Türkiye’de, 2008’den bu yana AKP hükümetleri tarafından yurttaşların bilhassa yurt dışındaki varlıklarını kayıt altına almayı ve gelir elde etmeyi hedefleyen, temelde vergi affı olan 6 “varlık barışı” uygulamaya sokuldu. 7186 sayılı Kanun’la yürürlükte olan sonuncusuyla ilgili müddet yıl sonu dolacak. Türel ve etik açıdan tenkit konusu olan bu düzenlemelerin, ayrıyeten sonuçlarıyla ilgili bilgiler sağlıklı biçimde ortaya çıkmıyor. EY Türkiye Vergi Ortağı Abdulkadir Kahraman, bahis hakkında, “Varlık barışları başlı başına sorun. İki ucu keskin bıçak. Ayrıyeten ne kadar bildirim yapıldığı ve vergi geliri elde edildiği konusunda bilgi yok. Şu kadar varlık kayda alındı demek bile sıkıntı. Hatta hükümetler bile her barış sonrası, ‘bu son barış, bir daha yapmayacağız’ açıklaması yapıyor. Başarılı bir varlık barışından kelam edilemez. Neden? Zira vergi afları, ‘adaletsiz ve eşitliğe aykırı’. Bu karşıtlık kolay onarılamaz” dedi.
Cumhuriyet’ten Serhat Aligil‘in haberine nazaran Kahraman, hükümetlerin bu çeşit aflara pragmatik baktığını, bilhassa yurt dışı varlıklarla ilgili vergi aflarının gelişmiş ve gelişen ekonomilerde görüldüğünü söyledi. Ayrıyeten bilhassa 2000’li yıllardan sonra vergi cennetlerine karşı yürütülen uğraş de süreci etkiledi. Ülkeler, vergi afları ile hem ek gelir hem mükellefe 2017 prestijiyle başlayan ‘otomatik bilgi değişimi öncesi’ beyaz sayfa açma fırsatı verdiler.
Varlık barışının bir diğer nedeni olarak “OECD Ortak Raporlama Standardı”na ahengi gösteren Kahraman, bununla “otomatik bilgi değişimi”nin yürürlüğe girdiğini belirtti.
Yatırım zorlaşıyor
“Bu düzenlemelerle ‘banka gizliliği’ devri sona erdi. OECD ve AB ‘vergide şeffaflık’ düzenlemesi olan bu standartlara uymayan ülkeleri ‘gri yahut kara listelere’ alıyor. Bu ülkelere yatırım yapmak zorlaşıyor.” Kahraman’a nazaran Türkiye, bu aflarla ‘otomatik bilgi değişimi’ne tabi bireyler için ‘köprüden evvel son çıkış’ imkânı sunuyor. Kahraman ayrıyeten, varlık barışında yer alan yüzde 1’lik vergi için de şu yorumu yaptı:
“Başta Hazine’nin bütçe açığı nedeniyle gelir muhtaçlığı. Oburu bir OECD ve G20 ülkesi olarak Türkiye’nin vergisiz bir varlık barışı yahut affını hem iç hem dış basına anlatmadaki zorluklar.”
Yurt içindeki kayıt dışıların tescili
Uygulamadaki dahil, kimi varlık barışları yurt içi varlıkları da kapsadı. Bunun kayıt dışılığın tescili manasına geldiğini ifaden eden Kahraman, “Diğer manası ise ekonomik kriz nedeniyle borca batık hale gelen yahut güç durumda olan işletmelere özkaynak sağlamadır” dedi.
