Türkiye’yi sarsan sarsıntıların akabinde mümkün Marmara zelzelesi nedeniyle gözler İstanbul’a çevrilirken, Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, deniz tabanından geçen Karadeniz fayının, zelzele riski taşıdığına dikkati çekti. Bektaş, “1996’da yayınlanan haritada Trabzon ve Rize’nin zelzele tehlikesi, göz arkası ediliyor. İstanbul’da beklerken, Trabzon’da her an bir sarsıntı oluşabilir. Trabzon ‘deprem bölgesi değildir’ algısı, bugüne kadar herkesin de kabul ettiği sıhhatsiz yapılaşmaya neden oldu” dedi.
Beklenen muhtemel Marmara sarsıntısı nedeniyle tüm gözler İstanbul’a çevrilirken, Prof. Bektaş, Karadeniz fayının, sarsıntı riski taşıdığına dikkati çekti.
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Karadeniz fayının, Bartın’da 1968 yılında 6.6 büyüklüğünde zelzele ürettiğini belirterek, şunları söyledi:
“2019 yılında yayınlanan Trabzon ve Rize’nin sarsıntı tehlikesi gerek mahallî idare gerekse toplum tarafından göz gerisi ediliyor, anlaşılmıyor. Bu hususta elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz lakin maalesef o hususta da birtakım tenkitler alıyoruz.
“Trabzon’un sarsıntı tehlikesi 2, Rize’nin 3 kat arttı”
Oysa biz 1996 ile 2019 yıllarında yayınlanan zelzele tehlike haritaları ortasındaki farkı anlatmaya çalışıyoruz. Bu fark nedir derseniz, yeni haritada Trabzon’un zelzele tehlikesi 2 kat artmış, Rize’nin de 3 kat artmıştır. Bu artış, 1996 yılında yapılan ve 23 yıl yenilenmeyen zelzele tehlike haritasından kaynaklanmıştır.
23 yıl boyunca Trabzon ve Rize yöresinde inşa edilen yapılar bugünkü zelzele yönetmeliğine terstir ve sarsıntı tehlikesine açıktır. Bu haritanın verdiği kıymetler yalnızca sağlam yer içindir. Meğer bölgedeki taban hem dolgu, hem heyelan hem de plaj bölümlerindedir. Bu binalarla yapılar eski sarsıntı yönetmeliğine nazaran yapıldığı için Trabzon ve Rize’deki tüm yapılar zelzele tehlikesi altındadır. Rize’nin 3’te 1’i esasen dolgu alanı üzerindedir.”
“50 yıl içinde Trabzon’da zelzele olacak”
Karadeniz fay çizgisinde mümkün yaşanacak sarsıntıyla ilgili öngörüde bulunan Bektaş, şöyle devam etti:
“Deprem tehlike haritaları zelzelenin ne vakit ve nerede olacağını göstermez. İstanbul’da sarsıntı beklerken Trabzon’da her an bir zelzele oluşabilir. Sonuç olarak zelzelenin ne vakit ve nerede olacağını kimse bilmiyor. Varsayımı vakit ve yer vermek gerekirse önümüzdeki 50 yıl içerisinde Trabzon’da olabilecek sarsıntı yüzde 90 olasılıkla 6.6, yani Bartın sarsıntısına yakın bir sarsıntı olur.
Yüzde 10 olasılıkla da bu sarsıntıdan daha büyük olma mümkünlüğü var. Lakin bu 6.6 sarsıntı şiddeti ve yer sarsıntısı sağlam taban için geçerlidir. AFAD der ki, bizim verdiğimiz bu pahaların yanında mikro bölgelendirme çalışmaları yapmalısınız. Yani heyelan alanları, olgu alanlar, dere yatakları ve zayıf yerler için farklı bir bölgelendirme yapmanız gerekir.”
Prof. Dr. Bektaş, “Afet Bakanlığı kurulacaksa, tüm mahallî idarelerde de mutlaka ‘İl Afet Bilim Kurulu’ oluşturulmalı; bu şura yöneticileri bilgilendirmeli ve sarsıntı, heyelan, sel üzere afetlerin ziyanlarını en aza indirmek için prosedürler geliştirmeli” tavsiyesinde de bulundu.
