15 Temmuz darbe teşebbüsünden tutuklanan 2 muvazzaf orgeneralden biri olan periyodun 2. Ordu Kumandanı Adem Huduti hakkında Malatya 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nce verilen ve istinaftan da geçen ceza, Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nce onandı. Daire, “neticeyi tedbire istikametinden hukuksal yükümlülüğünü yerine getirmeyerek anayasayı ihlal, darbeye teşebbüs fiiline direkt iştirak etmemekle birlikte hareketleri kolaylaştırdığından bahisle suça yardım”dan 13 yıl 2 ay mahpus cezası alan Huduti hakkındaki kararı, Yargıtay Başsavcılığı tebliğnamesinde “ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası” talep edilmesine karşın, bozmayarak onadı.
Yargıtay’ın “darbe teşebbüsü fiiline katılmadığını tespit ettiği” Huduti’nin hakkındaki kararda, “olayı kansız biçimde bastırmak için darbecilere ateş açma buyruğu vermediği” yolundaki sözüyle tesirli olan buyruk subayı Sedat Kaya’nın durumu ise dikkati çekti. Huduti’nin de yargılandığı 76 sanıklı davada beraat eden Sedat Kaya, daha sonra FETÖ kapsamında başlatılan “ankesör” soruşturmasında tutuklandı, akabinde “etkin pişmanlık”tan yararlanma talebiyle itirafçı oldu. Kaya, daha sonra hür kaldı.
Kararda, darbeye iştirak nedeniyle yargılanan 37 askerle ilgili yapılan yorum da dikkati çekti. 37 erin beraatine ait kararı onayan Yargıtay, erlerin yaşları, mesleksel bilgileri, olayın gerçekleştiği yer ve vakit itibariyle, verilen buyrukların hizmete mütalik olmadığını ve bir hata sürece gayesiyle verildiğini bilebilecek durumda olmadıklarını belirtti. Kararda, erlerin güvenlik güçlerini maksat almaksızın havaya yanlışsız ateş etmeleri nedeniyle yaralanan kimsenin olmaması da beraate münasebet gösterildi ve “emrin yerine getirilmesi şuuru ile hareket ettiklerini tasavvur etmelerine karşın, dış alemde oluşan olay ile gerçek iradelerinin birbiri ile uyumlu olmadığı” vurgulandı.
Sedat Kaya faktörü
Malatya’daki 2. Ordu Komutanlığı’nda 15 Temmuz gecesinde yaşananlara ait davada Yargıtay 16. Ceza Dairesi kararını açıkladı. Yargıtay, 8 askerin anayasal tertibi değiştirmek kabahatinden müebbet mahpus, 7 askerin darbeye yardım cezasını onadı. 2. Ordu Kumandanı Huduti’ye verilen “suça yardım” cezasını da onayan Yargıtay, Huduti’nin iki buyruk astsubayına verilen beraat kararlarını ise “yardım ettiler mi, araştırılsın” gerekçesiyle bozdu. Yargıtay, 9 rütbelinin beraat kararlarıyla, 37 erin beraati için de onama kararı verdi.
FETÖ üyeliği ve darbe teşebbüsüne katıldığı gerekçesiyle tutuklanan Kaya, 322 gün mahpus yattıktan sonra tahliye edildi ve beraat etti. Temyiz sürecinde bu karar bozuldu. Kaya’nın FETÖ’nün mahrem imamlarının örgüt mensuplarıyla haberleşmek için kullandıkları ankesörlü telefonların kayıtlarında yapılan taramalarda hakkında soruşturma bulunan subaylarla ardışık bir halde arandığı ortaya çıktı. Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı, 3 Ocak 2019 tarihinde bu kanıtlara dayanarak Kaya hakkında FETÖ/PDY örgüt üyeliğinden dava açtı. Kaya, liseden itibaren cemaatle kontağının olduğunu kabul ederek, 2013’ten sonra toplantılara gitmeyi bıraktığını, bunun üzerine cemaatçilerin meskenine kadar geldiklerini, daha sonra da ısrar gayeli arandığını söyledi ve kimi isimler vererek itirafçı oldu. Ordudan ihraç edilen Kaya’nın yargılaması sürüyor.
