T24 Haber Merkezi
Millet İttifakı’nı oluşturan partiler, Kahramanmaraş Depremi’nin yaralarının sarılması için uzun vadeli, kapsamlı ve somut tahliller öngören 58 unsurluk ortak kanun teklifi hazırladı. Teklif ile konutu yıkılan ya da ağır ve orta hasar gören vatandaşların tek konutu bedelsiz olarak devlet tarafından yapılacak, depremzedelere kira yardımı yapılacak, ödeme gücü kalmayan depremzedelerin kredi kartı ve tüketici kredisi borçlarının bir kısmı silinecek.
CHP Küme Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel, Engin Özkoç, Düzgün Parti Küme Başkanvekilleri Dursun Müsavat Dervişoğlu ve Erhan Usta, Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Cemal Enginyurt, DEVA Partisi Genel Lider Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Saadet Partisi Gençlik Kolları Genel Lideri ve Konya Milletvekili Abdülkadir Karaduman tarafından hazırlanan “Kahramanmaraş Merkezli Sarsıntıların Yol Açtığı Ziyanların Giderilmesi ile Birtakım Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Ait Kanun Teklifi”, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
“AKP kalıcı tahlil öngörmüyor”
Teklifin münasebetinde; şu değerlendirmelere yer verildi:
“Depremin maliyetinin 100 -150 milyar dolar aralığında olması beklenmektedir. AKP iktidarı her alanda olduğu üzere kapsamlı ve kalıcı tahliller getirmek yerine sarsıntıda ağır kayıplar yaşayan yurttaşlarımız için günü kurtarmaya dönük ve istismara açık düzenlemeler yapma yoluna gitmiştir. Yetersiz ve eksik düzenlemelerle yaraların sarılması mümkün değildir. Sarsıntı sonrasında devleti yanında görememekten yakınan vatandaşlarımızın hayatlarını kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması yerinde olacaktır.
Yaşanan zelzelenin akabinde ekonomik yaşama ait kimi tedbirlerin alınması gayesiyle bu kanun teklifi hazırlanmıştır. Bu kapsamlı teklif, Millet İttifakı’nın 30 Ocak 2023 tarihinde açıklanan ‘Ortak Siyasetler Mutabakat Metni’ndeki vaatlerinin ve taşıdığı ortak ruhun ışığında, yaşadığımız sarsıntı felaketinden çıkış için yeni, uzun vadeli, kapsamlı ve somut tahliller sunmaktadır. Mutabakat Metnimizde yer alan unsurların ve vaatlerin ötesinde, kamuda yeni harcama tedbirlerini getirmektedir.
“Deprem bölgesi güçlü formda ayağa kaldırılacak”
Teklifle; Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin yaralarını sarmak ve bölgeyi daha güçlü bir biçimde ayağa kaldırmak, zelzele riski yüksek bölgelerimiz ve vilayetlerimiz başta olmak üzere tüm Türkiye’yi zelzeleye sağlam hale getirme maksatlı düzenlemeler önerilmektedir.
Teklifimiz, vatandaşlarımızı mali açıdan korku duymayacakları bir geçiş süreciyle gelir, üretim, toplumsal haklar, yatırım, istihdam, vergi, fatura, kira yardımı, güçlendirme dayanağı, mülk ve araç edinme konusunda rahatlatabilecektir. Bölgedeki haksız fiyat uygulamalarının önüne geçmek için cezai yaptırımları ağırlaştıracak, tarım ve hayvancılıktaki kayıpları gidermek, bölgedeki yatırımları sürdürmek ve bölgeyi ‘çekim merkezi’ haline getirmek, istihdamı artırmak ve göçü engellemek için yeni bir güçlü dayanak paketi içermektedir. Depremzede ailelerimizin temel gereksinimlerinin problemsizce karşılanması için Bakanlıklara verilecek yeni vazifelerin yanı sıra, çocukların ve gençlerimizin eğitim ömründen kopmaması için yükseköğrenim seviyesi dâhil olmak üzere yeni bir takviye sağlamaktadır. Teklif, sarsıntı bölgesindeki tarihi ve kültürel varlıkların korunması için sit alanlarına özel düzenlemeler getirmekte, tarihi mirasın korunması ismine yeni mali dayanaklar içermektedir. Teklif, sarsıntı nedeniyle yapılan ihalelerin şeffaf bir halde gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik düzenlemeler içermektedir.
