1989 yılında bir askeri darbeyle iktidara gelen Sudan Devlet Lideri Ömer el Beşir 30 yıl Karaköy escort sonra sokak şovlarının akabinde tekrar bir askeri müdahaleyle vazifesinden alınmıştı El Beşir bugün birinci defa hakim karşısına çıktı
Ömer el Beşir Sudan tarihinin en uzun müddet vazifede kalan devlet lideriydi Kayaşehir escort bayan
1940 yılında Hartum’un 180 kilometre kuzeyindeki Havaş Banga isminde bir köyde doğan el Beşir 12 çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi
El Beşir 49 yaşındayken katıldığı darbeyle ülkesinde Escort Küçükçekmece iktidarı ele geçirdi ve bugüne kadar da bırakmadı
Seçimle iktidara gelen hükümete karşı 30 Haziran 1989 tarihinde düzenlenen askeri darbeyi Müslüman Kardeşler’in Sudan kolu periyodun değerli İslami kanaat başkanlarından Hasan el Turabi liderliğindeki Ulusal İslami Cephe de destekledi
Ordunun üst seviye isimleri bu İslami darbeye sıcak bakmadıkları için Turabi de alt rütbelerden destekçi buldu Bulduğu isim de o devir tuğgeneral rütbesinde olan el Beşir oldu
El Beşir askeri darbenin akabinde 15 üyeli Ulusal Kurtuluş için Devrimci Komuta Kurulu’nun lideri olarak idareye el koydu Darbenin akabinde gerçekleştirdiği birinci icraatından birisi kendisini korgeneral rütbesine yükseltmek oldu Daha sonra kendini mareşalliğe atadı
30 yılda birçok badire atlattı
El Beşir 2010 yılındaki devlet başkanlığı seçimlerinin akabinde bir daha aday olmayacağını açıklamış lakin 2015’te adaylığını koyup tekrar kazanmıştı Bu defa 2020 seçimlerinde aday olmayacağını söylemişti
Ancak daha sonra tekrar fikir değiştirip adaylık sinyali vermişti Şayet vazifeden alınmasaydı 2020 seçimlerinde aday olmaya hazırlanıyordu Kazanması halinde yedinci kere seçilmiş olacaktı
El Beşir 30 yıl boyunca birçok badireyi atlatarak iktidarda kaldı Afrika’yı yakından takip eden siyasi yorumcular Beşir’in rakipleri ortasındaki uyuşmazlıkları kendi lehine kullanarak karşısına kaydadeğer bir rakip çıkmasını engellediğini söylüyor
Aradan geçen 30 yıl içinde yalnızca iç çekişmelerden değil 2003’teki Darfur iç savaşı 2009 yılında Memleketler arası Ceza Mahkemesi tarafından hakkında çıkartılan yakalama kararı ve 2011 yılında Güney Sudan’ın ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesi üzere olaylardan da iktidarını kaybetmeden çıkmayı başardı
Görevi boyunca ülkesine yaptığı en büyük katkı ise petrol arama çalışmalarının başlatılmasına müsaade vermesi oldu
Rakiplerini teker teker bertaraf etti
Ömer el Beşir’in iktidarda olduğu 30 yıllık iktidarını İslamcılar ile ordu ortasında kurduğu ve vakit zaman da mevcut gelişmelere bağlı değiştirdiği güç istikrarının üzerine oturttu
El Beşir iktidarda olduğu mühlet boyunca kendisine siyaseten rakip olarak gördüğü çabucak herkesi bertaraf etmeyi başardı
Bu isimlerden birincisi de askeri darbenin gerisindeki siyasi gücü sağlayan ve devrin en kıymetli siyasal İslam kanaat liderlerinden el Turabi oldu
1996 yılında yapılan seçimlerde el Beşir oyların yüzde 75’ini alarak seçildi El Turabi de parlamento lideri oldu
Beşir’in iktidarının birinci devirleri el Turabi ile girdiği iktidar çabasının gölgesinde geçti O devir iki başkan ortasında önemli bir istikrar ögesi olan Devlet Lideri Yardımcısı General Zubeyir Muhammed Salih’in 1998 yılında kuşkulu bir uçak kazasında hayatını kaybetmesi siyasi çekişmenin artmasına neden oldu