2. Ordu’da yaşananlar
Kaya’nın tabirlerinin tesirli olduğu kararda, 15 Temmuz 2016 günü, TSK’ya sızmış FETÖ/PDY silahlı terör örgütü mensubu olan ve/veya bu örgütsel faaliyeti destekleyen 8 binin üzerinde askerî işçi tarafından savaş uçakları dâhil 35 uçağın, 3 geminin, 37 helikopterin, 74’ü tank olmak üzere 246 zırhlı aracın ve 4 bine yakın hafif silahın kullanılarak; Cumhurbaşkanına suikasta teşebbüs edildiği, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi başta olmak üzere birçok stratejik merkezin bombalandığı, Başbakanın konvoyuna silahlı akın gerçekleştirildiği, güvenlik vazifelileri ile sokaklara çıkan sivillere devletin silahlı kuvvetlerine ilişkin bu uçak, helikopter, tank ve silahlarla saldırılarak 4’ü asker, 63’ü polis ve 183’ü sivil olmak üzere toplam 250 ‘den fazla kişinin şehit edildiği, 2 bin 735 kişinin de yaralandığı anımsatıldı.
Kararda, Malatya’da bulunan 2. Ordu karargâhı’nda yaşanan olaylar ise başka başlıklar halinde değerlendirildi. Olaylar şöyle sıralandı:
Huduti 23.25’te karargâha geldi
1. olay: 2. Ordu karargâhında vazifeli sanık Yüzbaşı Kemal Keskin’in, sanıklar Kurmay Albay Bahadır Faziletli ve Tuğgeneral Mustafa Serdar Sevgili tarafından saat 21.00 sıralarında kışlanın 2 nolu nizamiyesinde görevlendirilmesiyle darbe aksiyonuna başlanılmıştır. O gün itibariyle kışla kumandanı olan sanık Üsteğmen Hüseyin Çakıcı “silahlı kuvvetlerin idareye el koyduğunu bildiren’’ sanık Kemal Keskin’in buyruğuna girmiş, Kemal Keskin nizamiyeden giriş çıkışları yasaklamış, bir terör saldırısı ihtimalinden bahsederek kışla servisi ve bir kısım şahit ve sanıkları da kışlaya almamıştır. 2. Ordu Kumandanı sanık Orgeneral Adem Huduti ve kurmay lideri sanık Tümgeneral Avni Angun mesaiyi terk etmiş olup konutlarında bulunmaktadır. Sanıklar Bahadır Faziletli, Mustafa Serdar Sevgili ve Zeki Karataş yanlarına buyruk astsubayları ve icra subayı Binbaşı Eyüp Kök olduğu halde saat 23.00 sıralarında yasadışı buyruğu konutunun önünde sanık Orgeneral Adem Huduti’ye arz etmişlerdir. Emirdeki imzaların yetkisiz olduğunu belirten sanık Adem Huduti karargâha gitme buyruğu vermiş, buyruk subayı Binbaşı Sedat Kaya ve buyruk astsubayı Başçavuş Fatih Gürcan’la birlikte 23.25’te Ordu karargâhına gelmişlerdir. Bu esnada konutu sanık Binbaşı İbrahim Dede ve bir kısım asker tarafından kuşatılmış bulunan ve bu sanık tarafından vefatla tehdit edilen sanık Tümgeneral Avni Angun konutuna hapsedilmiştir.
