BBC Türkçe
Cumhuriyetçi Senatör Scott, Rusya’dan S-400 satın alan Türkiye’ye yaptırım uygulanması için Senato’ya karar tasarısı sunmaya hazırlanıyor. Reuters’ın haberine nazaran tasarı CAATSA yasasının ‘tamamen uygulanmasını’ öngörüyor. Cumhuriyetçilerin denetimindeki Senato’da tasarının kabul edilmesi, Türkiye’ye yaptırım uygulaması için ABD Lideri Trump üzerinde baskı oluşturabilir.
Reuters’ın haberine nazaran ABD’de Cumhuriyetçi Senatör Rick Scott, ABD Senatosu’na Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alan Türkiye’ye yaptırım uygulanması için davette bulunduğu bir karar tasarısı sunmaya hazırlanıyor.
Reuters’ın ele geçirdiği karar tasarısının taslağında, Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemini satın alması “ABD’nin güvenlik hakkına direkt ve büyük bir tehdit” olarak tanımlanıyor.
Karar tasarısının kabul edilmesi durumunda Türkiye’ye ‘ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Uğraş Etme Yasası (CAATSA) kapsamında belirlenen yaptırımların büsbütün uygulanması’ öngörülüyor.
Cumhuriyetçi Senatör ayrıyeten, ABD Lideri Donald Trump idaresine ‘Rusya’nın oluşturduğu tehdidin kıymetlendirilmesi ve Türkiye’nin daimi NATO üyeliğinin gözden geçirilmesi için NATO’ya toplantı talebinde bulunması’ daveti yapıyor.
Kanun kararında olmasa da, bu türlü bir karar tasarısının Cumhuriyetçilerin denetimindeki Senato’dan geçmesi, Ankara’ya yaptırım uygulaması için ABD Lideri Trump üzerinde baskı oluşturabilir.
Cumhuriyetçi Senatör Scott’un önergesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdğan’ı da ‘ülkeyi otoriterliğe sürüklemek, insan hakları ihlalleri yapmakla’ eleştiriyor ve Türkiye’nin ‘radikal İslamcı militan örgütlerle birebir safta yer alarak ABD’nin müttefiki İsrail’i tahrik ettiği’ tabir ediyor.
ABD Lideri Trump, S-400 krizinden sonra Türkiye’ye yaptırım uygulanıp uygulanmayacağına ait bir soruya “şu anda yaptırımlara bakmadığı” karşılığını vermiş lakin daha sonra yaptığı açıklamada ise “Ne yapacağımızı göreceğiz. Bunları şimdi duyurmadık” dedi.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon da Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemini satın almasından ötürü ortak F-35 savaş jeti programına iştirakini askıya aldığını duyurmuştu.
Türk Dışişleri Bakanlığı kararın ‘adil olmadığını’ söylerken, NATO da Türkiye’nin F-35 sisteminden çıkarılmasının ‘kaygı verici olduğunu’ söyledi.
Cumhuriyetçi Senatör Scott’un önergesinde yer alan CAATSA yaptırımları daha evvel de Kongre’nin açıklamalarında yer aldı.
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 satın almasının CAATSA’nın 231’inci unsurunu ihlal edeceği belirtiliyor.
CAATSA nedir?
Kongre’nin 2017’de onayladığı CAATSA yasası, Rusya, İran ve Kuzey Kore’ye son periyotlarda uygulanan yaptırımların önünü açmıştı.
Eylül 2018’de ise birinci sefer Çin’in Merkezi Askeri Komitesi’nin Aygıt Geliştirme Departmanı’na karşı CAATSA altında dolaylı yaptırım uygulandı.
Trump’ın Kongre’nin baskısıyla 2017’de imzaladığı yasa, Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi, Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemesine karşı 2016’da Barack Obama periyodunda uygulamaya konan yaptırımları teminat altına alıyor.
Yasa, ABD Lideri’nin ortalarında vize yasağı getirmek, ABD merkezli ithalat-ihracat bankasına (ABD Eximbank) erişimi engellemek, ABD finans kurumlarıyla süreçleri kısıtlamak ve ihracat ruhsatlarını iptal etmek üzere seçeneklerin olduğu 12 yaptırım hususundan 5’ini seçmesini öngörüyor.
Ancak CAATSA, yaptırımlar için takvim oluşturulmasında belirleyici olmuyor, hasebiyle ABD Lideri Trump’ın yaptırımları süresiz erteleme yetkisi de bulunuyor.
