Prof. Dr. Hüseyin Öztürk: İstanbul’un erken ikaz sistemi çalışmıyor

İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, İstanbul’un erken ihtar sisteminin çalışmadığını söyledi. Öztürk, “Erken ikaz sistemi için Kandilli Rasathanesi vazifelidir yasal olarak, AFAD değil. Bütün veriler Kandilli’de ‘proses’ edilir. Kandilli kararı İstanbul’daki yöneticilere iletecektir, dijital olarak. Direkt sistemi kapatacaktır fakat bu sistem bugün çalışmıyor maalesef. Bunu da üzülerek söylemek istiyorum”  dedi. Kandilli Rasathanesi’nden ise bahisle ilgili açıklama yapılmadı. Fakat rasathanenin internet sayfasında İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İkaz Sistemi hakkında bilgiler yer alıyor. 2019 Aralık ayında açıklama yapan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Haluk Özener de, Marmara Denizi tabanına yerleştirilen fiber optik kabloların trolle avlanan balıkçılar tarafından parçalandığını açıklamıştı. Fiber optik kabloların geçen müddete karşın hâlâ onarılmadığı belirtildi.

“Marmara Denizi ayakta kalacak tek yerimiz olacak”

İstanbul Teknik Üniversitesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı,  “Denizcilik Dalı Mümkün İstanbul Sarsıntısına Hazır mı” başlığıyla sempozyum düzenlendi. Hususlarında uzman olan kıymetli isimlerin katıldığı sempozyumda, Marmara sarsıntısında Marmara Denizi’nin kıyılarının kullanılması üzere pek çok mevzu masaya yatırıldı. Sempozyuma katılan İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, mümkün Marmara zelzelesi ile ilgili kıymetli ikazlarda bulunarak afet durumunda Marmara Denizi’nden yapılacak müdahale planlarına dikkat çekti. Sarsıntı anında karada büyük bir kaosun yaşanabileceğini belirten Öztürk, “Marmara Denizi ayakta kalacak tek yerimiz olacak. O yüzden zelzele afetine etraf vilayetlerle birlikte hazırlanılması lazım” ihtarında bulundu. 

“Marmara Denizi Afet Uyum Başkanlığı oluşturulmalı”

Sempozyumda konuşan Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, “Marmaray’ın kendini kapatma sistemi çalışacak bu türlü büyük zelzelede. Çıkışı açık verecek lakin girişi kapatacak tedbirleri var. Ancak tekrar de karada büyük bir kaos olabilir. Marmara Denizi ayakta kalacak tek yerimiz olacak. O yüzden sarsıntı afetine etraf vilayetlerle birlikte hazırlanılması lazım. Marmara Denizi Afet Uyum Başkanlığı oluşturulmalı. Bu çok değerli. Marmara Denizi’ndeki vilayetlerin valileri, belediye liderleri, garnizon kumandanları kesinlikle tertipli toplantı yapıp, bu mevzuda birliktelik oluşturması lazım” dedi. 

“İstanbul’un erken ikaz sistemi çalışmıyor”

İki periyot Jeoloji Mühendisleri Odası’nın şube başkanlığını yaptığını hatırlatan Öztürk, “Uzun müddettir bu mevzuları söylüyorum ancak maalesef bir yol alamadık. Dahası bugün, İstanbul’un erken ikaz sistemi çalışmıyor. Bunu da söylemek zorundayım. Erken ihtar sistemi için Kandilli Rasathanesi vazifelidir yasal olarak, AFAD değil. Bütün veriler Kandilli’de proses edilir. Kandilli kararı İstanbul’daki yöneticilere iletecektir, dijital olarak. Direkt sistemi kapatacaktır lakin bu sistem bugün çalışmıyor maalesef. Bunu da üzülerek söylemek istiyorum” diye konuştu.