“Emir komutayı bozmayın”
“Komutanı Ankara’ya kaçıracaklar”
00.20’de sanık Mustafa Serdar Sevgili, sanıklar Erkan Varol ve Eyüp Kök vasıtasıyla, Kara Havacılık Alayı’nda sanık Mustafa Özkan’ın Alay Komutanlığı’na devam edeceği ve beşerli keşif uçağının uçuşa hazırlanması tarafında iki yazılı buyruk gönderilmiştir. Kurmay Liderinin buyruğuyla karargâha gelen sanıklar Binbaşı Bülent Kuzucu ve Yarbay Suat Özocak, sanık Bahadır Erdemli’nin kumandanı Ankara’ya götürmemiz lazım dediğini duymuş ve sanık Bülent Kuzucu izinde bulunan kumandanı Özay Şahin’e kumandanı Ankara’ya kaçıracaklar biçiminde ileti göndermiştir. Darbecilerin Beşerli Keşif Uçağı talebinin maksadının ordu kumandanını Ankara’ya götürmek olduğu anlaşılmaktadır. 00.45’de darbeciler ve sanık Avni Angun ordu kumandanının odasından çıkmışlar ve Avni Angun sanık Yarbay Suat Özocak’tan birliğin buyruk komutasını devralmasını emretmiştir, sanık Suat Özocak ise nizamiyede karargâh takviye komutanlığında misyonlu bulunmayan sanık Kemal Keskin’in bulunduğunu ve buyruklarını dinlemediğini bildirir. Sanık Avni Angun’un ısrarlı ve sert formda Bahadır Erdemli’ye nizamiyede bulunan sanık Kemal Keskin’i kastederek “Adamını çek” biçiminde verdiği emre karşılık, sanık Bahadır Erdemli’nin silahını çekerek Avni Angun’a doğrulttuğu, Avni Angun’un buyruk astsubayı Fatih Gürcan tarafından koluna girilerek komutanın odasına götürüldüğü imajlar ve beyanlardan anlaşılmaktadır. Darbeciler sanıklar Suat Özocak ve Bülent Kuzucu’yu da evvel kelepçelemiş, sonradan kelepçeleri açmış lakin gözaltında tutmaya devam etmişlerdir. 2. Ordu Kumandanı sanık Adem Huduti ve kurmay lideri sanık Avni Angun’un bağlantıları darbeciler tarafından kısmen kesilmiştir, 6. Mekanize Tümen Kumandanı Tümgeneral Osman Erbaş ordu kumandanına ulaşamadığını beyan etmektedir.
“Vali’ye ‘küçük bir pürüz’ dedi”
Yine Vali kumandanla toplantı mazeretiyle görüştürülmemektedir. Aramaları ısrarla bağlanmayan Vilayet Valisi operasyon yapılacağı tehdidiyle sonunda sanık Adem Huduti’yle telefonda görüşmeyi başarmış, görüşmede, sanık Adem Huduti, Valiye darbe teşebbüsüne katılan bireyler ve aksiyonlarından bahsetmeyerek küçük bir pürüz bulunduğundan kelam etmiştir. Jandarma Alay Komutanı’nın transferleri ve görüşmede yaşadığı zorluk nedeniyle darbe teşebbüsünün gerçek boyutunun gizlendiğini düşünen ve halkın 2. Ordu’nun niye açıklama yapmadığını sorgulayan tutumunu, 2. Ordu’nun devletten yana olduğunu belirterek yatıştırmaya çalışan Vali, durumu yerinde görmek için Ordu karargâhı’na hakikat hareket etmiştir.. 02.56’da Ordu Kumandanının darbe teşebbüsüne karşı yazılı açıklaması Valiye ulaşmış ve ardından Anadolu Ajansı tarafından yayınlanmıştır. Sanık Yüzbaşı Kemal Keskin, Kumandanla görüşmek isteyen Vilayet Valisine müsaade vermeyerek, konuşma esnasında “mevzi al” formunda bağırmış, Vali ve beraberindekiler nizamiyeden uzaklaştırılmıştır. Kemal Keskin ayrıyeten jandarmaya ilişkin üç aracın lastiklerini ateş açarak patlatmıştır. Ordu Kumandanı kendisini canlı yayına almak isteyen iki TV kanalına aslında bir açıklama yaptığı gerekçesiyle olumlu karşılık vermemiştir. Darbeci Zeki Karataş Ordu kumandanının çizgilerinin kesilmesini emretse de, muhabere şube, Kurmay Liderinin buyruğuyla sınırları kesmemiş ve Komutanın bağlantısını açık bırakmıştır.
