birini taşımadığının sonradan anlaşılması yahut kaybetmesi halinde memurluğu sona erer” kararını düzenleyen 98/b unsuruna nazaran misyonuna son verileceği belirtiliyor.
“Oje namaza mani değil” paylaşımı soruşturma konusu oldu
Abdullah Bey’in DW Türkçe ile paylaştığı soruşturmaya mevzu olan toplumsal medya mesajlarında, “Oje abdeste ve namaza mani değil”, “Sorgulamadan körü körüne inanmak tehlikelidir” üzere sözler bulunuyor.
Soruşturma kapsamında kendisine, “Bu yazıları hangi hedefle yazıyorsun?” sorusunun yöneltildiğini anlatıyor. Abdullah Bey’in açtığı davada artık Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan gelecek savunma bekleniyor.
Paylaşımlarının söz özgürlüğü kapsamına girdiğini savunan imam, “Diyanet, ‘Benim üzere konuşacaksın’ diyor. Bana casus suçlaması bile yapıldı. Şantaj da yapıldı. Benim vazifem insanların aklını kullanmasını sağlamak lakin o denli olmuyor. ‘İşine gelmezse güle güle’ diyorlar. Hani bu ülkede söz özgürlüğü vardı?” diye soruyor.
“Yürüyüşünüzü beğenmedikleri için de men edebilirler”
Mersin’de yaşayan, ismini değiştirdiğimiz Serkan Beyefendi, 41 yaşında. Müftülükte sekreter olarak çalışan bir bayanın iftirasına maruz kaldığını ve 15 yıllık imamlık vazifesinin bu halde sona erdiğini argüman ediyor.
“Bana zaafı vardı. Eşimi arayarak bir orta bir arada olduğumuzu söylemiş, beni de Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi’ne (CİMER) şikâyet etti. Müfettiş geldi. Ne kanıt var, ne de şahit lakin Kasım 2018’de ihraç edildim.”
Müfettişin kendisinden telefon görüşmelerinin altı aylık dökümünü talep ettiğini, temin edebildiği evrakları verdiğini fakat bu talebin özel hayatın saklılığı prensibine karşıt olduğunu söylüyor. Serkan Bey’e nazaran kendisi hakkında alınan karar hukuksuz ve “ortak nitelik” ibaresi de ucu açık olması sebebiyle yersiz.
İhraç edilen imam, “Yürüyüşünüzü beğenmedikleri için de memurluktan men edebilirler. Kime, neye nazaran ortak nitelik kaybedildi? Benzeri halde işinden edilen arkadaşlarım perişan” diye konuşuyor.
Şu an işsiz olan evli ve bir çocuk babası Serkan Beyefendi, açtığı davanın sonuçlanmasını bekliyor.
“Edison’un cennete gideceğini söylemem ihbar edilmiş”
Kamuoyunun “rockçı imam” olarak bildiği Ahmet Muhsin Tüzer de “ortak nitelik” koşulunun kaybı argümanıyla meslekten men edilenlerden. Kaş’ta rock kümesi kurduktan sonra hakkında soruşturma açılan ve dokuz ay evvel ihraç edilen imam, misyondan alınmasını hem hukuk hem de ahlak dışı bir hareket olarak pahalandırıyor.
İhraç edilen imam, “Müzik kümesinden sonra Diyanet benimle uğraşmaya başladı. Müfettiş gönderdiler, hayatımı didik didik araştırdılar. Müftüden müsaadesiz konser vererek para aldığım sav edildi. Doküman sundum fakat dikkate alınmadı. İhraç yazısı gelince şok oldum” diye konuşuyor.
Tüzer, arkadaşlarıyla yaptığı bir sohbeti anlatıyor. İnsanlığa hizmet edenleri konuştukları sohbette, kendisinin ampulü icat eden Edison’un cennete gideceğini söylediğini anlatıyor ve şöyle devam ediyor: “Bunu ihbar eden olmuş. Suçlamalar ortasında bu da var. İnanç özgürlüğü yok mu bu ülkede?” Tüzer’in iddiasına nazaran, son günlerde ayda yaklaşık 28 imam ihraç ediliyor. Tüzer’e nazaran, ortak nitelik kaybı gerekçesiyle meslekten men etmek demokrasi ve özgürlükler ismine skandal bir karar.
Diyanet İşleri Başkanlığı ise DW Türkçe’nin son beş senede kaç imamın hangi münasebetlerle ihraç edildiği sorusuna karşılık vermedi.
“İYİ Parti’ye dua okudum, işimden oldum”
İmam Zekeriya Bilada’nın öyküsü ise öbür imamlardan farklı. Nevşehir merkeze bağlı Nazaran kasabasında misyon yapan Bilada, her şeyin geçen sene DÜZGÜN Parti teşkilatının açılışına dua okuması için çağrılmasıyla başladığını anlatıyor.
Telefonla müsaade istediği müftünün, ‘Gidebilirsin’ dediğini söylüyor. Lakin Bilada, daha sonra belediye liderinin kendisini şikâyet ettiğini ve AKP’li yetkililerin de “Başkasına kelam verdik, senin yerini değiştireceğiz” dediğini öne sürüyor.
Bilada, Şubat ayında Diyanet İşleri Başkanlığı Kanunu’nun 25. hususu münasebet gösterilerek ihraç edildi. Bu hususta “Diyanet işçisi siyasi partileri yahut onların tavır ve davranışını övemez ve yeremez” sözü yer alıyor.
21 yıllık imam, Türkiye’deki birden fazla imamın mescitte ya da dışarıda siyaset yaptığını savunarak, lokal seçim devrinde Binali Yıldırım için dua eden imamın hala vazifede olduğunu hatırlatıyor.
Şu anki durumunu ise “Çocuğum da ben de engelliyim. Hayatımız berbat oldu. Vicdansızlıktan diğer bir şey değil. 40 yaştan sonra hiçbir yerde iş de bulamıyoruz. ‘Meral Akşener FETÖ’cü, sen de ona dua etmişsin’ diyorlar. Eş dost yardımıyla ayakta duruyoruz” kelamlarıyla anlatıyor.
“Sendika üyeleri KHK ile ihraç edildi”
Şırnak’ın Silopi ilçesinde misyon yapan S.T., 25 yıllık imamlık misyonuna sendika üyesi olduğu gerekçesiyle veda ettiğini anlatıyor. 46 yaşındaki imam, 2017 yılında Kanun Kararında Kararname (KHK) ile ihraç edilen memurlardan.
Silopi’de misyon yapan KESK’e (Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu) bağlı Diyanet ve Vakıf İşçileri Sendikası (DİVES) üyesi imamlar, hendek olayları kapsamında bölgede Türk Silahlı Kuvetleri’nin operasyonlarının başladığı 2015 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’na ihbar edildiklerini öne sürüyor. Bunun üzerine DİVES üyeleri hakkında “terör örgütüyle iltisaklı” oldukları teziyle soruşturma başlatılmıştı.
İmam S.T., “Yöneltilen suçlama, HDP mitinglerine ve Newrozlara katılmak. Şırnak genelinde imamlara terör teziyle soruşturma açıldı, hepsi de sendika üyesiydi. Problem sendikaydı. ‘KESK sol ve muhalif örgütlenme, bunlar da dine karşı’ algısı vardı” diyor.
DİVES’in ise şu an 20 üyesinin kaldığını, üyelerin baskı ve dehşet sonucu istifa ettiğini öne sürüyor.
Burcu Karakaş
© Deutsche Welle Türkçe
