Kahramanmaraş ve Hatay merkezli zelzeleler bölgedeki imalat endüstrisi iş yerlerinin vasıflı iş gücü kapasitesinde değerli izmir escort bayan kayıplara yol açtı
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Zelzeleleri Raporu ndan yapılan derlemeye nazaran 2022’de toplam 254 2 milyar dolar olan ülke ihracatının yüzde 8 izmir escort bayanlar 6’sına karşılık gelen 21 9 milyar dolarlık kısmı zelzele bölgesindeki vilayetlerden sağlandı
2021’de bölge vilayetlerindeki imalat endüstrisinin ülkenin gayri safi yurt içi hasılası GSYH içindeki hissesi yüzde 11 5 olarak izmir escort hesaplanırken Adana’da kimya dokumacılık ve besin Gaziantep’te kimya besin ve yaş meyve dokumacılık makine ve mobilya Hatay ve Osmaniye’de demir çelik ve yaş meyve Kahramanmaraş’ta tekstil giyim bölgede 300 milyon doların üzerinde ihracatı olan dallar olarak öne çıktı
Deprem bölgesinde 314’ü büyük 779’u orta 3 bin 769’u küçük ve 42 bin 719’u mikro ölçekli olmak üzere 47 bin 581 imalat endüstrisi firması yer alırken afet öncesi bölgede 38 organize sanayi bölgesinin OSB hizmet verdiği ve buralarda faaliyet gösteren 4 bin 997 firmanın yaklaşık 550 bin bireye istihdam sağladığı tespiti yapıldı
Bölgedeki OSB’lerdeki istihdam ülke genelindeki tüm OSB’lerdeki istihdamın yaklaşık yüzde 22’sine karşılık gelirken 116 küçük sanayi sitesinde de KSS 31 bin 127 iş yerinin yer aldığı belirlendi
İlk değerlendirmelere nazaran sarsıntı bölgedeki planlı sanayi alanlarında OSB ve KSS değerli bir hasara yol açmadı Fakat güç ve ulaştırma haberleşme altyapısında oluşan hasar yahut iş gücü eksikliği nedeniyle birtakım tesislerde üretimin bir müddet aksayabileceği öngörülüyor
Depremin imalat endüstrisi iş yerleri üzerindeki en değerli ve telafisi güç olan tesiri vasıflı iş gücünde ortaya çıkan kayıp oldu Kimi tesislerde kilit işçi kaybı ve işçi şartlarından kaynaklanan zorluklar nedeniyle operasyonlarda kesintilerin olması bekleniyor
İhracata yönelik üretim yapan kimi kuruluşlarla bu kuruşlara orta malı üreten tesislerin zelzele hasarları nedeniyle üretimdeki ve teslimattaki aksamalar sonucunda ihracatın olumsuz istikamette etkileneceği varsayım ediliyor Üretime orta verilmesi nedeniyle kimi eserlerde oluşacak talep açığı ithalatla karşılanabilir
8 bin 599 firmayla görüşüldü
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca gerçekleştirilen anket ve saha çalışmasında 11 vilayette 2 bin 398’i ile yüz yüze 6 bin 201’i ile telefon yoluyla olmak üzere toplam 8 bin 599 firmayla görüşüldü
Bakanlığın yaptığı bu çalışmaya nazaran 8 bin 599 firma için imalat endüstrisinde toplam hasarın 81 milyar 155 milyon lira olması bekleniyor Bu hasarın 31 milyar 117 milyon lirasını bina 24 milyar 852 milyon lirasını makine ve 15 milyar 126 milyon lirasını ise stok hasarı oluşturdu
Deprem sonrası yapılan birinci tespitlere nazaran sanayi tesislerinde bina ve makine teçhizat bağlamında önemli bir sorun bulunmazken temel sorunun insan kaynağında yaşanması bekleniyor Firmaların bu bahiste meseleler yaşayacağı ve bu durumun da üretim süreçlerini etkileyeceği bedellendiriliyor Bu sebeple iş gücü kaybına ve muhtaçlığına yönelik kapsamlı çalışma yapılması gerekiyor
