İstanbul Havalimanı’yla ilgili birinci haberi yaptığımda daha ismi bile muhakkak değildi ve açılmasına bir yıldan fazla müddet vardı. Sivil havacılık konusunda uzman olan ve birçok özel havayolu şirketinin türel mevzuata dair düzenlemelerini gerçekleştiren, devrin CHP Trabzon Milletvekili Haluk Pekşen, yüklenici firmanın ihale sonrasında pist kotlarını 30 metre düşürmesi sayesinde 1.3 milyar dolara yakın haksız çıkar elde ettiği tezini gündeme getirmişti.
İnşaatı süren pistlerde o devirde bile çökmeler yaşandığını belirten Pekşen, sonrasında ‘İstanbul’ ismini alacak havalimanında sıkıntılar yaşanabileceği ihtarında bulunuyor ve “Bu değişikliğin uçuş emniyetine olabilecek olumsuz tesirleri ve uçakların iniş ve kalkışlarını tehlikeye düşürüp düşürmeyeceği konusunda rastgele bir bilimsel çalışma yapılmış mıdır” diye soruyordu.
“3. havalimanı projesindeki 90 metrelik pist makûs 30 metre düşürüldü; yüklenici firma 1.3 milyar dolar çıkar sağladı”
Havalimanının açılmasından sonra ortaya çıkan durum ve pilotların isimlerini vermeksizin gündeme getirdiği külfetler gösterdi ki, yapılmamıştı. Aslında İstanbul Havalimanı ile ilgili yaptığım ikinci haberin konusu da buydu.
Yolcular, havalimanına ulaşım ve daha sonrasında terminal binası içinde sirkülasyon ile uçak içindeki bekleme müddetlerinin uzunluğundan şikâyet ediyor; İstanbul’un yeni havalimanı ‘kötü hava koşulları’ nedeniyle uçakların havada kalması ve bir kısmının Çorlu’ya inmesi, kalkış sırasında bir uçağın pist kenarındaki direğe çarpması ve körüklerden birini arıların basması üzere olaylar nedeniyle gündemden hiç inmiyordu. T24’e konuşan pilotlar ise havalimanındaki en büyük sorun olarak taksi yollarının uzunluğuna ve eğimine dikkat çekiyor ve “Umarız olmaz” temennisinde bulunarak “Ama sanırım önemli bir olay olması, yeni havalimanı için kaçınılmaz” diyordu.
Uzun ve eğimli taksi yolları, yanan tekerlekler, uçağa çarpan kuşlar; pilotlar İstanbul Havalimanı’nı anlatıyor
T24’te yayınlanan haber sonrası çok sayıda arkadaşım, “Allah belanı versin, artık nasıl kullanacağız orayı, ödümüzü kopardın” yorumunda bulunurken; ben de mümkün olduğunca İstanbul Havalimanı’ndan kaçmaya çalıştım lakin dehşetin ecele yararı yoktu ve “yaklaşıyordu yaklaşmakta olan”… Bir aydan biraz uzun süren kaçıştan sonra, perşembe günü Hatay’a gitmek için İstanbul Havalimanı’nı kullandım ve -çokça şaşırsam da- gazeteci olarak mevcut ve mümkün teknik sorunlarını haberleştirdiğim havalimanından bir yolcu olarak hayli mutlu kaldım. İşte İstanbul Havalimanı İç Çizgiler Terminali’ne dair birinci tecrübem…
Havalimanına otomobille gidiş
İstanbul-Hatay uçuşu sabah 10:00’daydı. Hazır meskenden otomobil çıkarken bu fırsatı kaçırmadım ve İstanbul Havalimanı’na birinci gidişimde toplu taşımaya bulaşmadım. Sabah saat 07:00 civarında Feriköy’den havalimanına yaptığımız seyahat 20 dakikadan biraz uzun sürdü, hatta ‘Kemerburgaz Yolu’ olarak da bilinen d-020’den ayrılmamız gereken sapağa vardığımızda “Bu kadar çabuk mu” diye çokça şaşırdık. Google Maps de konut civarından havalimanına olan yol için seyahat mühletini 30 dakika olarak gösteriyor.