Aralık 1999’da el Turabi ile el Beşir ortasındaki iktidar çabası tepeye ulaştı El Turabi’nin başkanlığındaki parlamento Beşir’in yetkilerini azaltan bir dizi yasal düzenleme yapmak istedi
Ancak bu teşebbüs parlemtonun lağvedilmesi ve el Turabi’nin çok sayıda destekçisinin de Beşir’in tarafına geçmesiyle sonuçlandı
El Beşir’in el Turabi’nin destekçilerini kendi safına çekmesinde 1996 yılında Mısır eski Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’e yönelik suikast teşebbüsüne Sudan’ın dayanak verdiği tarafındaki savların akabinde memleketler arası baskının artması ve bunun sonucunda da Sudan’da Turabi’ye yakın birtakım değerli isimlerin suikasta karıştığı söylenen bireylerle ortalarına uzaklık koymak istemelerinin tesiri olduğu belirtiliyor
Turabi daha sonra tutuklandı ve 2016 yılında hayatını kaybedene kadar siyaseten eskisi kadar tesirli olamadı
2000’li yıllarda gücünü pekiştirdi
Turabi’nin gücünü kaybetmesinin akabinde 2000’li Beşir’in gücünü pekiştirmesiyle geçti 2000 yılında yapılan seçimleri kazanan el Beşir bu devirde sırf İslamcı kümelerin değil silahlı kuvvetler ve güvenlik bürokrasisinin de tam dayanağını almayı başardı
İktidarını pekiştirdiği periyotta de hem Kuzey ile Güney Sudan ortasındaki iç savaş hem de Darfur katliamındaki tavrıyla milletlerarası alanda tenkit oklarının amacına oturdu
Kuzey ile Güney Sudan ortasında 21 yıldır devam eden iç savaş 2005’te imzalanan barış muahedesiyle sona erdi
El Beşir barış muahedesiyle Güney Sudan’ın bağımsızlığı için çaba eden ve memleketler arası alanda güçlü dayanak toplayan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi SPLM önderi Albay John Garang’ı idareye almayı kabul etti Mutabakat kapsamında hazırlanan geçiş anayasası el Beşir’e rastgele bir seçim olmadan 2010’a kadar iktidarda kalma hakkı tanıdı El Beşir tarafından yardımcılığına getirilen Garang Temmuz 2005’te bir helikopter kazasında öldü
Bunun akabinde güç paylaşımı mutabakatının kurallarının uygulanması meşakkate girdi ve Sudan idaresi ile SPLM ortasında tekrar yükselen tansiyon Güney Sudan’ın 2011 yılında referanduma giderek bağımsızlığını ilan etmesiyle sonuçlandı
Beşir hakkındaki suçlamalar
El Beşir’i iktidarı boyunca memleketler arası alanda en çok zorlayan gelişme ise 2008 yılında Memleketler arası Ceza Mahkemesi Savcısı Luis Moreno Ocampo tarafından hazırlanan iddianame oldu
Moreno Ocampo el Beşir’e Darfur’daki iç savaşta soykırım savaş hatası ve insanlığa karşı hata sürece suçlamalarını yöneltti
Sudan’ın batısında bulunan Darfur eyaleti uzun yıllardan bu yana dini etnik ve ekonomik münasebetlerle farklı isyanlara sahne oldu
Şubat 2003’te ise hükümet sert biçimde müdahale etti Darfur’daki çatışmalardan 3 milyon kişinin etkilendiği belirtiliyor
El Beşir hakkında 2009 yılında arama kararı çıkartıldı El Beşir hakkındaki arama kararı nedeniyle iktidarının son yıllarında hiçbir Batı ülkesini ziyaret edemedi
El Beşir ise hakkındaki argümanları reddediyor ve Darfur’da siyah Afrikalılara yönelik katliam tecavüz ve azap üzere hatalar işlediği öne sürülen Arap Cancavit milislerini desteklemediğini söylüyor
Türkiye ile ilişkileri