Bina makine teçhizat ve insan kaynağında oluşan ziyan tespit çalışmaları devam ederken ortaya çıkacak maliyete nazaran gerekli düzenlemeler yapılacak
İmalat endüstrisi için öneriler
Öte yandan raporda kısa vadede hasar tespitlerinin ve denetimlerin en kısa vakitte yapılması ve kullanılır durumdaki sanayi tesislerinde acilen üretime geçilmesi ismine şu tekliflerde bulunuldu
Bölgede faaliyet gösteren firmaların üretime geçişlerini hızlandırmak gayesiyle yıllık amortisman gereksinimini karşılayacak seviyede dayanak verilmesi
İhracat pazarlarının kaybedilmemesi için bilhassa hazır giysi endüstrisinde hasara uğrayan firmalara ilişkin ihracat temaslarının diğer firmalara kaydırılması ve fason üretim yaptırılması
Zelzeleden hasar gören araçları kapsamak üzere ticari araç ve tarım traktörü satın alımlarında kredi ve vergi kolaylıkları getirilmesi
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca OSB ve KSS’lere kullandırılan kredi oranlarının dal ve bölge seviyesinde iyileştirilmesi
OSB ve KSS kredilerinde itfa planına nazaran geri ödemelerine başlamış yahut başlayacak olan OSB ve KSS’lerin hasar durumlarına nazaran itfa ertelemelerinin yapılması
OSB ve KSS hak edişlerinde bölgeye öncelik tanınması
Üretim faaliyetleri zelzele yüzünden kesintiye uğrayan küçük ve orta ölçekli işletmeler KOBİ kapsamındaki işletmelerden yatırım ve veya işletme kredisi kullananlar için 1 yıl borç ertelemesi uygulamasına gidilmesi ve yatırım kredilerinde uygulanan ödemesiz devrin 1 yıl uzatılması
KOBİ tarifine uyan sınai tesislerinde bina makine teçhizat tamiratı ve yeni makine alımı için kredi dayanak limitlerinin artırılması bölgeye öncelik tanınması
Zelzelede hasar gören teçhizatlarını yenileyecek işletmelerde makina ve teçhizat alımları için bir defaya mahsus olmak üzere katma bedel vergisi KDV ve gümrük vergisi istisnası sağlanması
Raporda orta vadede zelzele tahribatı nedeniyle trafik kayıtları silinen motorlu taşıt aracının sahibi kişi ve kuruluşla bunların hayattaki mirasçıları için yine motorlu taşıt aracı temininde yerli eser olmak ve muhakkak bir müddet içinde bölüm ya da satışı yapılması önerildi
Kendi vilayetinde kayıt ve tescili yapılmak kaidesiyle ticari araç satın alacak sürücü esnafı için Halk Bankası tarım traktörü satın alacak çiftçiler için Ziraat Bankasından kolay ve düşük maliyette kredi sağlanması ve sarsıntı bölgesinde motorlu taşıt aracı yahut tarım traktörü satın almak üzere kullanılacak tüketici kredilerinde vergi kolaylıklarının sağlanması tavsiye edilen raporda mevcut ve yeni inşa edilecek OSB ve KSS’lerde faaliyet gösteren işletmelerde zelzele sigortası uygulamasının en kısa vakitte hayata geçirilebilmesi için düzenlemelerin yapılması teklifinde de bulunuldu
Sanayi tesislerinin uzun vadede sarsıntı bölgesi olan Marmara Bölgesi’nden başka bölgelere taşınması bu halde hem oluşması mümkün sarsıntı ziyanının hem de plansız kentleşmeden kaynaklanan öbür ekonomik ve çevresel sorunların azaltılması önerilen raporda sarsıntı bölgesindeki vilayetlerin ve ilçelerin hasarlarının gözden geçirilerek mevcut teşviklerin revize edilmesi ve sanayi tesislerinin çelik konstrüksiyon olmak üzere sarsıntıya daha sağlam yapılar biçiminde inşasının sağlanması gerektiğine işaret edildi
AA
