RTÜK, İçişleri Bakanlığı AFAD’ın hazırladığı spot sinemanın mecburî yayın olarak yayınlanmasını oy çokluğuyla kabul etti. RTÜK üyesi ve medya ombudsmanı Faruk Bildirici, ret oyu verdiği oylamanın muhalefet şerhinde spot sinemanın yetersiz ve gayeye hizmet etmeyen bir imal olduğunu vurguladı. “Niteliksiz kamu spotları piyasası oluştu” diyen Bildirici, kamu spotlarına harcanan paraların açıklanması istedi.
Radyo ve Televizyon Üst Konseyi’ne geçen yıl gelen kamu spotu sayısının 161 olduğunu mecburî yayın spotunun sayısının ise 33 olduğunu söyleyen Bildirici “Bu sayı giderek artıyor, kaliteli üretimlerin yanı sıra yetersiz ve toplumu bilgilendirme emelini gerçekleştiremeyecek seviyede niteliksiz spotlar da geliyor. Ne yazık ki, onlar da kabul ediliyor” tespitini yaptı.
“Piyasa oluştu”
Bildirici “niteliksiz” diyerek vurguladığı kamu spotları için şunları kaydetti:
“Maalesef kamu faydası yerine ticari çıkarları gözeten kamu spotları piyasası oluştu. Bu durum bakanlıklar ve kamu kuruluşlarının spotlar için kaynak ayırma baskısı altına alınmasına ve birbirleriyle yarışa girmelerine yol açıyor. İzleyici açısından da doz aşımı yaşanıyor.”
“Harcamalar açıklanmalı”
Bildirici’den şerh
Bildirici, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) tarafından hazırlanan kamu spot sinemasına dair şerhinde ise şunları kaydetti:
Üst Konsey, İzleme ve Kıymetlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 23.07.2019 tarih ve 18841 sayılı yazısına husus İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) tarafından hazırlanan spot sinemanın mecburî yayın olarak yayınlanmasına oy çokluğuyla karar vermiştir.
AFAD tarafından hazırlanan, “Afetlere hazırlık yılı başlıyor” sloganı kullanılmasına karşın zelzele dışındaki felaketlere (çığ, sel, orman yangını, kasırga, erozyon, kuraklık, kıtlık vb.) hiç değinilmeyen spot sinema, toplumda afetlere karşı farkındalık yaratmaya katkıda bulunacak nitelikleri taşımıyor.
Bilindiği üzere, kamu spotları ile ilgili düzenleme 2012 yılında yürürlüğe girdi ve o günden beri de “Kamu spotları sektörü” oluştu. Yıllar içinde giderek büyüyen kesimin mali büyüklüğünü tam olarak bilemiyoruz.
Ancak RTÜK’e 2018 yılı içerisinde kamu spotu olarak tavsiye edilmesi için 161, ayrıyeten zarurî yayın spotu olarak da 33 müracaat olduğunu dikkate alarak, bu dalda her yıl milyonlarca liranın döndüğünü belirtebiliriz.
Maalesef her alanda olduğu üzere “Kamu spotları sektörü”nde de kamu faydasını gözeterek spot hazırlayan uzman şahıslar, yaratıcı sanatkarlar ve uzmanların yanı sıra salt ferdî ve ticari çıkarları için faaliyet gösterenler de yer alıyor.
Bu durum kamu kuruluşlarının hem bu spot sinemalar için kaynak ayırma baskısı altına alınmasına ve hem de birbirleriyle yarışa girmelerine yol açıyor. Maksada uygun kaliteli üretimlerin yanı sıra yetersiz, kalitesiz ve kamuyu bilgilendirme emelini gerçekleştiremeyecek seviyede spotların da ortaya çıkmasına neden oluyor. İzleyici açısından bir “doz aşımı” yaşandığı, kamu spotlarına ilginin azaldığı da bir gerçek.
Üst Kurul’un tavsiye edilmesine karar verdiği AFAD’ın felaketlerle ilgili kelam konusu spot sineması de -muhtemelen yüksek meblağlar harcanarak- oluşturulan bir platformda çekilmesine rağmen başarısız bir imal olarak karşımıza çıkıyor.
Kaba ve hiçbir yaratıcılık içermeyen bir senaryoya dayanan bu kamu spotu, Kamu Spotları Yönergesinin 4. Unsurunun yedinci fıkrasında öngörülen “yeterli bir yapım olma niteliğini” taşımıyor.
Ayrıca Kamu Spotları Yönergesinin 5. Unsurunun üçüncü fıkrası “kamu spotları müracaatlarının mecburî haller dışında en az 15 gün evvel yapılmasını” öngörüyor. Halbuki AFAD kamu spotunu gönderirken bu şarta uymamıştır.
Bu münasebetlerle AFAD’ın gönderdiği kamu spotunun tavsiye edilmesine karşıyım. Üst Kurul’un bu tıp yetersiz yapım içeren ve gayeye hizmet etmeyen kamu spotlarını iade etmesinin, kalitenin artmasını sağlayacağına ve tesirli üretimleri teşvik edeceğine inanıyorum.