Huduti’ye silah çekildi
03.00’den sonra sanık Bahadır Faziletli aldığı tavırdan şad olmadığı sanık Adem Huduti’ye buyruklarına uymayacağını söyleyerek silah çekmiş, bunun üzerine buyruk subayı Sedat Kaya, Bahadır Erdemli’nin silahını almış, ardından Mustafa Serdar Sevgili’nin silahını da aldıktan sonra odadan dışarı çıkarak komutanın sınırlarını kesmeye çalışan Zeki Karataş’ın silahını da boğuşma sırasında yardıma çağırdığı Fatih Gürcan almıştır. Silahları alınan darbeciler hatanın icrai hareketlerine katılan başka arkadaşlarını da ikna edeceklerini belirterek komuta katından ayrılmışlardır. Kurmay liderinin buyruğuyla sanık Suat Özocak’ın da kelepçe aramaya başladığı anlaşılmaktadır.
Darbeciler teslim olmadı
04.00’e yanlışsız sanık Kemal Keskin ve başka sanıkların karşı çıkması sonucu darbeciler teslim olmaktan vazgeçmişler ve tekrar silahlanarak komuta katına bu sefer sanık Binbaşı İbrahim Dede‘yle birlikte geri dönmüşlerdir. Kat girişi silahlandırılmış askerlerle kapatılmıştır. Koğuşlara girerek askerleri uyandıran darbecilerden Üsteğmen Hüseyin Çakıcı ve Binbaşı İbrahim Dede silahlandırdıkları askerleri nizamiye bölgesine konuşlandırmışlardır. Erlerin denetimini ele geçiren darbeciler, saat 04.00 itibariyle nöbetçi heyetten hiçbir direniş görmeden, tüm kışlanın denetimini ele geçirerek aldıkları çatışma ve direniş kararını uygulama etabına geçmişlerdir. Sanıklar Suat Özocak ve Bülent Kuzucu ise darbeciler ve buyruk astsubayı Eyüp Özcan tarafından kelepçelenerek sanık Eyüp Kök’ün odasına götürülmüş ve Binbaşı Eyüp Kök’ün denetimi altına bırakılmışlardır.
Çatışma başladı
05.00’den sonra kışlayı kuşatan polis ve jandarma ile darbeciler ve denetim altında tuttukları askerler ortasında çatışma başlamıştır. Bağlantısı açık olan sanık Adem Huduti ve buyruk subayı Sedat Kaya güvenlik güçlerinin operasyon yapmamasını istemiş, Sedat Kaya ordu kumandanının şehit olacağını söyleyerek operasyona karşı çıkmıştır. Vilayet Jandarma Alay Kumandan vekili Şahin Kaplan da birinci anda erlerin ziyan görmesini istemediğinden sırf kalkışmacı Kemal Keskin’e nişan alarak ateş etmiş ve onu vurmuştur. Avni Angun, sanık Bahadır Faziletli tarafından “kendilerine karşı çalıştığı” gerekçesiyle silahla tehdit edilerek komutanın odasından çıkartılıp kelepçelenerek, Fatih Gürcan’ın refakatinde gurur salonuna kapatılmıştır. Saat 08.00’den sonra darbeci subay Binbaşı Fatih Kılıç, açılan ateş sonucu öldürülmüştür. Bahadır Erdemli’nin daveti üzerine istihkam alayından çıkarak gelen 2 ZPT’den biri kışlanın duvarını yıkarak içeri girmeye çalışsa da başarılı olamamış ve duvarda asılı kalmıştır, sanık Yarbay Ahmet Üçbudak ZPT’den polis ve jandarmaya ateş açmıştır, kışlaya girmek isterken darbecilerin buyruğu ile hareket eden ve kışlaya giren şahıslara ateş edilmesi buyruğu alan erler tarafından bacaklarından vurularak yaralanmıştır.
Vali’den operasyon emri
Bu olay üzerine Vali, Ordu Kumandanına kendilerini oyaladığını belirterek operasyon başlatacağını söylemiş, Ordu kumandanı ise Vali ve ardından görüştüğü Cumhuriyet Başsavcısına operasyon yapılmamasını, darbecileri ikna edeceğini bildirmiştir. Kemal Keskin’in yaralı halde karargâh binasına çekilmesi sonucu kışla içindeki askerler de teslim olmaya başlamışlar, darbe teşebbüsünde yer alan Ahmet Üçbudak yaralı olarak yakalanmış, sanık Hüseyin Çakıcı da teslim olmuştur. karargâh binasının içine girmeye yönelik bir operasyonun yapılmadığı anlaşılmaktadır. Çatışmalar sonucunda Enes Gün isimli vatandaş, sanık İbrahim Dede tarafından karnından vurularak, iki er de kollarından vurularak yaralanmıştır. Yeniden darbeci Kemal Keskin de yaralı halde teslim olmuştur. İcra subayı Eyüp Kök’ün odasında bulunanlar ve sanık Avni Angun ise ordu kumandanının muhafazaları tarafından özgür bırakılmıştır.