“Marmara Denizi’nin kıyılarını izlememiz ve hazır tutmamız lazım”

Zaman kaybetmeden atılması gereken adımlara dikkat çeken Öztürk, “Bu çok kıymetli. Marmara Denizi’nin kıyı kullanımını kesinlikle mercek altına alıp, santim santim Marmara Denizi’nin kıyılarında kim ne yapıyor, onu bilmemiz lazım. Yalnızca bunu değil. Fakat bir dalganın da bu kıyılara, harekete geçecek operasyon gücümüze de bir ziyanı olabilir. Yapacağımız hareketi de yapamayabiliriz. Bunu da gözeterek Marmara Denizi’nin kıyılarını çok taraflı izlememiz ve hazır halde tutmamız lazım. Balıkçı barınakları, limanlar, iskeleler, iletim çizgileri, fabrikalar, tersaneler, risk altındaki konutlar, alt yapısı hazırlanmış toplanma alanları, iş makinalarının yerleri üzere, bunların hepsi bir haritada çok net olarak konumlanması ve bu hazırlığın yapılması lazım. Bunun başında da Marmara Denizi Afet Uyum Başkanlığı üzere bir başkanlık altında, vakit geçirmeden yapılması lazım” davetini yaptı.

“Afetle gayret sanıldığı üzere kolay değil”

Deprem bölgesine gittiğinde yaşadığı sorunu anlatan Öztürk, “İki kere sarsıntı bölgesine gittim. Son gittiğimde inanamayacaksınız. İskenderun bölgesinde ve Hatay’da kullanacak tuvalet bulamadım. Beş tane akaryakıt istasyonu geçtim. Bir çok STK’nın yerine gittim fakat hiçbirinde tuvalet bulamadım. İnanamazsınız. ‘Araziye gidin’ dediler en sonunda. Yere gittik en sonunda. Sanıldığı üzere afetle gayret etmek o denli çok kolay bir şey değil. Çok büyük bir çaba sürüyor şuan alanda fakat beklemediğimiz bir sürü gelişme oluyor. Bununla gayret etmek kolay değil. Tahminen size tuvalet konusu çok kolay üzere geliyor fakat tuvalet problemi bile başlı başına bir problem oluyor” tabirlerini kullandı. 

“Denizden müdahale planları daima güncellenmeli”

Denizden müdahalenin de afet anında çok kıymetli olduğuna vurgu yapan Öztürk, “Afete denizden müdahale planları valilik, belediye, askeri yetkililerle birlikte değerlendirilip daima güncellenmesi gerekir ve bu mevzuda da bir vali yardımcısının hiç değişmeden bu işi takip etmesi lazım. Dolayısı ile bu işin çok taraflı yürütülmesi lazım lakin Marmara Denizi’nin elimizde kalıp işlevini yerine getirmesi için zelzele anında; çok süratle yapılmamış bir işi, kıyı planlarını, kıyı kullanım formunu ortaya koymamız lazım. Bu çok çok önemli” dedi.

Öte yandan Kandilli Rasathanesi’nden hususla ilgili açıklama yapılmadı. Fakat, 2019 Aralık ayında açıklama yapan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Haluk Özener de, Marmara Denizi tabanına yerleştirilen fiber optik kabloların trolle avlanan balıkçılar tarafından parçalandığını açıklamıştı. Fiber optik kabloların geçen mühlete karşın hala onarılmadığı öğrenilirken Haluk Özener o konuşmasında, “Fiber optik kablolar ile bilgiler kıyıya, istasyonlara eş vakitli olarak erişti. 2008’de farklı ülkelerden, farklı kuruluşlar ile bilgi alışverişi yapıldı. İtalya, Almanya, İngiltere ve en sonunda İngiltere’den bir firma ile bu çalışma başladı. Deniz tabanına bin 200 metre derinliğine dahi bu istasyonlar kuruldu. Datalar geldi, Marmara denizine konuşlanmış fiber optik kablolu istasyonlar vardı. Toplam 70 kilometre fiber optik kablomuz Marmara Denizi’nde. Maalesef bunlar bütün deniz haritalarında işaretli olmalarına karşın trolle avlanan avcılar kabloları parçaladılar” ifadelerini kullanmıştı. (DHA)