İktisatçı-yazar Mustafa Sönmez, Abdullah Gül ve Ali Babacan’ın liderliğinde AKP’den ayrılacak isimler tarafından kurulacak yeni partinin, Türkiye iktisadının berbata gidişi ile bağlantısını ele aldı. “Ekonomideki makus gidişat ile 1967 doğumlu iktisadın eski kaptanı Ali Babacan öne çıkarılarak yeni bir merkez sağ partinin temelleri atılmaya başlandı. Krizde toparlanma gecikiyor. İktisat tabana vuruş sonrası patlak bir top üzere zıplama marifeti gösteremiyor. Merkez Bankası’nı Saray’ın denetimine alıp faiz indirme, kamu bankalarını düşük faize, döviz artışına basınç uygulamaya memur etme ile canlandırılmak istenen iktisat, pek dikiş tutacağa benzemiyor” yorumunda bulunan Sönmez, “Ekonomi ile ilgili güvensizlik belirten ekonomik aktörler ve örgütler çok düşük profille Babacan ile temas içindeler” değerlendirmesi yaptı.
Ali Babacan ile ilgili iktisat dünyasından yapılan açıklamaları derleyen Sönmez, “Erdoğan’ın gazabından sakınmak için açık takviyeden çekinen iş dünyası temsilcilerinin Ali Babacan yol açtıkça seslerini yükseltmeleri bekleniyor. Ancak bunun fincancı katırlarını ürkütmeden yapılması hiç mümkün değil. Çok kırılıp dökülme olabilir” yorumunda bulundu.
Mustafa Sönmez’in Al Monitor’de “İş dünyası Babacan’ı bekliyor” başlığıyla yayımlanan yazısı şöyle:
Türkiye’de 17 yıldır iktidarda tek başına bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), son bir yıldır süratle kan kaybediyor ve bu kayıpta iktisat en kıymetli etken. Krize giren iktisatla AKP karşısında muhalefet partileri güçlendi ve mahallî seçimleri kazanmalarında seçmenin ekonomik şikayetleri değerli bir etken oldu.
Kriz, AKP içinde ne vakittir beklenen bir yeni parti doğumunu da kolaylaştırdı. AKP’de yıllarca iktisadın dümeninde duran 2015’ten sonra ise uzak tutulan Ali Babacan, eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün dayanağıyla bir parti kurmak üzere kolları sıvadı. Sarsılan iktisat, Babacan’ı siyaset sahnesine çeken en kıymetli etken oldu denebilir ve artık bu teşebbüsün ete kemiğe bürünmesi, iktisadın iç ve dış aktörlerinin, iş dünyası örgütlerinin takviyesi ile ilerleyecek üzere görünüyor.
AKP içinde örtülü bir didişme olduğu öteden beri biliniyor lakin Erdoğan’a muhalif olarak ortaya çıkmaya kimsenin yürek edemediği, çıkmak isteyenlerin de ağır baskıya maruz kaldığı görülüyor. Gerçekten 2018 cumhurbaşkanlığı seçimleri için bilhassa CHP üst idaresi, eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ismi üstünde fikir idmanı yaparken, Gül’ü engelleme teşebbüsü hiç de nazikçe olmadı. Gül, adaylık için nabız yoklarken meskenine eski Genelkurmay Lideri Hulusi Akar helikopterle iniş yaptı.
Gül, siyaset sahnesine cumhurbaşkanı adayı olarak çıkamadı ancak yeni parti kurma teşebbüslerinin de dışında kalmadı. Bilhassa iktisattaki makûs gidişat ile 1967 doğumlu iktisadın eski kaptanı Ali Babacan öne çıkarılarak yeni bir merkez sağ partinin temelleri atılmaya başlandı.
Krizde toparlanma gecikiyor. İktisat tabana vuruş sonrası patlak bir top üzere zıplama marifeti gösteremiyor. Merkez Bankası’nı Saray’ın denetimine alıp faiz indirme, kamu bankalarını düşük faize, döviz artışına basınç uygulamaya memur etme ile canlandırılmak istenen iktisat, pek dikiş tutacağa benzemiyor. Temmuz 2019 sektörel inanç endeksindeki iniş, icraata pek güvenilmediğini de gösterdi. Bu durum yeni parti teşebbüsünün doğum bahtını daha da büyütüyor. Buraya nasıl gelindi, kısaca anımsayalım.
