Karar muharriri Mikdat Karaalioğlu, Türkiye’nin tam demokrasiye geçmek için tarihinin en uygun periyodunu yaşadığını argüman etti. Karaalioğlu, “Koşulların bu derece uygun olmasının en kıymetli nedeni de paradoksal bir formda AK Parti iktidarlarıyla Türkiye’nin öbür iktidar periyotlarıyla kıyasa kabul etmez halde artan refahı” sözünü kullandı. “Muhafazakârların önünde demokratik kurumlaşma ismine önemli bir imtihan bulunuyor” görüşünü yazan Karaalioğlu, “Sayın İmamoğlu’nun belediye başkanlığı müddetince sergileyeceğimiz tutum. AK Parti’nin İstanbul Belediye Meclisi’ndeki çoğunluğa sahip olması ve merkezi iktidarı elinde bulundurması İmamoğlu’nun hareket kabiliyetini sınırlayacak. Aslında bu makul hudutlarda gerçekleşmesi durumunda, en azından 31 Mart sonuçları açısından, legal ve mantıklı bir durum. Sonuçta bu çoğunluğu seçmen belirledi. Fakat demokratik ve ahlaki hudutlar aşılırsa bu AK Parti açısından siyasi bir intihar olacağı üzere muhafazakâr kesim açısından da telafisi çok güç tarihi bir gerilemeye neden olur. Muhafazakâr kamuoyu yeni periyotta hiç alışık olmadığı, yeri gelince kendi kurumlarına karşı baskı oluşturmak üzere tutumlar sergileyebilecek mi? Muhafazakâr kesim için AK Parti’nin bahtından daha değerli olan soru bu” diye yazdı.
Karaalioğlu’nun “AK Parti’nin değişimi, muhafazakârların dönüşümü” başlığıyla yayımlanan yazısı şöyle:
Öyle görünüyor ki demokrasi, hukuk, temel hak özgürlükler gibi alanlarda uzun vakittir beklenen adımları AK Parti şimdi atacak. Sayın Erdoğan muhtemelen daha evvelki telaffuz ve halleri ile çelişir görünen birçok yeniliği uygulamaya sokacak. Seçim sonuçları bunu gösteriyor ve temel meşruiyeti seçmene dayanan Erdoğan’ın bunun dışında bir adım atması çok düşük bir ihtimal.
Ancak AK Parti ve Erdoğan’ı özeleştiriye davet eden bilhassa muhafazakâr kısmın gözardı etmemesi gereken bir gerçek var. Muhafazakâr kesitin temsilcisi olan bir partinin demokratlık derecesi, içinden çıktığı ve yaşadığı etrafın demokrasi kabiliyetiyle direkt alakalı. Son seçimlerde Millet İttifakı’na yüzde 5 oranında kaydığı kestirim edilen muhafazakâr oylar yalnızca AK Parti’ye değil muhafazakâr kurumlara duyulan bir reaksiyon olarak da okunmalı.
Alınan siyasi kararların sorumlusu elbette politiklerdir. Fakat AK Parti’nin çoğulcu, demokratik, kapsayıcı ekseninden kaymasının bir nedeni de muhafazakâr topluluğun kamuoyu baskısı üzere bir denetim düzeneğini işletememesidir. İslami cemaat ve kümelerde şahıslara kutsiyet atfedilerek oluşturulan hiyerarşik sadakat, mensubu olduğumuz sosyo-kültürel etrafın itiraz ve tartışma kültüründe yüz yıllardır kapatamadığı aralık ve bu zaafiyetleri ranta çevirmesini çok âlâ bilen müptezeller, ortaya çıkan siyasi tablonun ortak müsebbibidir. Biri başkasından daha az ya da fazla sorumlu değildir.
***
Evet, diyelim ki AK Parti dilek edilir seviyede demokratik bir kurum olmayı başaramamıştır , pekala diğer muhafazakâr eğilimli kurumlar bunu başarabilmiş midir? Bu istikametiyle Türkiye’nin genel sorunu olan demokratik kurumlaşmada, muhafazakârların da istek edilir sıçramayı, uygun şartlara karşın başaramadıkları ortadadır. Kurumlardan kasdedilen, yapılardan çok aksiyon ve hallerdir. Bu noktada Şevket Pamuk’un Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihikitabındaki kurumlar tarifinden istifade edebiliriz. Kitabın iktisadi gelişmelerde kurumların kıymetinin anlatıldığı üçüncü kısım S.38’de kurumlar “Toplum içinde kişler yahut farklı kümeler ya da kesitler ortasındaki ilgileri biçimlendiren ve yönlendirilen yazılı ve yazılı olmayan kurallar, örgütlenmeler ve bunların uygulanması
Her ne kadar zihinlere abartılı bir beka telaşı sokulmuş olsa da, Türkiye tam demokrasiye geçmek için tarihinin en uygun devrini yaşıyor. Şartların bu derece uygun olmasının en kıymetli nedeni de paradoksal bir biçimde AK Parti iktidarlarıyla Türkiye’nin öteki iktidar devirleriyle kıyasa kabul etmez halde artan refahı. Ekonomik göstergelerin berbat olması ve acil önlemler alınmaması durumunda önemli bir krizin gelme ihtimali bu gerçeği değiştirmiyor. Pek çok göstergenin yanında Türkiye’de orta sınıf sayısal olarak hiç bu kadar yüksek düzey ulaşmamıştı. Bu tarihi eşiği aşabilmek sadece bir siyasi partinin dönüşüm kabiliyetine de bağımlı değil.
Muhafazakârların önünde demokratik kurumlaşma ismine önemli bir imtihan bulunuyor: Sayın İmamoğlu’nun belediye başkanlığı müddetince sergileyeceğimiz tutum. AK Parti’nin İstanbul Belediye Meclisi’ndeki çoğunluğa sahip olması ve merkezi iktidarı elinde bulundurması İmamoğlu’nun hareket kabiliyetini sınırlayacak. Aslında bu makul sonlarda gerçekleşmesi durumunda, en azından 31 Mart sonuçları açısından, yasal ve mantıklı bir durum. Sonuçta bu çoğunluğu seçmen belirledi. Ancak demokratik ve ahlaki sonlar aşılırsa bu AK Parti açısından siyasi bir intihar olacağı üzere muhafazakâr kesim açısından da telafisi çok güç tarihi bir gerilemeye neden olur. Muhafazakâr kamuoyu yeni periyotta hiç alışık olmadığı, yeri gelince kendi kurumlarına karşı baskı oluşturmak üzere haller sergileyebilecek mi? Muhafazakâr kesim için AK Parti’nin yazgısından daha kıymetli olan soru bu.
