T24 Haber Merkezi
Gonca Tokyol
Kurban Bayramı tatili öncesindeki son iş gününde 5.45 düzeyine kadar gerileyen dolar/TL, haftanın ikinci gününde de yükselişini sürdürdü. Güne 5.65’in altında başlayan ve 5.74 düzeyinin üzerine kadar çıkan dolar/TL, şu sıralarda (TSİ 13:55) 5.72’de seyrediyor. Güne 6.26 düzeyinin altında başlayan Euro/TL de 6.37’nin üzerine çıkmasının akabinde 6.34 düzeyinde.
Türk Lirası, Bloomberg tarafından takip edilen 24 gelişen piyasa ortasında yüzde 2.4 civarında düşüşle hafta başından bu yana dolar karşısında en fazla bedel kaybeden para oldu. TL’nin döviz kurları karşısında kıymet kaybetmesinin ardında global piyasalardaki gelişmelerin yanı sıra, Merkez Bankası’nın mecburî karşılıklar konusunda attığı adım, Suriye ordusunun İdlib’deki ilerleyişinin bölgedeki Türkiye denetimindeki müşahede noktasını ‘tehlikeye’ atması ve İçişleri Bakanlığı’nın kararıyla üç vilayette HDP’li belediyelere kayyım atanması üzere iç gelişmeler de tesirli oluyor.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), mecburî karşılıklarda değişikliğe giderek ‘kredi büyümesi’ kriteri getirmişti. Değişiklikle, kredi büyümesi yüzde 10 ile yüzde 20 ortasında (referans değerler) olan bankalar için Türk lirası zarurî karşılık oranlarının 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduat/katılım fonu ile 3 yıldan uzun vadeli öbür yükümlülükler hariç tüm vade dilimlerinde yüzde 2 olarak uygulanacağı duyurulmuştu.
Merkez Bankası: Zarurî karşılıklara ödenen faiz/nema uygulamalarında değişikliğe gidildi
“Zorunlu karşılık düzenlemesinden tüm kamu bankalarının yararlanacak, lakin özel bankalar bugün için kriterleri sağlayamıyor”
Merkez Bankası’nın açıklamasında değişikliğin uygulanacağı bankalarla ilgili spesifik bir bilgi verilmese de uzmanlar atılan adımı ‘kamu bankalarına ödül, özel bankalara ceza’ olarak yorumlamıştı. Reuters’a bilgi veren üç bankacı da ilgili düzenlemeden tüm kamu bankalarının yararlanacağını, lakin özel bankaların genel olarak bugün için kriterleri sağlayamadıklarını belirtmişlerdi.
MB’nin zarurî karşılıklara dair açıklaması dolar/TL kurunu üst tarafta hareketlendirse de, paraanaliz.com’daki haberde görüşlerine yer verilen Investing.com’dan Şenay Şerefoğlu, bu reaksiyonun kısa vadeli olabileceği yorumunda bulundu.
“Selektif para siyaseti olmaz”
Ekonomi müellifi Uğur Gürses ise değişikliğe dair Twitter hesabında yaptığı değerlendirmede, “Merkez Bankası’nın mecburî karşılık değişikliği; son 1 yılda % 10-20 aralığında kredi büyümesi sağlayan kamu bankalarına kaynak+prim, sağlamayan özel ve yabancı bankalara ceza. Bu türlü selektif para siyaseti olmaz. Aksine ahlaki çöküntüye prim; batık şirketlere kredi verin demek” tabirini kullanmıştı.
Benzer bir noktaya dikkat çeken iktisatçı müellif Mustafa Sönmez de kurdaki yükselişin Merkez Bankası kararından etkilendiği yorumunda bulunarak, “Merkez Bankası özel bankalara mafyavari dayattı, ye kredi açın ya da… İtimat arayan dolara kaçıyor” dedi.
TÜSİAD Baş Ekonomisti: Piyasa aktörleri ortasında şartlı maliyet farkı yaratmak gereksinim dışı arz yaratır
TÜSİAD Baş Ekonomisti Zümrüt İmamoğlu da şahsî Twitter hesabında yaptığı yorumda Merkez Bankası’nın duyurduğu düzenlemenin zararlarına dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Piyasa aktörleri ortasında şartlı maliyet farkı yaratmak piyasanın verimli çalışmasını mahzurlar, gereksinim dışı arz yaratır. Yapay kredi artışı deva değildir. Hastalığı tedavi etmek yerine hastaya daha süratli koş diyoruz. İktisadın dopinge değil tahlile muhtaçlığı var.”
Suriye’deki gelişmeler ve HDPli belediyelere yönelik operasyon piyasaları huzursuz etti
Öte yandan haftanın birinci günü Diyarbakır, Van ve Mardin’de HDP’li belediye liderlerinin İçişleri Bakanlığı tarafından misyondan alınarak yerlerine kayyım atanması da piyasalarda tedirginlik yarattı. İçişleri Bakanlığı kararıyla, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Adnan Selçuk Mızraklı, Mardin Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Ahmet Türk ve Van Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Bedia Özgökçe Ertan, pazartesi sabah saatlerinde misyondan alındı.
HDP’li belediyelere yeniden kayyım!
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne Diyarbakır Valisi Hasan Basri Güzeloğlu, Mardin Büyükşehir Belediyesi’ne Mardin Valisi Mustafa Yaman, Van Büyükşehir Belediyesi’ne Van Valisi Mehmet Emin Bilmez lider vekili olarak görevlendirildi.
HDP’li belediyelerde genel seçimlerden 4 ay sonra yaşanan bu atama, Türkiye’nin siyasi durumuna dair telaşlarla birlikte TL’deki kırılganlığı da artırdı.
TL’nin etkilendiği gelişmelerden biri de Suriye’nin kuzeyinde yaşanan gelişmeler oldu. İdlib vilayetinin güney kasabası Han Şeyhun’da, Suriye ordusunun ağırlaşan kara ve hava operasyonlarının akabinde muhalif örgütlerin bölgeden çekilmeye başladı. Cihatçı kümelerin bölgeden çekilmesi, Morek’te Türkiye’nin denetimindeki müşahede noktasının büsbütün Suriye’ye bağlı güçlerin çemberinde kalması manasına geliyor. Bu gelişme de bölgede tansiyonu artırabilir. Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ilişkin bir askeri konvoy dün müşahede noktası yakınlarında Suriye Hava Kuvvetleri tarafından durdurulmuştu. Suriye güçlerinin TSK konvoyunun birkaç yüz metre ötesine yaptığı ihtar atışı Ulusal Savunma Bakanlığı tarafından atak olarak nitelendirilmiş ve “3 sivilin öldüğü, 12 kişinin de yaralandığı” kaydedilmişti.
İdlib’deki cihatçı kümeler Han Şeyhun bölgesinden çekiliyor
Küresel piyasalarda durum ne?
Küresel piyasalara bakıldığında Asya borsaları büyük ülkelerin ekonomilerine para yahut maliye siyasetiyle dayanak vereceği beklentilerinin global resesyonla ilgili tasaları hafifletmesiyle kazanımlarını artırdı.
Asya pay senetlerinin birden fazla, yatırımcılar ticaret müzakerelerine ait gelişmeleri değerlendirirken, salı günkü süreçlerde ABD ve Avrupa vadelileriyle birlikte hudutlu yükseliş kaydetti. ABD Hazine tahvilleri yükseldi ve dolar yılın yükseğine yakın düzeylerde dalgalandı.