2018 yazında başlayan ekonomik türbülans süratle bir krize dönüşünce, yaklaşan kriz öngörülmüş ve cumhurbaşkanlığı, milletvekilliği seçimleri erkene alınmıştı. 24 Haziran 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanlığına yüzde 52 dolayında oyla tekrar seçilen ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni uygulamaya sokan Erdoğan, elde ettiği inanılmaz “tek adam” yetkilerine karşın krize gidişi önleyemedi, iktisat dümenine hakim olamadı ve Mayıs 2018 prestijiyle yıllık yüzde 36’yı bulan ABD doları fiyatındaki artış, bunun tesiriyle enflasyon tırmanışı, herkesi derinden sarstı. Yıllığı yüzde 20’lere çıkan enflasyon, bilhassa besin enflasyonunun yüzde 30’lara tırmanması seçmen kitlesinde ağır bir geçim sorunu yaratırken iç talepte sert bir daralmayı, devamında da iktisadın her dalında üretimde küçülmeyi getirdi. İşsiz sayısı bir yılda 1,1 milyon artarak 4,2 milyona çıktı. Bu, her ay 93 bin, her gün 3 bin dolayında işsizin işsizler ordusuna katılması demek.
Yeni partinin doğuşuna Erdoğan şimdiden ağır ruhsal baskı uyguluyor, parti kurmak isteyen Ali Babacan’ı “ümmeti bölmek” ile suçluyor ve bunun karşılıksız kalmayacağı tehdidini de her fırsatta savuruyor. Bu tehditler karşısında bilhassa iktisat ile ilgili güvensizlik belirten ekonomik aktörler ve örgütleri çok düşük profille Babacan ile temas içindeler.
Babacan’ın 2002-2014 periyodundaki performansından çok mutlu olan büyük holdinglerin üst örgütü Türkiye İş İnsanları ve Sanayicileri Derneği TÜSİAD’ın, yeni teşebbüse sempati ile yaklaştığı bildiriliyor. Habertürk’ten Fatih Altaylı, Babacan’ın TÜSİAD’ın önde gelenleri ile görüşmeler yaptığı ve memleketler arası iktisat etraflarından de takviye iletileri aldığını şöyle tabir etti: “Geçtiğimiz günlerde TÜSİAD üyelerini ziyaret etmiş, ekonomiyi değerlendirip üyelerle sohbet etmiş. Büyük ilgi ve iltifata mazhar olmuş. Yabancı yatırımcılar yahut temsilcileri ile yaptığı görüşmelerde ise ‘Size gereksinim var’ cümlesi çokça söyleniyormuş.” Bu habere bir tekzip gelmedi.
Dünya gazetesi Başyazarı Osman Arolat da “Ali Babacan, kurulacak partinin iktisat yüklü manifestosunu ve programının unsurlarını hazırlamaya çalışıyor. Takımını AK Parti ile hudutlu tutmayacağı, işadamlarından, liberallerden, hatta solcu bilinen isimlerden oluşturmaya çalışırken, bunların Batı yanlısı bir siyasal platformdaki potada eritilmesini amaçlıyor. Lakin bütün bunları dışarıya fazla isim sızdırmadan, açıklamalar yapmadan yürütüyor” diye yazdı ve bu bilgileri “AK Partili bir akil adamdan” aldığını belirtti.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve AKP’nin kuruluşu ve gelişimine daima takviye veren lideri Rifat Hisarcıklıoğlu ise Babacan teşebbüsü konusunda şimdi renk vermedi. Ancak Hisarcıklıoğlu’nun Babacan ile ilgili, 11 Şubat 2015’te ettiği kelamlar akıllarda: “2001 buhranı sonrası gerisi gerisine hayat verdiği ıslahat ile Sayın Başbakan Yardımcımız Ali Babacan’ın başında olduğu iktisat idaresi ile kamu borcu ve enflasyon üzere sıkıntıları, kronikleşmiş bu problemleri, 35-40 yıllık bu sıkıntıları aşabildik.”
Ali Babacan’ın hamisi Abdullah Gül üzere Kayserili olan TOBB Başkanı’nın, Erdoğan ile Babacan çatışmasında nerede duracağı elbette çok merak ediliyor lakin iktisadın yönetilememesi sorunu büyüdükçe tahlile kim yakınsa, orada duracağı pek sır değil. Bu, bilhassa TOBB çatısı altındaki İstanbul Sanayi Odası, Ege Sanayi Odası, Ankara Sanayi Odası üzere büyük bileşenlerin hallerinde net olarak görülebilecek.
Erdoğan’ın gazabından sakınmak için açık dayanaktan çekinen iş dünyası temsilcilerinin Ali Babacan yol açtıkça seslerini yükseltmeleri bekleniyor. Fakat bunun fincancı katırlarını ürkütmeden yapılması hiç mümkün değil. Çok kırılıp dökülme olabilir.