Akar’la görüştü
09.38’de sanık Orgeneral Adem Huduti, Genelkurmay Lideri Orgeneral Hulusi Akar ile görüşmüştür, Hulusi Akar sanıktan, darbecilerin teslim olmalarını söylemesini istemiştir. Darbeciler, ateşin kesilmesi koşuluyla teslim olacaklarını bildirmişlerdir. Ordu kumandanının ateşin kesilmesi istikametindeki teşebbüslerinden sonra Saat 12.00 sıralarında Mustafa Serdar Sevgili, Bahadır Faziletli, Zeki Karataş, Kemal Keskin ve İbrahim Dede’nin Adem Huduti, Avni Angun ve komutanlık müdafaaları Sedat Kaya, Fatih Gürcan ve Eyüp Özcan tarafından polise teslim edilmiştir. Daha sonra sıkıyönetim direktifinde isimleri geçen 2. Ordu Kumandanı Adem Huduti ile kurmay lider Avni Angun da gözaltına alınmışlardır.
8 darbeciye ceza
Yukarıda açıklanan oluşa nazaran 2. Ordu karargâhında sanıklar Bahadır Faziletli, Mustafa Serdar Sevgili, Zeki Karataş, Erkan Varol, İbrahim Dede, Eyüp Kök, Kemal Keskin ve Hüseyin Çakıcı’nın, ülke genelinde gerçekleştirilen anayasal sistemi zorla değiştirmeye teşebbüs hareketinin icrai hareketlerini öbür darbecilerle birlikte, kabahat sürece kararı ve işbölümü çerçevesinde birlikte gerçekleştirdikleri tüm belge kapsamından anlaşılmakla, bu cürümden mahkumiyetlerine; Sanıklar Suat Özocak ve Bülent Kuzucu’nun bu suça iştirak ettiklerine dair kanıt elde edilmediğinden beraatlerine; ait karar, adap ve yasaya uygun bulunmuştur.
Avni Angun’a beraat
Sanık Avni Angun’un türel durumu incelendiğinde; darbecilerce hazırlanan sıkıyönetim görevlendirme listesinde vilayet sıkıyönetim kumandanı olarak gösterilmiş olmasına karşın, verilen misyonu kabullenmediğini dış aleme yansıyan davranışları ile gösteren, kendileri ile birlikte hareket etmeyeceğini düşünen darbeciler tarafından darbe teşebbüsünün şimdi başında konutu kuşatılarak mevtle tehdit edilmiş olması, karargâha geldikten sonra darbe zıddı buyruklar verip darbecilere karşı koyduğu için sabaha karşı da yeniden silahla tehdit edilip kelepçelenmiş olması konuları dikkate alındığında, sanığın görevlendirme listesinde isminin yer almasının tek başına darbe teşebbüsünü evvelden bildiğini ve darbeye iştirak ettiğini göstermeyeceği üzere, darbe teşebbüsünün buyruk komuta zinciri içinde gerçekleştirildiği izlenimi vermeye çalışan FETÖ/PDY silahlı terör örgütünün bu yolla darbeye yönelik ordu içi ve dışındaki ögelerin direncini kırmayı amaçlamış olabileceği anlaşıldığından sanığın beraatine karar veren mahkemenin kabul ve takdirinde isabetsizlik görülmemiştir.