Ömer el Beşir periyodunda Sudan’la en yakın alaka kuran ülkelerden birisi de Türkiye oldu El Beşir hakkında 2009 yılında arama kararı çıkartılmasının akabinde memleketler arası bir toplantı için Türkiye’ye davet edilmiş olması büyük tartışma çıkardı
El Beşir hakkındaki suçlamalar ve arama kararına karşın son 10 yıl içinde Türkiye’yi birkaç sefer ziyaret etti ve hatta iki ülke ortasında bir dizi ticaret ve yatırım mutabakatı imzalandı
Aralık 2017’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Sudan’a yaptığı ziyaret iki ülke ortasındaki ilgilerin derinleşmesinin bir işareti olarak tanımlandı
Erdoğan ziyareti sırasında 22 muahede imzalandı ve 2022 yılına kadar kadar 10 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşma maksadı konuldu
Sudan’da ayrıyeten Türkiye’nin yaptığı hastane ve başka kimi altyapı tesisleri de bulunuyor
Erdoğan yeniden tıpkı ziyaret sırasında Kızıldeniz’de bulunan Sevakin Adası’nın Türkiye’ye verilmesini istedi El Beşir’in de bu talebe olumlu karşılık verdiği açıklandı lakin adaların statüsüne ya da iki başkanın mutabakatına ait resmi bir açıklama yapılmadı
Sevakin Adası’yla ilgili gelişmeler o devir başta Suudi Arabistan olmak üzere kimi bölge ülkelerinin reaksiyonunu çekmişti
Petrol gelirleri azalınca ekonomik sıkıntılar başladı
Özel hayatı konusunda çok fazla bir şey bilinmeyen sadece çocuğu olmadığı ve iki sefer evlendiği bilinen el Beşir iktidarı boyunca muhaliflere karşı sert bir tavır benimsedi Nisan 1990’daki darbe teşebbüsünün çabucak akabinde katılan 28 subayı süratli bir biçimde idam ettirdi
Zaman vakit ülkede başlayan protestolarda gözaltına alınanları hayalet evler olarak bilinen kayıtdışı hapishanelerde tuttu Buralarda tutulan protestoculara azap yapıldığı öne sürüldü
Ancak el Beşir’in bu sert tavrı bu yıl iktidarını müdafaasına yetmedi Çünkü ordu tarafından vazifeden alınmasına giden süreçte geçen yılın sonlarında başlayan protesto aksiyonları değerli rol oynadı
Aralık ayında yakıt ve ekmek fiyatlarını artmasını protesto etmek emeliyle binlerce Sudanlı sokaklara döküldü
Ülkenin yaşadığı ekonomik meşakkatlerin temelinde petrol rezervlerinin kıymetli bir kısmının bulunduğu Güney Sudan’ın bağımsızlığının akabinde gelirlerin önemli formda azalması ve buna karşı tedbir alınamaması yatıyor
Güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu onlarca kişi ömrünü yitirirken el Beşir de Şubat 2019’da harika hal ilan etti kabinede değişikliğe gitti ve eyalet valilerinin tamamını askerlerle değiştirdi
Ancak bu tedbirler kâfi olmadı İktidarının başından bu yana dayanağını aldığı Sudan ordusu tavır değiştirdi ve bugün el Beşir’in misyondan alınıp tutuklandığı açıklandı
Ordu iki yıllık bir geçiş periyodunun akabinde seçimlere gidileceğini ve yeni bir anayasanın hazırlanacağını açıkladı
- Sudan’da ordu idareye el koydu Devlet Lideri Ömer el Beşir’i vazifeden alıp tutukladı
- Sudan’daki el Beşir tersi protestocuların sloganı ‘Git artık’
- Sudan 30 yıldır vazifede olan Devlet Lideri Ömer El Beşir le vedalaşıyor mu
- Sudan’da birtakım askeri birlikler ‘göstericileri korudu’
- Sudan önderi El Beşir neden ülke geneline yayılan bir halk ayaklanmasıyla karşı karşıya
- Sudan’da El Beşir aksisi şovlar Yeni Arap Baharı mı
