Yakınındaki gezegeni buharlaştıran yıldızın gizemi çözüldü. Bilim insanları 85 yıllık patlamanın, güneş kaynaklı en büyük patlamadan bir trilyon kat daha güçlü olduğunu tespit etti. Araştırmacılar bir yıldızın yakınında “aşırı buharlaşma” geçiren gezegenin “cehennem diski” denilen süreci yaşadığına işaret ediyor.
Bilim insanları güneş kaynaklı en büyük patlamalardan bir trilyon kat daha güçlü olan ve Jüpiter’den daha büyük bir gezegeni parçalayan, devasa bir yıldızdaki 85 yıllık patlamaya yeni bir açıklama buldu.
Aralarında Birleşik Krallık’taki Leicester Üniversitesi’nden isimlerin de bulunduğu araştırmacılar Jüpiter’den’den yaklaşık 10 kat daha büyük olan gezegenin, bir yıldızın yakınında “aşırı buharlaşma” geçirdiğini ve bu yıldızın şiddetli alevleriyle gezegenden kopan unsurların yıldızın üzerine fırladığını belirtiyor.
Independent Türkçe’de yer alan habere nazaran, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society isimli bilimsel mecmuada yayımlanan çalışma yıldızların oluşumuna daha fazla ışık tutarken, gelişmekte olan güneş sistemlerindeki bu çeşit dev patlamaların bir düzine gezegenin ortadan kalkmasına yol açabileceğine de işaret ediyor.
Araştırmada bilim insanları güneş sistemimizden yaklaşık 1200 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve 85 yılın akabinde parlaklığı değerli ölçüde artarken hâlâ sönükleşmeyen FU Ori isimli önyıldızı inceledi.
Bilim insanları bu önyıldızın parlaklığındaki artışın, ön gezegen diski ismi verilen ve gezegeni oluşturan gaz ve toz bulutundan yıldızın üzerine düşen unsurdan kaynaklanabileceğinden şüpheleniyor.
Araştırmanın ortak muharriri Sergei Nayakshin “Bu diskler büyüyen yıldızları daha fazla unsurla beslerken, gezegenleri de besliyor. Evvelki gözlemler bu yıldıza çok yakın bir yörüngede dönen genç ve devasa bir gezegene dair umutlandırıcı ipuçları veriyordu” diyor.
Gaz devi bir gezegenin simülasyonu yapıldı
Dr. Nayakshin şöyle belirtiyor: “Genç gezegenlerin ‘cehennem diski’ diye isimlendirebileceğimiz yeni bir süreç keşfettik.”
Bilim insanları, devasa bir diskin parçalanarak Jüpiter’den daha büyük lakin çok daha az yoğunlukta muazzam kümeler meydana getiren yerçekimsel istikrarsızlıkla, diskin çok uzağında oluşan gaz devi bir gezegenin simülasyonunu yaptı.
Modelleme bu türlü bir gezegen tohumunun, yerçekimi kuvveti nedeniyle çok süratli bir biçimde konut sahibi yıldızına yönelerek içeriye yanlışsız ilerleme eğiliminde olduğunu gösteriyor.
Ardından gezegen yıldıza, Dünya’yla bizim güneşimiz ortasındaki aralığın yaklaşık 10’da biri kadar yaklaştığında yıldızın etrafındaki çok sıcak husus, gezegenin atmosferinin dış katmanlarını tutuşturuyor.
Gezegenin kesimleri daha sonra yıldızı besleyen muazzam bir gereç kaynağı haline gelerek yıldızın büyümesine ve daha parlak ışıldamasına yol açıyor.
Çalışmanın bir öbür müellifi Vardan Elbakyan “Bu, bu cins bir patlamaya maruz kaldığı gözlemlenen birinci yıldızdı. Halihazırda galaksimizin bizim bulunduğumuz köşesinde oluşan başka genç yıldızlarda meydana gelen bu cins patlamaların birkaç düzine örneği var” diye belirtiyor.
“Bulgular gezegen oluşumunu anlamada kapsamlı tesirler yarattı”
Dr. Elbakyan şöyle diyor:
“FU Ori olayları olağan genç yıldızlara kıyasla uç düzeyde olsa da gözlemciler bu çeşit olayların müddetinden ve gözlenebilirliğinden, oluşum kademesindeki Güneş sistemlerinin birçoklarının ön gezegen diski etrafındayken bir düzine kadar kere bu halde patladığı sonucuna vardı.”
Araştırmacılar, bulguların hem yıldız hem de gezegen oluşumunu anlamada kapsamlı tesirler yarattığını söylüyor.
Gezegen yuvaları olduğu düşünülen ön gezegen diskleri, daha evvel sanıldığı üzere sakin yerlerden çok genç gezegenlerin yıldızları tarafından yakılıp yenebileceği, kozmosun şiddetli ve kaotik kısımları olabilir.