Mahfi Eğilmez
Talep enflasyonundan maliyet enflasyonuna gidiş ve faiz artışı
Talep artar
arz karşılık verecek aynen aynen izle kadar süratli artmazsa
fiyatlar yükselmeye başlar
bu yükseliş devam ederse enflasyona dönüşür
bankalar mevcut faizle mevduatı tutamaz olurlar
faizler enflasyona paralel olarak artmaya başlar
faizler artınca finansman maliyetleri yükselmeye yönelir barbarians izle
maliyet artışları fiyatlara yansır
fiyatlar yükselir
enflasyon hızlanır
faizler tekrar artmaya başlar
Özet Talep artışıyla başlayan gelişmede enflasyon talep enflasyonu birinci neden ve faiz artışı sonuçtur Bu zincir devam ettiğinde bir jigolonun gunlugu izle faizlerdeki artış finansman maliyetlerini artırmaya başlayınca bu defa faiz neden maliyet enflasyonu sonuç olmaya başlar
Geçici Tahlil Zincirleme neden sonuç ilgilerinde tahlil birinci nedeni bulup onu çözmekten geçer Burada birinci bizden olur mu izle neden artan talebe arzın cevap verememesidir O halde tahlil iki yoldan birisiyle olur Birinci tahlil yolu arzı üretimi artırmak yahut ithalatla talebi karşılamaktır Bu vakit yahut döviz yetersizliği yüzünden mümkün bizi ayiran cizgi izle olmayabilir İkinci tahlil yolu Faizi artırmak ve bu yolla talebi kısmaktır Bunun da büyümeyi düşüreceği dikkate alınmalıdır
Kur artışından maliyet enflasyonuna geçiş ve faiz artışı
Ülke riskleri artar
kur yükselir boru 2039 izle yerel para paha kaybeder
ithal girdiler değerli hale gelir
ithal girdiye dayalı üretim maliyetleri yükselmeye başlar
üretici maliyet artışlarını fiyatlara yansıtır
bu yükseliş devam ederse fiyat artışları enflasyona dönüşür
kur business proposal izle artışını ve enflasyonu frenlemek için faizler artırılır
faizler artınca finansman maliyetleri yükselmeye yönelir
firmalar tekrar fiyatları artırırlar
enflasyon hızlanır
faizler tekrar artmaya başlar
Özet Ülke riskinde artışla başlayan gelişmede kur buz devri scratin hikayesi izle artışı birinci neden maliyet enflasyonu artışı zincirleme neden ve faiz artışı sonuçtur Bu zincir devam ettiğinde faizlerdeki artış finansman maliyetlerini artırmaya başlayınca bu kere kur atışıyla birlikte faiz artışı da cahil periler izle neden olmaya ve maliyet enflasyonu sonuç olmaya başlar Bir öbür sözle nedenler ve sonuçlar zincirleme görünümle birbirinin yerini almaya yönelir
Geçici Tahlil Neden sonuç bağlantılarında tahlil birinci nedeni bulup onu cars on the road izle çözmekten geçer Burada birinci neden artan riskler nedeniyle kurdaki yükseliştir O halde tahlil iki yoldan birisiyle olur Birinci tahlil yolu riskleri azaltmaya çalışmaktır Bu şayet risk artışı içeriden kaynaklanıyorsa mümkündür lakin şayet dışarıdan kaynaklanıyorsa her vakit mümkün olmayabilir İkinci tahlil yolu Faizi artırmak ve bu yolla döviz girişini artırarak kuru dengelemeye çalışmaktır Bu da sonuçta sıcak parayı çekecek bir adım olacağı için sürdürülebilir bir yaklaşım değildir
Enflasyon düşerken faiz de düşer
Enflasyon çeşitli nedenlerle düşebilir Her şeyden evvel enflasyona neden olan gelişmelerde aksine değişimler ortaya çıkarsa enflasyon düşebilir Mesela talepte bir düşüş olursa arzda ve ihracatta bir değişme olmadığı sürece enflasyonda düşüş başlar Arzda bir artış olursa talepte bir değişiklik olmadığı durumda enflasyon düşüşe geçer Ülke riskinde gerilemeler olur ve ülkenin parası öteki paralara karşı güçlenmeye başlarsa enflasyon düşmeye başlar Birtakım tıp krizlerde enflasyon düşer tam bilakis deflasyon ortaya çıkabilir Bunlara ek olarak enflasyonun düşmeşine tesirli olabilecek baz tesirleri de olabilir Baz tesiri karşılaştırmaya husus olan iki devirden birincisinde rastgele bir nedenle oran ya da sayılar üzerinde ortaya çıkan çok bir yükseliş yahut düşüşün karşılaştırılan devirlerin sonuçları üzerinde yarattığı tesirdir Bir örnekle açıklayalım Geçen yılın birinci aylarında kurlardaki artış sonucu Haziran ayında aylık enflasyonun yüzde 2 6 üzere çok yüksek bir ortanda geldiğini düşünelim Bu aylık artış endeksi 2 6 puan artırmış olur Bu yılın Haziran ayında kurlar birebir sıçramayı göstermediği ayrıca da bir olumsuz tesir olmadığı için aylık enflasyonun yüzde 0 3 geldiğini varsayalım Bu durumda geçen yılın Haziran ayına ilişkin yüzde 2 6 lık enflasyon oranı endeksten çıkacak yeni gelen yüzde 0 3 lük oran endekse girecek ve 12 aylık enflasyon 2 3 puan düşmüş olacaktır
İşte bütün bu nedenlerle enflasyonda ortaya çıkacak düşüş faizlerde de düşüşe yol açar Bankalar enflasyonun çok üzerinde faiz vermek istemez Beşerler da şayet enflasyonun düştüğünü görürse gerçek faizin enflasyondan arındırılmış faiz olumlu olması kaydıyla daha düşük faizlere razı olabilirler
Sonuç
Gerek talep enflasyonu gerekse kur artışı kaynaklı maliyet enflasyonunda şayet nedene bağlı bir tahlil bulunamıyorsa sonuçtan giderek yani faizi artırarak vakit kazanılır böylelikle süreksiz tahlil sağlanır Bu kazanılan vakit içinde enflasyona neden olan meselelerin tahlili için sistemi düzeltecek yapısal değişikler yapılmaya başlanmalıdır Şayet bu tedbirler alınmazsa sorun kısa vadede çözülmüş olmakla kalır
Baz tesiriyle düşen enflasyona öteki düşüşlerden daha titiz yaklaşmak gerekir Zira baz tesiriyle düşen enflasyon bir mühlet sonra bu kere karşıt baz tesiriyle yükselebilir
Bu akıl yürütmenin tek zayıf noktası kısa vade sıkıntısıdır İktisatçıların kısa vade anlayışıyla siyasetçilerin kısa vade yaklaşımı birbirini tutmaz İktisatçılara kısa vade üzere görünen mühletler siyasetçilere uzun vade üzere görünür O nedenle imkânsız olduğu tekraren söylense ve kanıtlansa bile faizi düşürerek enflasyonu düşürmek siyasetçiye çok alımlı gelir
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in şahsî blogundan alınmıştır