İstanbul Havalimanı, birçoklarının çokça özlediği Atatürk ve Sabiha Gökçen’in bilakis neredeyse ‘hiçliğin ortasında’ bulunduğu için yeniden bu iki havalimanına nazaran çok daha ferah bir havası var. Girişte ya da giden yolcu katının önünde rastgele bir sıkışıklık, yoğunluk yoktu. Dalaman Havalimanı’nı hatırlatan ağaçlı alt kattaki banklar da nikotin bağımlıları için memnunluk verici kaçış imkanları.
Girişte Atatürk Havalimanı’nı özletmeyen hız
Atatürk Havalimanı’nda, -özellikle de kapanmasına yakın dönemde- girişteki x-ray süreci epeyce uzun sürüyordu. İstanbul Havalimanı bu noktada yeni olmasının da avantajıyla hiç de selefini özletmiyor; kapıda çokça x-ray aygıtı var ve giriş çok kısa sürüyor, neredeyse hiç bekleme yok. Girerken kullanacağınız havayoluna uygun kapıyı tercih ederseniz check-in kısımlarına ulaşmakta rastgele bir sorun yaşamıyorsunuz. Benim yaşadığım tek ‘sorun’, insanların kendi kendilerine işlerini halletmeleri için tasarlanmış ‘self check-in’ bankolarını kullanmak için en az üç görevliye teşekkür etmek oldu.
Bu noktada yeni havalimanındaki eleman enflasyonundan da bahsetmek lazım. Yolcularının birçok birinci defa gelenlerden oluştuğu için havalimanında yardım için bekleyen çok sayıda misyonlu var. Etrafa dağılmışlar, uçuş panolarının altında duruyorlar ve yardım etmeye hakikaten istekliler; yalnız şöyle bir sorun yaşıyorlar:
Birçoğu yalnızca İngilizce biliyor, ona da -en azından benim denk geldiklerim, konuşmasına şahit olduklarım- pek de hakim değiller. Fakat asıl sorun bu değil, havalimanını kullanan turistlerin büyük bir kısmını Körfez ülkelerinden gelenler oluşturuyor ve birçoğu İngilizce bilmiyor, vazifeliler de Arapça ya da Farsça… Bu noktada birçok vakit Tarzanca devreye giriyor.
Güvenlik kontrolü
Havalimanının içinde ilerlemenin ne kadar sürdüğü ve ne kadar kolay/zor olduğuna dönersek. Check-in problemini hallettikten sonra sağ tarafta iç çizgiler giden yolcu kısmı var. Güvenlik denetimi hem Atatürk hem de Sabiha Gökçen’e nazaran çok daha fazla sayıda vazifeli ve x-ray aygıtıyla yapılıyor; bu sebepten de geçmek için uzun sıralar beklemiyorsunuz. 2016 yazındaki terör hücum sonrası Atatürk Havalimanı’na da alınan beden tarayıcıları yeni havalimanında da mevcut.
Kontrolden sonra yolcuları karşılayan koridorumsu kısımdaki mağazaların büyük bir çoğunluğu daha açılmamış. Muhtemelen açıldıklarında bu kısım bir havalimanından çok AVM’ye benzeyecektir.
Kaynak: İGA 360
Henüz AVM’leşememiş koridorun çabucak girişinde gazete, kitap, mecmua alınabilecek bir dükkan olması ‘okumadan uçamayanlar’, ‘gündemi illaki basılı yayından takip etmek isteyenler’ için sevindirici bir durum. Asıl sürpriz ise biraz daha ileride geliyor ve de nikotin bağımlıları bir sefer daha seviniyor. Güvenlik denetimini geçtikten sonra, daha bir dakika bile yürümemişken çabucak sağda sigara içmek için bir teras var; bonusu da çabucak yanında bulunan zincir kahve dükkanı. Sigara içilen teras, Atatürk ve Sabiha Gökçen havalimanlarındakine nazaran epeyce geniş ve önü de açık; beşere nikotin bağımlısı olduğu için tekrar yeni yine cezalandırılıyormuş üzere hissettirmiyor.
Havalimanı birinci açıldığında oturulacak alanlar şimdi tamamlanmadığı için haklı olarak eleştirilmişti. Gördüğüm kadarıyla bu sorun giderilmiş. Sık havalimanı kullananların bilhassa uzun bekleme müddetlerinde kullanışlı olduğu için birinci denetim ettikleri şeylerden biri olan ‘yatılabilecek koltuklar’ konusunda da İstanbul Havalimanı konforlu bir alan olmuş. Sabah saatlerinde sigara terasının önüne konan yuvarlak koltuklarda uyuyan bir sürü yolcu vardı.
