İçişleri Bakanlığı’nın, Diyarbakır, Van ve Mardin büyükşehir belediye liderlerini vazifeden uzaklaştırarak yerlerine kayyım ataması sonrası “kayyum-kayyım” yazımı üzerine tartışma tekrar başladı.
Yalnızca liderler değil belediye meclisleri de askıda; işte 10 soruda belediyelerde kurulan ‘kayyım’ düzeni
Yazım yanlışları konusundaki hassasiyetiyle de bilinen Türkiye’nin önde gelen lokal idare uzmanlarından Prof. Dr. Ruşen Keleş ile Dr. Özgül, “kayyım-kayyum” yazımı tartışması konusunda, “kayyım” yazımına işaret ediyor.
Çalışmada, “Türk Lisan Kurumu (TDK) Sözlüğü’ne nazaran “kayyum”, “belli bir malın yönetilmesi yahut belirli bir işin yapılması için görevlendirilen kimse”dir. Lakin Diyanet İşleri Başkanlığının yayımladığı İslam Ansiklopedisi’nde kayyum sözcüğünün “İslami bir kavram ve Allah’ın isimlerinden biri” olduğu belirtilmektedir.
Yine İslam Ansiklopedisi’ne nazaran, “kayyım” sözcüğünün, geniş manasıyla, hâkim tarafından kısıtlı, gaip vb. şahıslar ismine tüzel tasarrufta bulunmak üzere tayin edilen kimseleri anlatmak üzere kullanılan bir sözcük olduğu belirtilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye’deki yeni gelişmeler açısından belediyelerle ilgili olarak gerçekleştirilen düzenlemelerde “kayyum” sözcüğü yerine, yanlışsız kullanım olan “kayyım” sözcüğünün kullanılması yeğlenmelidir” deniliyor.
Dilbilimci İlhan Ayverdi ve Prof. Dr. Ahmet Topaloğlu tarafından hazırlanan Misalli Büyük Türkçe sözlükte “kayyım-kayyum” sözü için “Aslı kayyim olmakla birlikte lisanımızda yanlış olarak daha çok kayyum olarak kullanılmaktadır” sözü yer almaktadır. “Kayyim” için; “Belirli bir malın, özellikle bir vakfın yönetilmesi, muhakkak bir işin yönetilmesi için tâyin edilen kimse” denirken; “kayyum” için “Kendi zâtı ile kaim olan, varlığında ve varlığının devamında her şey kendisine muhtaç olduğu hâlde kendisinin hiçbir şeye muhtaçlığı olmayan, bütün mahlûkatı var kılıp varlığını devam ettiren manasında esmâ-i hüsnadandır” deniliyor.
Hukuk kitaplarındaki yazımı
Yürürlükte olan Türk Uygar Yasası ve Türk Ticaret Hukuku’nda, Prof. Baki Kuru’nun Hukuk Muhakemeleri Yöntemi isimli yapıtında ve Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun Uygar Hukuk kitabında ise “kayyum” değil, “kayyım” sözcüğü yer alıyor Ayrıyeten Prof. Dr. Ejder Yılmaz’ın Hukuk Sözlüğü ile Av. Hüseyin Özcan’ın Ansiklopedik Hukuk Sözlüğü’nde de “kayyım” formunda yazılıyor.