“İlk kurşunu biz atmayalım”
Sanık Adem Huduti’nin türel durumu incelendiğinde; Mahkeme münasebetinde, ‘’sanığın Buyruk Subayı Binbaşı Sedat Kaya’nın darbe teşebbüsünde etkin rol oynayan bireyleri öldürmeyi teklif etttiği, lakin sanığın birinci kurşunu atanların kendilerinin olmayacağını, sorunu kansız biçimde çözeceklerini söyleyerek ateş edilmesi için buyruk vermediği, darbe teşebbüsünde faal rol oynayan 2 Tuğgeneral ve 1 Albayın sanığın odasına silahlı girmeye çalışmaları üzerine, Buyruk Subayı Sedat Kaya tarafından silahlarının alındığı, bu etapta darbe teşebbüsünde etkin rol oynayan bu bireylerin çarçabuk etkisiz hale getirilme imkanı bulunmasına karşın, sanığın bu doğrultuda buyruk vermediği, bu bireyleri darbeci öbür subayları ikna etmek üzere Nizamiye bölgesine gönderdiği, bu vakit diliminde Malatya Valisi’nin 2. Ordu bölgesinde bir sorun olup olmadığını sormasına karşın darbe teşebbüsü içinde olduğu anlaşılan bireylerin ismini bildirmeyerek ufak meseleler olduğunu söyleyip kolay bir sorun varmış üzere lanse ettiği, vaktin Van Jandarma Asayiş Kumandanı İsmail Metin Temel’in sanık ile telefonla görüştüğü, “Komutanım hiyerarşiyi bozmayalım, darbe zıddı bildiri yayınlayalım” dediği, sanığın bunu kabul etmesine karşın vaktinde bu bildiriyi yayınlamadığı, bu biçimde FETÖ/PDY silahlı terör örgütü üyesi olmamasına karşın, darbe teşebbüsünde etkin rol oynayanların etkisiz hale getirilmesi için vaktinde aktif karar vermediği, karargâhtaki darbe teşebbüsü hareketindeki sürecin uzamasına neden olduğu, böylece darbeye teşebbüs hareketine katılan sanıkların darbe teşebbüsüne yönelik hareketlerinin icrası sırasında onları engellemeyerek, suça müşterek fail olarak iştirak eden sanıkların hareketlerini kolaylaştırdığı kanaatine varılmıştır’’ tabirlerine yer verilmiştir.
“Haberi yok fakat engellemedi”
Somut olayda; karar tarihi itibariyle örgütsel bağı kesin olarak ortaya konamayan sanığın, icra hareketlerinden evvel örgütsel tertip içinde yer alarak darbe teşebbüsünden haberdar olduğu ve cürüm sürece karar ve iradesine katıldığı ispat edilememiştir. Hatanın işlenişine icrai bir hareketle iştirak etmediği üzere bu doğrultuda astlarına bir buyruk vermediği de tespit edilmiştir. Bu nedenle darbeye teşebbüs kabahatinin müşterek faili olmadığına ait mahallî mahkemenin kabul ve uygulamasında isabetsizlik yoktur. Evrak kapsamında yer alan kanıt ve beyanlara uygun kabule nazaran; sanık Adem Huduti’nin darbe teşebbüsünü olay gecesi saat 22.00 sıralarında öğrendiği, olayın mahiyetini anlamak için değişik görüşmeler yaptığı, durumun ciddiyetini kavrayarak karargâha gitmek için hazırlandığı sırada darbeci subayların konutunun önüne geldiği ve kendisine sıkıyönetim direktifini arz ettiği, sanığın direktifi imzalayanların yetkili olmadığını söylediği, ordu karargâhına lakin 23.25’de varabildiği anlaşılmaktadır. Sanık kelamda sıkıyönetim listesinde 2. Ordu Kumandanı olarak misyona devam edeceği yazılıdır. Olay gecesi kendisiyle görüşen bağlı birliklerin kumandanlarına kalkışma tersi buyruklar verdiği, Vilayet Valisiyle telefonla görüştüğünde devletin yanında olduğunu söz etmesine karşın isimli ve idari makamlara ordu karargâhındaki kalkışmaya ait fiil ve failler hakkında detaylı bilgi