İç sınırlarda uçaklara ulaşmak için havalimanının alt katına inmek gerekiyor. Alt kattaki geniş alanda kapılara gidişin ne kadar süreceğine dair bilgilendirici bir tabela olmaması havalimanını birinci kere kullanan yolcular için biraz gergin bir durum.
Bir başka eleştirim de yürüyen merdivenlerin çabucak altındaki oturma kümelerinin paklığına dair. Havalimanında çok fazla ‘ask me’ işçisi var lakin paklık personelleriyle ilgili birebir şeyi söylemek mümkün değil. Bu kısımdaki masaların neredeyse tamamının üzerinde kırıntılar, koltukların üzerinde ise artık yemekler vardı.
Her ne kadar kapıya varışın ne kadar süreceği gerginlik yaratsa da, iç çizgilerde girişe en uzak kapılardan biri olan G9’a varmam 5 dakikadan kısa sürüyor. Yol boyunca yürüyen bantlar ve yeme-içme alışverişi yapılabilecek yerler var. Gidiş kapılarının en sonuna nikotin bağımlılarını yeniden sevindirecek bir teras daha yerleştirilmiş.
İstanbul Havalimanı’nı kullanan yolcular ile pilotların en çok şikayet ettiği bahislerin başında uzun taksi mühletleri geliyor. Pistlerden ikisinin de terminalin batısına pozisyonlandırılması nedeniyle taksi müddetlerinin uzadığını belirten İstanbul Havalimanı CEO’su Kadir Samsunlu da bu sorunu kabul etmişti. Bu sebepten bindiğimiz Hatay uçağı da taksi kahrından azade değildi, körükten ayrılarak hareket etmeye başlamamızla tekerleklerin yerden kesilmesi ortasında 24 dakika geçti.
Bir gün sonra gerçekleşen dönüşte de uçak yere indikten yaklaşık 20 dakika sonra park yerine vardı. Otobüslerle havalimanı binasına ulaşılmasının akabinde içeri girince insanın burnuna çarpan ağır koku ve hangi uçuşla gelen yolcunun hangi valiz bandına gitmesi gerektiğini gösteren toplu bir panonun eksikliği güzel olmasa da, kentin belirli yerlerine taksi ve shuttle’larla ne kadara ulaşılabileceğini gösteren tabelalar bilgilendiriciydi. Hemen çıkışta yolcuları merkeze muhtemel ulaşım yollarına yönlendiren panolar da rastgele bir karmaşa yaşanmasını önlüyordu. Bilhassa yurt dışından gelen turistler için shuttle duraklarının çabucak önüne konan İstanbul Kart otomatları da çok kullanışlı olmuş.
Not: Perşembe sabahı İstanbul Havalimanı’na vardığımda hem pilotların hem de bahsin uzmanlarının bir evvelki haberde gündeme getirdikleri nedeniyle gergindim. Bu yüzden de havalimanında geçirdiğim mühletin dakika dakika kaydını tavır ve yorumlarımı Twitter’da da paylaştım. Aslında bu tecrübenin pek de uygun geçeceğini düşünmüyordum fakat benim zannettiğim üzere çıkmadı.
Yine de benim bir yolcu olarak İstanbul Havalimanı’nda konforlu bir tecrübe yaşamam ne bu havaalanının kuşların göç yolları üzerine, binlerce ağaç kesilerek yapıldığı gerçeğini değiştiriyor, ne güvenlik telaşlarını hafifletiyor, ne de halihazırda çalışan ve daha az masrafla geliştirilebilecek Atatürk Havalimanı’nın yok yere kapatılmasının yarattığı maddi kaybı azaltıyor. Tıpkı, İGA’nın havalimanı inşaatında çalışan emekçilerin fotoğraflarını sergilemesinin tekrar o emekçilerin yaşadıkları hak kayıplarını, insanlıkdışı muameleyi unutturmadığı üzere.
İstanbul Havalimanı şantiyesindeki berbat çalışma ve iş cinayetlerine karşı gerçekleştirdikleri aksiyonlar sebebiyle haklarında dava açılan emekçilerin yargılanması devam ediyor, bir sonraki duruşma 27 Kasım’da!