Deprem, bölgedeki kentlerimizin altyapısına da kıymetli ölçüde ziyan vermiştir. Bölgedeki belediyelerin yeni altyapı yatırımlarını yapması gerekmektedir. Büyükşehirlerin bütçeden aldıkları hissenin büyük biir kısmı o büyükşehirden tahsil edilen vergilere bağlı bulunmaktadır. Sarsıntının bu vilayetlerimizdeki vergi geliri tahsilatını da olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır. Bölgedeki birtakım büyükşehir belediyelerinin bu yılki bütçe hisselerinin enfasyona karşın 2022 yılındaki hissesinin altında kalması mümkündür. Bu azalmayı önlemek için teklifte, zelzele bölgesiyle hudutlu olarak büyükşehir belediyelerinin vergi gelirleri tahsilatından aldığı hissenin, enflasyonun yüzde 50 seviyesinde gerçekleşebileceği de göz önüne alınarak evvelki yılın yüzde 150’sinden daha az olamayacağına ait bir düzenlemeye yer verilmektedir. Bölgedeki belediyelerin yapacakları altyapı projeleri için kredi taleplerinin artacağı göz önüne alarak Vilayetler Bankasının sermayesinin tamamı hazineden karşılanacak biçimde artırılması teklif edilmektedir.”
58 unsurluk teklif
Toplam 58 unsurdan oluşan kanun teklifi ile yapılacak düzenlemelerden kimileri şöyle:
“-Depremde konutu yıkılan ya da ağır ve orta hasar gören vatandaşların tek konutu bedelsiz olarak devlet tarafından yapılacak
– Evleri yıkılmış çiftçilere, çağdaş tip mesken, ahır ve ağılları ile bakıcı konutları bedelsiz verilecek
-Depremde konutu yıkılanlara kalıcı konutu teslim edilinceye kadar, kiracılara iki yıl mühletle kira yardımı yapılacak
-İkamet edebileceği bir konutu bulunmayan kiracı pozisyonundaki depremzedeler için de devletin konut yapabilecek
-Deprem bölgesinde güçlendirilebileceği teknik olarak belirlenen yapılar için hak sahiplerine uygun şartlı uzun vadeli finansman dayanağı verilecek
-Deprem nedeniyle inşa edilecek konut, işyeri ve altyapı ile gibisi işlere ait ihaleler şeffaf bir biçimde yapılacak, gerçekleşmeleri aşikâr aralıklarla kamuoyuna açıklanacak
-Konutu ve/veya işyeri yıkılan ya da yıkılacak olanların su ve telefon borçları silinecek
-İşini ve gelirini kaybettikleri için ödeme gücü kalmayan depremzede vatandaşların kredi kartı ve tüketici kredisi borçlarının belirli bir kısmı silinecek
-Bölgedeki ziraî üretimin canlandırılması için aşikâr bir müddet mazot da dahil ziraî girdi dayanağı verilecek, çiftçilerin Ziraat Bankası ve tarım kredi kooperatiflerine olan ziraî kredi borçları silinecek
-Küçük işletmelere ve esnafa yapacakları yeni yatırımlar için kamu bankalarından uzun vadeli finansman takviyesi sağlanacak
-İkameti zelzele bölgesinde bulunan yükseköğrenim öğrencilerine burs ve fiyatsız barınma hakkı verilecek
-Deprem bölgesindeki vatandaşların kamuya ve kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlara olan borçlarının bir kısmı silinecek, bir kısmı da ertelenecek, vergi istisnaları getirilecek
-Deprem nedeniyle tarım yeri kullanılamaz hale gelenlere Hazineye ilişkin tarım toprakları bedelsiz olarak kiralanacak
-Deprem bölgesindeki bebekler için ailelerine bir yaşına kadar mama, süt ve bebek bezi takviyesi verilecek
-Depremde meskeni yıkılanların satın alacakları birinci konut harç ve KDV’den istisna tutulacak.
-Deprem bölgesindeki belediyelerin vilayetler bankasına olan borçları terkin edilecek, sarsıntı nedeniyle belediyelerin artacak kredi talebini karşılamak hedefiyle Vilayetler bankasının sermayesi 90 milyar liraya çıkarılacak
-Depremde yaralanan yahut sakat kalanlara muhtaçlık duydukları her türlü protez ve düzgünleştirici araçların bedelsiz sağlanacak
-Depremler nedeniyle, malul kalan sigortalı yahut iştirakçiler ile ölen sigortalı yahut iştirakçilerin hak sahiplerine prim yahut kesenek ödeme mühleti aranmaksızın, SGK tarafından aylık bağlanacak
-İşyeri yıkıldığı için işsiz kalan esnafa Esnaf Ahilik Sandığından işsizlik ödeneği verilecek
-Depremde ağır hasar görerek kullanılmaz hale gelen taşıtların hurdaya çıkarılması halinde, sahiplerine tıpkı cins taşıtı ÖTV’siz satınalma hakkı sağlanacak.”