vermediği, muhafaza subayı Sedat Kaya’nın teklifine karşın darbeci subayları etkisiz hale getirilmeleri teklifini kabullenmemiş, darbe aksisi subaylar aracılığıyla buyruğundaki askerleri uyandırıp karargâhın güvenliğini sağlama yoluna gitmemiş, daha sonra karargâhta mevt ve yaralamayla sonuçlanan çatışma yaşanmıştır. Anayasayı İhlal hatasında hal ve şartlara nazaran neticeyi tedbire istikametinden hukuksal yükümlülüğü bulunan sanığın, 2. Ordu komutanlığı üzere darbenin başarılı ya da başarısız olmasında stratejik ehemmiyet taşıyan bir ünitenin başında olması, Anayasal sisteme yönelik tehlike ve tehditleri ortaya çıktığında, farklı saiklerle çekimser kalınmasının vazifeyle bağdaşmadığı, tehdidi ortadan kaldırmak için vaktinde ve isabetli karar vermek, uygulamada oluşabilecek riskleri üstlenmek mecburiliği karşısında, yaşanan somut olayda, Kumandan sorumluluğu çerçevesinde darbecilere karşı net hal ortaya konulmaması ve bu halin vaktinde kamuoyu ile paylaşılmaması, Vilayet valiliği ve öteki güvenlik güçleri ile işbirliği yapmada gecikme, karargâhta kuvvet olarak darbecilere karşı güç olarak üstün olmalarına ve bir orta silahsızlandırılmalarına karşın darbecilerin derdest edilmemesi sonucunda çatışma yaşanmasına, bu ihmali davranış sonucunda darbeye teşebbüs edenlerin fiiline direkt iştirak edilmemekle birlikte hareketleri kolaylaştırıldığından bahisle suça yardım eden olarak kabulünde isabetsizlik bulunmamakla, tebliğnamedeki bozma fikrine iştirak edilmemiştir.
Diğer sanıklara beraat
Sanık Hasan Ayaz’ın, darbe teşebbüsünü öğrenince onların aksiyonlarına iştirak etmemek için misyon yerini terk eden sanık Astsubay İsmail Onur Şencan’ın, nizamiyede nöbetçi bulunan lakin darbecilerin rastgele bir hareketine katılmayan sanık uzman çavuş Yunus Belen ve sadece üst aramasında 1 dolar çıktığı için hakkında dava açılan sanık uzman çavuş Seyit Aslan’ın ise atılı Anayasayı İhlal hatasını işlediklerine dair mahkumiyetleri için kâfi kanıt elde edilemediğinden kurulan beraat kararı isabetli görülmüştür.
İkinci olaya ceza
Kararda, Malatya’da yaşanan “2. Olay” başlığı altında ZPT (zırhlı işçi taşıyıcı) ile vatandaşların araçlarına çarpan yarbay rütbeli İsmail Akın’ın, kışlada, güvenlik vazifelileri ile çatışmaya giren sanık Yarbay Ahmet Üçbudak’ın, Kara Havacılık Alay Komutanlığı’nı gün içinde şahit Hakan Keleş’e devrettiği halde 2. ordu karargâhında darbeci subaylarla görüştükten sonra alaya geri gelen, geri gelişini makul bir şeklide açıklayamadığı üzere, Ankara’da kalkışmaya katılan helikopterler için mühimmat gönderen, darbeye katılan subaylarca darbe devam ederken yine alay komutanlığına getirilen ve Bylock programını kullandığı anlaşılan eski kara havacılık alay kumandanı sanık Mustafa Özkan’ın, misyonlu nöbetçi subaya Genelkurmaydan bilinmeyen bir iletinin gelip gelmediğini soran, ardından Malatya’da müdahale edilmesi gereken bir durum olabileceğini, bir terör faaliyetinin gerçekleşebileceğini belirterek, birlikteki askerlerin yoklamasının alınması buyruğu veren darbeci tuğgeneral Zeki Karataş’ın buyruğunu münasebet göstererek nöbetçi subay Sinan Babaçoğlundan birliği dışarı çıkarmasını isteyen Mehmet Ergün’ün suça iştirak ettiklerine dair kabulde de bir isabetsizlik olmadığı anlatıldı.
