Rusya başkanı Vladimir Putin, İngiltere’nin Ukrayna’ya “zayıflatılmış uranyum” içeren mühimmat vermesi halinde Moskova’nın karşılık vereceğini söyledi.
Putin bu açıklamayı Çin önderi Şi Cinping ile düzenledikleri basın toplantısında yaptı.
İngiltere Savunma Bakanlığı ise Putin’in yanlış bilgi yaydığını açıkladı ve zırh delme kapasitesi olan mühimmatların nükleer silahla ilgisi olmadığını kaydetti.
Şi ve Putin’in basın toplantısının Ukrayna savaşı açısında ne iletiler içereceği de merak konusuydu.
Putin konuşmasında Çin’in 12 unsurluk barış planının Ukrayna savaşının sonlanmasında temel alınabileceğini söyledi.
Rus başkan planının devreye girebilmesi için “Kiev ve Batı’nın” buna hazır olması gerektiğini savundu.
Ortak basın toplantısında Putin, karşı taraftan “hazır olunduğuna dair” işaret gelmediğini sav etti.
Şi Cinping ise ülkesinin tarihin gerçek tarafında yer aldığını ve hükümetinin barış ve diyaloğu savunduğunu kaydetti.
Şi konuşması sırasında Ukrayna savaşına çok sonlu biçimde değindi ve Çin’in “tarafsız bir tutumla” hareket ettiği savını tekrarladı.
İki başkan de savaşı “kontrol edilemez bir aşamaya” taşıyabilecek adımlar atılmaması konusunda ortak bir bildirisi tekrarladı.
Pekin’in planındaki hususlar şöyle:
- Bütün ülkelerin egemenliğine hürmet, BM muahedesine uyulması
- Soğuk savaş zihniyetinden vazgeçilmesi ve bir ülkenin güvenliğinin öteki ülkelerin aleyhine tedbirlerle sağlanmaması prensibine saygı
- Askeri çatışmaların sona ermesi, tansiyonu artırıcısı adımlardan kaçınılması, Rusya ve Ukrayna’nın diyaloğa davet edilmesi
- Barış görüşmelerinin tekrar başlaması;
- İnsani krizin çözülmesi;
- Sivillerin ve savaş esirlerinin korunması;
- Nükleer santrallerin korunması;
- Nükleer, kimyasal ya da biyolojik silah kullanma tehdidine karşı durulması
- Tahıl koridoru mutabakatının desteklenmesi;
- Tek taraflı yaptırımlara son verilmesi;
- Üretim ve sevkiyat zincirlerinin istikrarının sağlanması
- Çatışma sonrası yine yapılanmaya dayanak olunması
Kiev ve ABD ziyaret için ne diyor?
Bu görüşme ile eşzamanlı olarak Kiev’de de dikkat cazibeli bir ziyaret gerçekleşti.
Çin’in bölgesindeki en büyük rakiplerinden Japonya’nın Başbakanı Fumio Kişida, Kiev’de Zelenski ile bir ortaya geldi.
Buna ek olarak Ukrayna başkanı Volodimir Zelenski, Moskova’daki ziyaret devam ederken, Şi Cinping’e, sunulan barış planı ile ilgili görüşme daveti yaptığını hatırlatan bir açıklama yaptı.
Ukrayna’nın en büyük destekçilerinden ABD ise Çin’in “tarafsız arabuluculuk” yapamayacağını savunuyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, böylesi bir vakitte gerçekleşen ziyaretin Putin’e yapılan berbatlıklar noktasında “diplomatik koruma” verdiğini savundu.
Şi ve Putin geçen yıl işgalin başlamasından kısa mühlet evvel bir ortaya gelerek iki ülke ortasındaki “sınırsız dostluktan” kelam etmiş ve “işbirliğinin dışında kalan hiçbir alan olmayacağını” söylemişti.
Fakat savaş başladıktan sonra Çin, Rusya’nın her alanda yanında olmadı.
Örneğin, BM Genel Kurulu’nun Rusya’yı işgal nedeniyle kınadığı birtakım oturumlarında Rusya’nın yanında yer almaktansa çekimser kalmayı tercih etti.
Çin işgal başladıktan sonra, bugüne kadar Moskova’ya silah satışı da yapmadığını belirtiyor.
Bugünkü görüşme öncesinde Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “Umarız ki Şi, Putin’in Ukrayna kentlerini, okullarını ve hastanelerini bombalamayı sonlandırması, savaş hatalarına ve katliamlara son vermesi için baskı yapar” denildi.
Şi’den Orta Asya hamlesi
Öte yandan, Şi bu hafta Orta Asya’da da yeni bir teşebbüste bulundu ve bölgedeki tüm eski Sovyet ülkelerini Çin’de bir tepeye davet etti.
Fransız haber ajansı AFP’ye nazaran Mayıs’ta düzenlenecek “Çin-Orta Asya Zirvesi” isimli aktifliğe Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan davet edildiğini açıkladı. Türkmenistan’dan ise bir açıklama gelmedi.
Yeraltı kaynakları açısından güçlü bu bölge son devirde Şi’nin yanı sıra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve AB Kurulu Lideri Charles Michel tarafından ziyaret edildi.