Uçaklara da ceza
Kararda, 7. Ana Jet Üssü kumandanı Tuğgeneral Emin Ayık’ın, Akıncı Üssünden 20:53 ve 20:56 saatlerinde arandığı, darbenin planlayıcıları ile görüştükten sonra harekat kumandanı sanık Albay Tayfun Tuna’yı da yanına alarak 21:30 sıralarında hava üssüne geldiği, Genelkurmay Başkanlığı tarafından uçuşlar yasaklandığı halde 4 adet silahlı F-16’nın uçuşa hazırlanma buyruğunu verdiği, şimdi darbe teşebbüsüne ait bildirinin gelmemesine karşın üstte güvenlik önlemlerini aldırdığı anlatıldı. Sanık Tayfun Tuna’nın ise hazırlanan uçakları uçuşa hazırlayarak gelecek buyruğu beklediği, lakin sivil görevlilerin üssü kapatması nedeniyle uçuşun yapılamadığı, gece saat 03.00’den sonra Eskişehir’de konuşlu bulunan birleşik hava harekat merkezinin isteğiyle 7 adet kargo uçağının üsse iniş için hazırlıkların başlanmasına müteakip, 4 adet silahsız F-4 uçağının kalkışının emredildiği, 171. Filo kumandanı sanık Binbaşı Metin Çivilibal denetimindeki uçakların kulenin tüm ihtarlarına karşın kalkmak için rule yaptığı ve pilotların kule davetlerine karşılık vermediği, uçaklarda eski filo kumandanı ve 2. Ordu karargâhında vazifeli bulunan acil uçuşlarda misyon alması mümkün olmayan Binbaşı Tuncay Öztürk’ün de bulunduğu, sanık Emin Ayık’ın pistlerin açılması için sivil görevlilerle tartıştığı kaydedildi. Bu sanıkların da anayasal sisteme karşı fiile müşterek fail sıfatıyla katıldıkları vurgulandı. Hava üssünün dış güvenliğinden sorumlu sanıklar Yarbay Mahmut Sağır ve Yüzbaşı Murat Memnun ile uçak bakım komutanlığında misyon yapan Yüzbaşı Murat Örsal’ın ise darbe teşebbüsüne katıldıkları tarafında rastgele bir hareketleri tespit edilemediğinden beraatlerinin yerinde olduğu belirtildi.
Erlere beraat
Kararda, 37 erin beraati konusunda da cürüm tarihinde 2. Ordu Komutanlığı karargâhında zarurî askerlik hizmetlerini yapmakta olan erlerin, darbeye iştirak eden üstleri tarafından gece vakti uyandırılıp silahlandırıldıktan sonra, kışlaya yönelik terör saldırısı olduğu münasebeti ile kışlaya girmek isteyenlere yönelik ateş edilmesi buyruğunun verildiği anlatıldı. Yaşları, mesleksel bilgileri, olayın gerçekleştiği yer ve vakit itibariyle, verilen buyrukları hizmete mütalik olmadığını ve bir kabahat sürece hedefiyle verildiğini bilebilecek durumda olmadıklarına ait savunmalarının aksinin ispat edilemediği anlatıldı. Kararda, bilhassa erlerin güvenlik güçlerini gaye almaksızın havaya yanlışsız ateş etmeleri nedeniyle halk ve güvenlik güçlerinden yaralanan kimsenin olmaması, kışla dışındaki güvenlik vazifelilerinin de bu şuurla erlere ziyan gelmemesi tarafındaki ağır eforları ve operasyonu geciktirmeleri gözetildiğinde, darbenin icrai hareketlerinden sayılacak fiilleri gerçekleştiren sanıkların, buyruğun yerine getirilmesi şuuru ile hareket ettiklerini tasavvur etmelerine karşın, dış alemde oluşan olay ile gerçek iradelerinin birbiri ile uyumlu olmadığı, sanıkların taammüden hareket etmediklerine dair lokal mahkemenin kabulü doğrultusunda beraatlerine ait karar kurulmasında isabetsizlik olmadığı vurgulandı.
Emir astsubaylarının beraatine bozma
Yargıtay, Huduti’nin buyruk astsubaylığını yapan Fatih Gürcan ve Eyüp Özcan hakkında verilen beraat kararlarını ise bozdu. Bu astsubayların valinin Huduti ile görüşmesini engelleme, darbecileri etkisiz hale getirmeme, darbecilere direnen şahısları kelepçelemeye yardım üzere aksiyonlarda bulunduklarının sav edildiği anımsatıldı. Bu savların ve astsubayların karşı argümanlarının kapsamlı biçimde araştırılarak anayasayı ihlale yardım hatasının oluşup oluşmadığının belirlenmesi istendi.